Google’a Göre Gemini'nin Bir Komutu Yalnızca 5 Damla Su Harcıyor, Uzmanlar İtiraz Ediyor

Yapay zekanın çevresel etkileri üzerine tartışmalar giderek şiddetlenirken Google, Gemini yapay zeka asistanının her metin komutu için yalnızca çok az su ve enerji harcadığını öne süren yeni bir çalışma yayınladı. Google’ın hesaplamalarına göre ortalama bir Gemini komutu yaklaşık beş damla suya denk geliyor; bu da 0,26 mililitre su anlamına geliyor. Enerji tüketimi ise televizyon izlerken geçen dokuz saniyeden az süreye eşdeğer, yaklaşık 0,24 watt-saat. Bu miktarın karbondioksit salımı karşılığı yaklaşık 0,03 gram.

Google’ın tahminleri, daha önce yapay zekayı destekleyen veri merkezlerinin yüksek su ve enerji tüketimini ortaya koyan çalışmalardan daha düşük görünüyor. Şirket, bunu son bir yılda yapılan verimlilik iyileştirmelerine bağladı ama uzmanlara göre Google, kritik verileri dışarıda bırakarak Gemini’nin çevresel etkilerini eksik ve yanıltıcı biçimde sunuyor. Kaliforniya Üniversitesi Riverside’dan Shaolei Ren, “Asıl bilgileri gizliyorlar. Bu gerçekten dünyaya yanlış mesaj yayıyor.” diyerek durumu eleştirdi.

Su ve Enerji Kullanımındaki Eksik Noktalar

Uzmanların en büyük itirazı, Google’ın hesaplamalarında dolaylı su kullanımını dışarıda bırakması oldu. Google’ın çalışması, yalnızca veri merkezlerinde sunucuların aşırı ısınmasını önlemek için kullanılan soğutma sistemlerindeki doğrudan su tüketimini içeriyor. Ancak enerji talebini karşılamak için kullanılan elektrik santrallerinde de büyük miktarda su tüketiliyor. Elektrik üretimi sırasında kullanılan bu dolaylı su miktarı, veri merkezlerinin toplam su tüketiminin büyük kısmını oluşturuyor.

Alex de Vries-Gao, Digiconomist’in kurucusu ve Vrije Universiteit Amsterdam Çevre Araştırmaları Enstitüsü’nde doktora adayı olarak yaptığı çalışmalara atıfla şunları söyledi: “Google’ın verdiği su tahminiyle aslında buzdağının yalnızca görünen kısmını görüyorsunuz.”

Google’ın raporu ayrıca yalnızca “pazar temelli” karbon emisyonu ölçümünü paylaştı. Bu yöntem, şirketlerin yenilenebilir enerjiye yaptıkları katkıları hesaba katıyor. Ancak uzmanlara göre, uluslararası kabul gören Sera Gazı Protokolü standartlarına uygun biçimde “lokasyon temelli” ölçümlerin de yapılması gerekirdi. Ren bu konuda, “Bu işin gerçek zemini.” diyerek Google’ı eksik sunum yapmakla eleştirdi.

Önceki Araştırmalarla Karşılaştırma

Google, daha önce Ren ve de Vries-Gao tarafından yapılan çalışmalara atıfta bulunarak kendi verilerinin daha doğru olduğunu savundu. Ancak uzmanlar, şirketin ortalama yerine medyan değerleri kullandığını, ayrıca hangi uzunluktaki metin komutlarının baz alındığını açıklamadığını belirtiyor. Ren, Google’ın 0,26 ml su tüketimi hesabını eleştirerek şunları söyledi: “Bu sonuç, bizim araştırmamızda ortaya çıkan 50 ml’ye kadar çıkan tahminlerle kıyaslandığında yanıltıcıdır. Çünkü bizim çalışmamız veri merkezlerinin toplam doğrudan ve dolaylı su tüketimini hesaba katıyordu.”

Google, raporunu henüz hakemli bir dergide yayımlamadı. Şirket sözcüsü Mara Harris, gelecekte yayınlamaya açık olduklarını söyledi fakat uzmanlar, Google’ın sunduğu verilerin bütün resmi yansıtmadığını vurguluyor.

Google’ın Verimlilik İddiaları ve Çelişkiler

Google, 2024 Mayıs ile 2025 Mayıs arasında Gemini’nin elektrik tüketimini 33 kat, karbon ayak izini ise 44 kat düşürdüğünü iddia ediyor. Şirket, raporunda veri merkezlerindeki boşta çalışan makinelerin ve soğutma sistemleri gibi altyapıların tüketimlerini de hesaba kattığını ileri sürdü.

Google Cloud Yapay Zeka ve Altyapı Başkan Yardımcısı Amin Vahdat ile Google DeepMind Baş Bilimcisi Jeff Dean bir blog yazısında şunları dile getirdi: “Şimdiye kadar elde ettiğimiz verimlilik kazanımlarının ardındaki yenilikten gurur duyuyoruz. Ancak önümüzdeki yıllarda da büyük iyileştirmeler yapmaya kararlıyız.”

Buna rağmen şirketin sürdürülebilirlik raporları daha karanlık bir tablo çiziyor. Google’ın toplam karbon emisyonları geçen yıl %11, 2019’dan bu yana ise %51 artış gösterdi. Ayrıca Google, 2025’te bazı sera gazı emisyon kategorilerini iklim hedeflerinden çıkardığını açıkladı.

De Vries-Gao, “Google’ın açıkladığı toplam rakamlara bakarsanız aslında durum oldukça kötü” dedi. Gemini’nin her komut için açıkladığı düşük tüketim rakamları için ise şunu ekledi: “Bu tablo tam hikâyeyi anlatmıyor.”

‍

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.theverge.com/report/763080/google-ai-gemini-water-energy-emissions-study