Zuckerberg ve Chan, Bilimsel Keşifleri Yapay Zekayla Hızlandırmayı Hedefliyor

Meta CEO’su Mark Zuckerberg ile eşi Dr. Priscilla Chan tarafından yönetilen Chan Zuckerberg Initiative (CZI), kuruluşundan bu yana Amerikan eğitim sistemini geliştirmeyi, kamu politikasını dönüştürmeyi ve “tüm hastalıkları tedavi etmeyi” hedeflemişti ancak yıllar içinde kuruluşun odağı giderek bilimsel araştırmalara kaydı.

Yapılan açıklamada, Chan Zuckerberg Initiative’in bilim odaklı bir hayır kurumuna dönüşmek amacıyla büyük bir yeniden yapılanmaya gittiği duyuruldu. Kuruluş artık faaliyetlerini yapay zeka ve bilimsel araştırma etrafında şekillendirecek. Bu yeni yapılanmanın merkezinde, Biohub adında bir araştırma merkezleri ağı yer alacak. Ayrıca CZI, Evolutionary Scale adlı bir yapay zeka girişiminin ekibini satın aldı ve şirketin baş bilim insanı Alex Rives’i kuruluşun yeni bilim başkanı olarak atadı. Ödenen tutar açıklanmadı.

Çarşamba günü Kaliforniya’daki Redwood City’de bulunan Biohub ofisinde düzenlenen etkinlikte konuşan Mark Zuckerberg, kendisi ve eşi Priscilla Chan’in uzun vadeli bir vizyonu benimsediklerini belirtti: “Her birkaç yılda bir geri alınmayacak bir şeye odaklanmak istedik.” Zuckerberg, CZI’nin bilim ve yapay zekaya verdiği önemin kalıcı ve nesiller boyu sürecek bir etki yaratma potansiyeline sahip olduğunu vurguladı.

2015 yılında kurulan Chan Zuckerberg Initiative, dünyanın en görünür hayır kurumlarından biri olarak öne çıkıyor. Kuruluş, bugüne kadar 7 milyar dolardan fazla bağışta bulundu. Zuckerberg ve Chan, toplam servetlerinin neredeyse tamamını, yani yaklaşık 256 milyar doları, zaman içinde vakıf aracılığıyla bağışlama sözü vermişti ama ikilinin politika ile ilişkisi zaman içinde değişti. CZI, sosyal adalet ve politik girişimlerden kademeli olarak uzaklaştı. Başkan Trump’ın göreve başladığı dönemde, CZI çeşitlilik odaklı işe alım programlarını sona erdirdi ve bu girişimlerde çalışan personelin bir kısmını işten çıkardı ya da başka görevlere yönlendirdi. Nisan ayında, Dr. Chan’in düşük gelirli öğrenciler için kurduğu bir okul, fon kaybı nedeniyle kapanacağını duyurdu. Mayıs ayında ise CZI, yerel konut sivil toplum kuruluşlarına yapılan yardımların büyük kısmını sonlandırdı.

CZI’nin bilim ve yapay zekaya yönelmesi, Zuckerberg’in Meta’daki stratejik değişimlerini de yansıtıyor. Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi olan teknoloji devi, tüm kaynaklarını yapay zeka yatırımlarına yönlendirmiş durumda. Şirket, 2025 yılı içinde en az 70 milyar dolar harcayarak yapay zeka yarışında rekabet gücünü korumayı hedefliyor.

Zuckerberg ve Chan, Biohub ofisinde düzenlenen etkinlikte, organizasyonun hesaplama gücünü 2028 yılına kadar 10 kat artırma sözü verdi. Amaç, yapay zeka destekli biyolojik araştırmaları hızlandırmak. Bu kapsamda planlanan projeler arasında sanal hücre haritalama platformu, biyolojik akıl yürütme yapabilen büyük dil modeli ve genetik dizileri analiz ederek hastalık tespiti yapabilen yapay zeka sistemleri bulunuyor.

Biohub araştırmacıları, yapay zekayı kullanarak laboratuvar ortamında yapılan deneyleri sanal ortama taşıyacak ve daha büyük ölçekte, çok daha hızlı deneyler gerçekleştirebileceklerini belirtti.

CZI’nin önceki bilim başkanı Steve Quake, Eylül ayında görevinden ayrıldı. Kuruluşun mevcut yöneticisi Dr. Priscilla Chan, 40 yaşında bir çocuk doktoru olarak bilim yatırımlarının en yüksek verimi sağladığını ifade etti. Chan, vakfın eğitim ve konut alanlarındaki bağışlarını azalttıklarını ancak bu alanlardaki desteklerin tamamen sona ermeyeceğini belirtti.

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.nytimes.com/2025/11/06/technology/zuckerberg-chan-initiative-biohub.html