Bir Robot, Antarktika'da Hiç Görülmemiş Oyukta Aylarca Sağ Kaldı ve Buzulların Altında Isı Tespit Etti

Yalnız başına görev yapan robotik bir şamandıra, daha önce hiçbir insanın, geminin veya sensör dizisinin başaramadığı bir şeyi gerçekleştirdi. Sıcaklık ve tuzluluk sensörleriyle donatılmış bir Argo şamandırası, iki buçuk yıl boyunca Dünya'nın en zorlu ve en az erişilebilir bölgelerinden biri olan Doğu Antarktika'nın devasa buz sahanlıklarında sürüklendi.

Otonom sonda, Denman ve Shackleton buz sahanlıklarının altında gerçekleştirdiği 300 kilometrelik yolculuk sırasında, bilim insanlarının daha önce asla elde edemediği ölçümler olan yaklaşık 200 okyanus profilini kaydetti.

Şamandıra bir noktada sekiz ay boyunca buzun altında kayboldu. Araştırmacılar cihazın sonsuza dek gittiğinden korktu ancak robot yüzeye tekrar çıktığında, bir Doğu Antarktika buz sahanlığının altından alınan ilk okyanus kesitini teslim etti.

CSIRO'dan oşinograf Dr. Steve Rintoul, “Şanslıydık. Cesur şamandıramız buzun altında sürüklendi ve Denman ile Shackleton buz sahanlıklarının altında sekiz ay geçirerek her beş günde bir deniz tabanından buzun tabanına kadar profiller topladı.” ifadelerini kullandı.

Buz Altına İlk Bakış

Eşi benzeri görülmemiş veri seti iki farklı buz sahanlığının hikayesini ortaya koyuyor. Doğu Antarktika'nın en kuzeyindeki Shackleton şimdilik nispeten güvenli görünüyor ve altında aşağıdan hızlı erimeyi tetikleyebilecek sıcak su tespit edilmedi fakat Denman Buzulu farklı bir hikaye anlatıyor. Küresel deniz seviyelerini 1,5 metre yükseltme potansiyeline sahip olan Denman halihazırda sıcak suyla temas ediyor.

Yeni ölçümlere göre söz konusu sıcak su katmanının kalınlığındaki küçük değişiklikler bile erimeyi keskin bir şekilde hızlandırabilir ve buzulu istikrarsız bir geri çekilmeye itebilir. Bulmacanın kilit parçası, buz sahanlığının altındaki 10 metrelik ince sınır tabakasında yatıyor.

Dr. Rintoul, konuyla ilgili “Şamandıraların büyük bir avantajı, erime oranını kontrol eden sınır tabakasının özelliklerini ölçebilmeleridir.” açıklamasını yaptı.

Küçük Robot, Büyük Veri

Buz sahanlıkları yüzlerce ila binlerce metre kalınlığında olabildiği için gizli oyuklarının içindeki gözlemler neredeyse imkansızdır. Buzu delmek pahalıdır ve nadiren yapılır. Bilim insanları on yıllardır Antarktika'nın devasa buzullarını destekleyen sahanlıkların altındaki koşullar hakkında eğitimli tahminler yapmak zorunda kaldı. Argo şamandırası mevcut durumu değiştirdi ama engeller yok değildi.

Dr. Rintoul, “Sadece tek bir sorun vardı.” dedi ve devam etti: “Buz, şamandıranın deniz yüzeyine ulaşmasını engellediği için uydularla iletişim kuramadı ve bir GPS konumu alamadı.”

Şamandıranın yolunu yeniden oluşturmak için bilim insanlarının dedektif gibi davranması gerekti. Enstrüman yukarıdaki buza her çarptığında buzun su altı derinliğini kaydetti. Araştırmacılar şamandıranın donmuş tavanın altında nereye seyahat ettiğini haritalamak için ilgili derinlik ölçümlerini uydu verileriyle eşleştirdi.

Şamandıranın başarısı gelecekteki izleme çalışmaları için bir plan sunuyor. Dr. Rintoul sözlerini şöyle sürdürdü: “Antarktika kıta sahanlığı boyunca daha fazla şamandıra yerleştirmek, buz sahanlıklarının okyanustaki değişikliklere karşı kırılganlığına dair anlayışımızı dönüştürecektir.”

Rintoul son olarak şunları ekledi: “Bu da, gelecekteki deniz seviyesi yükselmesi tahminlerindeki en büyük belirsizliği azaltmaya yardımcı olacaktır.”

Söz konusu çalışma Science Advances dergisinde yayımlandı.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://interestingengineering.com/ai-robotics/robotic-float-antartic-cavity

https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adx1024