Hidroelektriğin “Kalbi”: Çin, 4 Yıllık Test Sürecinin Ardından Dünyanın İlk 500 MW’lık Türbinini Tanıttı

Çin, Tibet Özerk Bölgesi’ndeki Datang Zala Hidroelektrik Santrali'ne kurulmak üzere şimdiye kadar üretilmiş en güçlü darbe türbinlerinden birini tanıtmaya hazırlanıyor. Tamamen yerli teknolojiyle geliştirilen türbin, tek ünite olarak 500 megavatlık rekor kapasiteye sahip.

Toplam 88 ton ağırlığındaki türbin, dört yıllık bir geliştirme sürecinin ardından Çin’in kuzeydoğusunda yer alan Harbin Electric Machinery Company tarafından üretildi ve çarşamba günü fabrikadan sevk edildi. Türbinin bir eş modeli daha aynı santrale kurulacak.

Santral, Nu Nehri’nin bir kolu olan Yuqu Nehri üzerinde yer alıyor. Nehir, Yunnan eyaletinden geçerek Myanmar’ın doğusuna ulaşmakta ve ardından Andaman Denizi’ne dökülmekte.

Bu gelişmiş makine, dayanıklılığı ve korozyon direnciyle bilinen yüksek kaliteli martensitik çelikten üretildi. Türbinin yapısında 21 adet su kepçesi bulunuyor ve dış çapı 6,23 metreye (yaklaşık 20 fit) ulaşıyor.

Çin’in resmi gazetesi Science and Technology Daily, bu türbini hidroelektrik ünitesinin “kalbi” olarak nitelendirdi.

“Türbinin kepçe tipi çarkı, ünitenin çekirdek bileşenidir. Su akışının kinetik enerjisini mekanik enerjiye dönüştürmede kilit rol oynar.” ifadelerine yer verildi.

Yeni Tasarım, Enerji Verimliliğini Artırmayı Hedefliyor

Türbin, özellikle yüksek düşü yüksekliklerine uygun olarak tasarlandı. Datang Zala Santrali'nde rezervuarla türbin arasındaki dikey mesafe (head) tam 671 metre (2.201 fit). Bu yüksek seviye farkı, suyun türbine büyük bir güçle çarpmasını sağladığından, darbe türbinleri bu tür projeler için ideal çözüm sunuyor.

Gazete türbinin işleyişini şu şekilde açıkladı: “Bir darbe türbini, suyu bir basınç hattı aracılığıyla yönlendirerek kepçe tipi çarka çarptıran ve böylece enerji dönüşümünü sağlayan bir hidrolik makinedir.”

Açıklamada şu detay da yer aldı: “Çark, en kritik yük taşıyıcı ve akış bileşenlerinden biridir... Çalışma sırasında türbin, sürekli yüksek frekanslı dinamik basınca maruz kalır ve ünitenin güvenli ve kararlı işletiminde hayati rol oynar.”

Harbin Electric Machinery Company'nin Teknolojiden Sorumlu Yöneticisi Tao Xingming, bu teknolojik yükseltmenin santralin verimliliğinde büyük artış sağlayacağını belirtti.

“Günde 24 saat çalışan 500 megavatlık bir ünitede, verimlilikte yüzde 1,6’lık bir artış, günlük 190 bin kilovat-saat ilave elektrik üretimi anlamına gelir.” dedi.

Bu sayede santralin enerji üretim verimliliği, yüzde 91'den 92,6'ya çıkacak.

Hidroelektrik Santrali, Çin’in Karbon Hedeflerine Destek Verecek

Tamamlandığında Datang Zala Hidroelektrik Santrali, toplam 1 milyon kilovat kurulu güce sahip olacak. Projenin geliştiricisi olan China Datang Corporation, santralin yılda yaklaşık 4 milyar kilovat-saat elektrik üretmesinin beklendiğini açıkladı.

Şirketin açıklamasına göre, bu üretim, yılda 1,4 milyon ton standart kömür yakımına eşdeğer enerji sağlarken, yaklaşık 3,7 milyon ton karbondioksit emisyonunun da önüne geçilmiş olacak. Bu sonuçlar, Çin’in iklim hedeflerine ulaşmasında kritik bir katkı anlamı taşıyor.

Santralin ana yapısının inşasına 2023 yılında başlandı. Devlete bağlı haber ajansı Xinhua, santralin 2028’de faaliyete geçmesinin planlandığını duyurdu. Devlet Varlıklarını Denetleme ve İdare Komisyonu (SASAC), Nisan ayında yaptığı açıklamada projenin zamanında ilerlediğini bildirdi.

Söz konusu hidroelektrik projesi, Çin’in yenilenebilir enerji kapasitesini artırmaya yönelik genel stratejisinin bir parçası olarak hayata geçiriliyor. 2020’den bu yana, Pekin yönetimi karbon nötr olma hedefi doğrultusunda baraj inşaatlarını hızlandırmış durumda.

Uluslararası Hidroelektrik Derneğine göre, Çin geçen yıl dünyada en fazla hidroelektrik kapasitesi ekleyen ülke oldu. Ayrıca pompaj depolamalı hidroelektrik alanında da lider konumda. Bu sistem, farklı yüksekliklerdeki iki rezervuar arasında suyun hareket ettirilmesiyle enerji depolanmasına olanak tanıyor.

Dernek, yakın tarihli bir raporunda şunları paylaştı: “Şu anda 200 gigavatı aşkın pompaj depolama projesi yapım aşamasında ya da onaylanmış durumda. Çin, 2030 hedefi olan 120 GW’ı aşacak gibi görünüyor ve on yıl sonunda 130 GW’a ulaşabilir.”

Bu tür sistemler, elektrik şebekesindeki arz-talep dengesini sağlamakta kritik rol oynuyor. Şebekede fazla elektrik üretildiğinde, su yukarıdaki rezervuara pompalanıyor; enerjiye ihtiyaç duyulduğunda ise bu su aşağıya bırakılarak yeniden enerji üretiliyor. Yöntem, güneş ve rüzgar gibi değişken yenilenebilir enerji kaynaklarının yönetilmesi açısından büyük önem taşıyor.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://interestingengineering.com/energy/worlds-first-500-mw-single-unit-turbine