Bilim ve Dünya

28/10/2025

Evren 20 Milyar Yıl Sonra “Büyük Çöküşle Son Bulacak”

Evrenin toplam ömrünün yaklaşık 33 milyar yıl olabileceği ve şu an bu sürecin neredeyse yarısında bulunduğu hesaplandı. Cornell Üniversitesi’nden bir fizikçi, karanlık enerjiye ilişkin güncellenmiş verileri kullanarak yaptığı yeni hesaplamada, kozmik genişlemenin yaklaşık 11 milyar yıl daha devam edeceğini, ardından tersine döneceğini ve evrenin dramatik bir “büyük çöküş” ile tek bir noktaya geri büzüleceğini öne sürdü.

Cornell Üniversitesi Sanat ve Bilim Fakültesi’nde görev yapan Horace White Emekli Fizik Profesörü Henry Tye, bu sonuca, Albert Einstein tarafından bir yüzyıldan fazla zaman önce önerilen ve modern kozmolojide evrenin genişlemesini açıklamak için yaygın olarak kullanılan “kozmolojik sabit” kavramını içeren teorik bir modeli güncelledikten sonra ulaştı.

Tye şöyle dedi: “Son 20 yıldır insanlar kozmolojik sabitin pozitif olduğuna ve evrenin sonsuza kadar genişleyeceğine inanıyordu. Yeni veriler kozmolojik sabitin negatif olduğunu ve evrenin büyük bir çöküşle sona ereceğini gösteriyor gibi görünüyor.” Tye, bulgularını Journal of Cosmology and Astroparticle Physics dergisinde yayımlanan bir çalışmada paylaştı.

Evrenin Kaderini Öngörmek

Evrenin yaşı şu anda yaklaşık 13,8 milyar yıl olarak kabul ediliyor ve evren hâlâ dışa doğru genişlemeyi sürdürüyor. Tye’ye göre geleceği belirleyen temel unsur kozmolojik sabitin değeri. Eğer bu değer pozitif ise genişleme sonsuza kadar devam ediyor. Eğer negatif ise evren belirli bir maksimum boyuta ulaştıktan sonra yön değiştiriyor ve tamamen çökmeye başlıyor.

Tye’nin hesaplamaları ikinci senaryoyu destekliyor. Senaryoda kozmos, uzay ile zamanın nihai sonunu işaret eden şekilde sıfır boyuta kadar büzülüyor. Tye, son yaptığı hesaplamada ulaşılan sonucu şöyle ifade etti: “Bu büyük çöküş, evrenin sonunu tanımlar.” Modele göre büyük çöküşün yaklaşık 20 milyar yıl sonra gerçekleşeceğini belirledi.

Karanlık Enerji Gözlemevlerinden Gelen Yeni Veriler

Yılın en önemli gelişmeleri arasında Şili’deki Dark Energy Survey (DES) ve Arizona’daki Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) tarafından yayımlanan raporlar yer aldı. Tye, güney yarımkürede bulunan DES ile kuzey yarımkürede bulunan DESI’nin birbirleriyle uyumlu sonuçlara ulaştığını belirtti. Her iki ekibin yürüttüğü karanlık enerji gözlemleri, evrendeki kütle ve enerjinin %68’ini oluşturduğu belirtilen karanlık enerjinin gerçekten saf bir kozmolojik sabitten mi kaynaklandığını test ediyor.

Yapılan ölçümler, evrenin yalnızca kozmolojik sabit tarafından yönetilen karanlık enerjiyle açıklanamayacağını gösterdi. Karanlık enerjinin davranışında başka bir etken olduğu sonucuna varıldı.

Tye ve çalışma arkadaşları, makalede çok düşük kütleli varsayımsal bir parçacık önerdi. Bu parçacığın evrenin erken döneminde kozmolojik sabit gibi davrandığı, fakat artık aynı şekilde davranmadığı belirtildi. Tye’ye göre bu basit model verilerle iyi örtüşüyor; ancak aynı zamanda temel kozmolojik sabiti negatif tarafa doğru itiyor.

Tye “İnsanlar daha önce kozmolojik sabit negatif ise evrenin eninde sonunda çökeceğini söylemişti. Bu yeni değil. Fakat burada model, evrenin ne zaman çökeceğini ve nasıl çökeceğini söylüyor.” ifadelerini kullandı.

Gözlemler ve Kozmolojinin Geleceği

Tye, gözlemlerin devam ettiğini belirtti. Yüzlerce bilim insanı milyonlarca galaksiyi ve galaksiler arasındaki uzaklıkları gözlemleyerek karanlık enerjiyi ölçüyor ve modele beslenecek daha hassas veriler topluyor. DESI gözlemlerine bir yıl daha devam edecek. Bunun yanında San Diego’daki Zwicky Transient Facility, Avrupa’nın Euclid uzay teleskobu, NASA’nın SPHEREx görevi ve Vera C. Rubin Gözlemevi (Vera Rubin, M.S. ’51 onuruna adlandırıldı) gibi tesislerde gözlemler sürüyor veya yakında başlayacak.

Tye, evrenin ömrünün nicel olarak belirlenebilmesini cesaret verici buluyor. Kozmolojinin hedefinin evreni anlamak olduğunu, evrenin başlangıç ve bitiş noktalarını bilmenin söz konusu anlayışı güçlendirdiğini söylüyor.

Tye’nin hesaplarına göre evren şu anda yaklaşık 13,8 milyar yıl yaşında, genişleme evresi yaklaşık 11 milyar yıl daha sürecek, ardından evren genişlemeyi durduracak ve yön değiştirerek büzülmeye geçecek. Model, en sonunda her şeyin yaklaşık 20 milyar yıl sonra tek bir noktaya çökeceğini öngörüyor. Tye’ye göre bu “büyük çöküş”, uzay ve zamanın nihai sonunu tanımlıyor.

Kaynak: https://scitechdaily.com/the-universe-will-end-in-a-big-crunch-physicists-warns/