Yapay Zeka
5/9/2025
YZ yarışında yeni bir oyuncu var ve bu kez bir şirket değil, bir ülke. İsviçre, şirketlerin sunduğu modellere alternatif olmasını umduğu Apertus adlı ulusal açık kaynak Büyük Dil Modeli (LLM)’ni duyurdu. Apertus, Latince “açık” anlamına geliyor. Model, tamamen kamuya ait kurumlar olan Lozan Federal Teknoloji Enstitüsü (EPFL), ETH Zürih ve İsviçre Ulusal Süperbilgisayar Merkezi (CSCS) tarafından geliştirildi.
Önde gelen bir kamu yararı savunucusu olan Joshua Tan, Apertus’un önemini şu sözlerle vurguladı: “Şu anda Apertus, kamu yararı için kamu kurumları tarafından inşa edilen, lider konumda bir kamu yapay zeka modeli. YZ’nin otoyollar, su veya elektrik gibi kamu altyapısının bir parçası olabileceğinin en güçlü kanıtı.”
İsviçreli kurumlar, Apertus’u tamamen açık şekilde tasarladı. Kullanıcılar modelin eğitim sürecinin her ayrıntısını inceleyebiliyor. Modelin kendisine ek olarak, kapsamlı belgeler, eğitim sürecine dair kaynak kodlar ve kullanılan veri setleri de paylaşıldı. Apertus, İsviçre’nin veri koruma ve telif yasalarıyla uyumlu olacak şekilde geliştirildi. Böylelikle, Avrupa regülasyonlarına uymak isteyen şirketler için uygun bir seçenek olarak görülüyor. İsviçre Bankacılar Birliği, yerli bir dil modelinin “uzun vadede büyük potansiyele sahip olacağını” söylemişti. Bunun gerekçesi, İsviçre’nin katı yerel veri koruma ve banka gizliliği kurallarına daha iyi uyum sağlayabilmesi. Şu anda İsviçre bankaları başka YZ modellerini kullanıyor olsa da, Apertus’a geçip geçmeyecekleri henüz belirsiz.
Yeni modelden herkes yararlanabiliyor: Araştırmacılar, meraklılar ve şirketler kendi ihtiyaçlarına göre Apertus’u kullanabilir, üzerine inşa edebilir. Sohbet robotları, çeviri sistemleri, eğitim veya öğretim araçları geliştirmek için tercih edilebilir. Apertus, 15 trilyon token üzerinde, 1000’den fazla dilde eğitildi. Verilerin %40’ı İngilizce dışındaki dillerden oluşuyor; bunlar arasında İsviçre Almancası ve Romansh da bulunuyor. İsviçre’nin açıklamasına göre model yalnızca halka açık verilerle eğitildi ve internet sitelerinde yer alan, makine tarafından okunabilir “dışarıda bırakma” isteklerine eğitim tarayıcıları saygı gösterdi. Buna karşılık, Perplexity gibi bazı YZ şirketleri, daha önce sitelerden içerik kazıyarak engelleme protokollerini ihlal etmekle suçlanmıştı. Ayrıca birçok YZ şirketi, içeriklerini izinsiz kullandıkları gerekçesiyle medya kuruluşları ve sanatçılar tarafından dava edildi.
Apertus, şu anda 8 milyar ve 70 milyar parametreye sahip iki boyutta sunuluyor. Kullanıma İsviçre’nin bilgi ve iletişim teknolojisi şirketi Swisscom üzerinden ya da Hugging Face aracılığıyla erişilebiliyor.
Kaynak: https://www.engadget.com/ai/switzerland-launches-its-own-open-source-ai-model-133051578.html