Akdeniz’de Deniz Sıcaklıkları Rekor Seviyeye Ulaştı: Ekosistemler ve Kıyı Bölgeleri Tehdit Altında

Haziran ayına ait yeni veriler, Akdeniz'deki deniz yüzeyi sıcaklıklarının bugüne dek kaydedilen en yüksek seviyeye çıktığını ortaya koydu. 29 Haziran tarihinde ölçülen 26,01°C’lik sıcaklık, normalin yaklaşık 3 derece üzerinde seyrediyor. Özellikle Fransa ve İspanya kıyılarında 4 dereceyi aşan sıcaklık artışları rapor edildi. Avrupa Birliği’nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi (C3S) ve Meteo-France tarafından analiz edilen verilere göre, Batı Akdeniz Havzası — özellikle Balear ve Tiren denizleri — en yoğun ısınmanın yaşandığı bölgeler olarak öne çıktı.

Bilim insanları, mevcut hava koşulları göz önünde bulundurulduğunda sıcaklıkların yakın zamanda düşmesinin beklenmediğini ifade ediyor. Akdeniz’in bu hızlı ısınma eğilimi, bölgeyi dünyanın en hassas iklim değişikliği noktalarından biri haline getiriyor.

Deniz Ekosistemleri Alarm Veriyor

Güneydoğu İspanya ve Kuzey Fas açıklarında şiddetli ve aşırı sıcaklık değerleri kaydedilirken, deniz sıcaklıklarında uzun süreli artış gösteren dalgaların bölgeyi tanınamayacak biçimde dönüştürebileceği uyarısı yapılıyor. Akdeniz kıyılarında etkisini artıran bu dalgalar, yalnızca deniz yaşamını değil, karasal hava sistemlerini de tehdit ediyor.

İngiltere Deniz Biyolojisi Derneği’nden Dr. Kathryn Smith, yaşanan bu gelişmelerin deniz yaşamı üzerindeki etkilerini şöyle değerlendirdi: “Akdeniz’de bu büyüklükteki deniz sıcak dalgalarının deniz yaşamı üzerinde büyük etkileri olmuştur. Geçmişte omurgasız türlerinde toplu ölümler, deniz çayırı yataklarında ölümler ve midye çiftliklerinde hastalık salgınları gibi etkiler gördük. Muhtemelen bu olaydan da benzer etkiler göreceğiz.”

Nitekim önceki sıcaklık artışlarının ardından mercan popülasyonlarında %90’a varan kayıplar yaşandı ve yelpaze midyesi yok olma eşiğine geldi. 2024 yılında Toskana’da görüldüğü gibi, oksijen seviyesi düşen daha sıcak sular balık ölümlerine yol açtı. Balıklar yüzeyden uzaklaştıkça, onlarla beslenen deniz kuşları da açlıktan toplu ölümlerle karşı karşıya kaldı.

Sıcak Denizler Karasal Felaketleri Tetikliyor

Artan deniz sıcaklıklarının etkileri yalnızca suyla sınırlı kalmıyor. 2023 yılında yaklaşık 6 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olan Daniel Fırtınası’nın şiddeti, sıcak deniz yüzeyi nedeniyle 50 kat daha olası ve %50 daha yıkıcı hale geldi. Benzer şekilde, 2024 yılında Valensiya’da meydana gelen ve 200’den fazla kişinin yaşamını yitirdiği sel felaketinin de yüksek deniz sıcaklıklarıyla bağlantılı olduğu belirtildi.

Araştırmalar, denizlerdeki sıcak hava dalgalarının artık sanayi öncesi döneme kıyasla 10 kat daha yoğun ve 3 kat daha uzun süreli olduğunu gösteriyor.

İklim Değişikliği Sorumluluğu Netleşiyor

Commonwealth Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Örgütü (CSIRO) bünyesindeki Sürdürülebilir Deniz Geleceği Programı’nın araştırma direktörü Dr. Alistair Hobday, yaşanan gelişmelerin arkasındaki temel etkenin açık olduğunu belirtiyor: “Deniz sıcak dalgalarının sıklığı, süresi ve yoğunluğundaki küresel artıştan iklim değişikliği sorumludur.”

1980’lerden bu yana sürekli ısınan Akdeniz, son on yılda bu eğilimde belirgin bir hızlanma yaşadı. Önceden yılda yalnızca bir sıcak dalga yaşanan tanımlı bölgelerde, artık neredeyse tüm Akdeniz genelinde yılda ortalama dört sıcak dalgası kaydediliyor. Üstelik bu sıcaklıklar son beş yıldır düzenli olarak mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor.

Mercator Ocean International’dan kıdemli danışman Dr. Karina von Schuckmann, son gelişmeleri şöyle özetliyor: “Batı Akdeniz’de ortaya çıkan geniş kapsamlı sıcak hava dalgası artık yakın ilgi gerektiriyor.”

Bilim insanları, bu eğilimin ancak küresel ölçekte hızla uygulanacak karbon emisyonu azaltımıyla durdurulabileceğini vurguluyor. Aksi takdirde, Akdeniz’in bu benzersiz ekosistemi geri dönüşü olmayan bir değişim sürecine girebilir.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.iklimhaber.org/akdenizdeki-rekor-sicaklik-ekosistemler-icin-yikici-sonuclara-yol-acabilir/