Bilim İnsanları, Ryugu Asteroidinin Atasında Sıvı Suya Dair Kanıt Buldu

Bilim insanları, Dünya’ya yakın gök cismi Ryugu’nun oluştuğu asteroitte sıvı suyun daha önce düşünüldüğünden çok daha uzun süre varlığını sürdürdüğünü ortaya çıkardı. Japonya’nın Hayabusa2 uzay aracı tarafından 2018–2019 yıllarında toplanıp 5 Aralık 2020’de Dünya’ya getirilen kaya örnekleri üzerinde yapılan incelemeler, Ryugu’nun atasının oluşumundan bir milyar yıl sonra bile yüzeyinde sıvı su bulunduğunu gösterdi. 4,6 milyar yıl önce Güneş’in etrafında gezegenler oluşurken buz ve tozdan meydana gelen karbonlu asteroitler, Güneş Sistemi’nin erken dönemine ait bozulmamış malzemeler barındırıyor fakat daha önceki araştırmalar, su aktivitelerinin yalnızca erken dönemlerde gerçekleştiğini öne sürüyordu. Yeni bulgular, gezegen oluşumuna dair varsayımları değiştirebilir ve ilkel Dünya’ya suyun nasıl taşındığını yeniden düşündürebilir.

Tokyo Üniversitesi’nden Tsuyoshi Iizuka, “Ryugu’nun su aktivitesinin saf kaydını sakladığını, sıvıların kayaların içinde beklenenden çok daha geç hareket ettiğini bulduk. Bu, asteroitlerde suyun uzun vadeli kaderini nasıl düşündüğümüzü değiştiriyor. Su uzun süre kaldı ve düşünüldüğü kadar hızlı tükenmedi.” sözleriyle bulguların önemini vurguladı. Araştırmacılar, lutetyum ve hafniyum izotoplarını inceleyerek bu sonuca ulaştı. Radyoaktif bozunma süreci sayesinde jeolojik süreçler tarihlendirildi ve Ryugu örneklerinde beklenenden fazla hafniyum izotopu saptandı. Bu durum, sıvının kayalardan lutetyumu uzaklaştırdığını gösterdi. Iizuka, “Ryugu’nun kimyasal kaydının daha önce Dünya’da incelenmiş bazı meteoritlerle benzer olacağını düşünmüştük ancak sonuçlar tamamen farklıydı. Bu, diğer olasılıkları dikkatle elememize ve nihayetinde lutetyum-hafniyum sisteminin geç sıvı akışıyla bozulduğunu kabul etmemize yol açtı.” dedi. Araştırmacılar, bu sıvı hareketinin büyük bir çarpışmanın ardından gömülü buzun erimesiyle gerçekleşmiş olabileceğini düşünüyor. Iizuka, “En olası tetikleyici daha büyük bir asteroide çarpışmaydı. Bu çarpışma kayaları parçaladı ve gömülü buzu eritti, böylece sıvı su gövde boyunca sızdı. Gerçekten büyük bir sürprizdi!” ifadelerini kullandı.

Elde edilen sonuçlar, karbonca zengin asteroitlerin sanılandan çok daha fazla su barındırdığını ve Dünya’ya beklenenden daha fazla su taşımış olabileceğini düşündürüyor. Iizuka, “Ryugu benzeri cisimlerin bu kadar uzun süre buz tutması gerçekten şaşırtıcı. Bu, Dünya’nın yapı taşlarının düşündüğümüzden daha ıslak olduğunu gösteriyor. Bu durum, gezegenimizin su sisteminin başlangıç koşullarını yeniden düşünmeye zorluyor.” dedi. Araştırmada, bir pirinç tanesinin küçük bir kısmı kadar örnek kullanıldı. Bu, olağanüstü hassasiyetle yeni yöntemler geliştirilmesini gerektirdi. Iizuka, “Örneklerimizin küçüklüğü büyük bir zorluktu. Element kaybını en aza indiren ve aynı parçadan birçok elementi izole etmeyi mümkün kılan yeni kimya yöntemleri geliştirmek zorunda kaldık. Bunlar olmadan geç sıvı aktivitesinin böylesine ince işaretlerini asla tespit edemezdik.” sözleriyle zorlu süreci anlattı.

Araştırma ekibi, şimdi Ryugu örneklerindeki fosfat damarlarını inceleyerek suyun akışının tam zamanını belirlemeye çalışacak. Ayrıca, NASA’nın OSIRIS-REx göreviyle 2023’te Dünya’ya getirilen Bennu asteroidi örnekleriyle karşılaştırmalar yapılacak. Böylece geç dönem su akışının Ryugu’ya özgü olup olmadığı veya başka asteroitlerde de korunup korunmadığı anlaşılabilecek. 

Çalışma 10 Eylül’de Nature dergisinde yayımlandı.

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.space.com/astronomy/asteroids/scientists-find-evidence-of-flowing-water-on-ryugus-ancient-parent-asteroid-it-was-a-genuine-surprise