Yapay Zeka
16/7/2025
Intel, son yıllarda zorlu bir düşüş sürecine girmiş durumda. Şirketin x86 mimarisini ARM tabanlı big.LITTLE hibrit yapıya dönüştürme girişimi, pazar payında anlamlı bir sıçrama yaratamadı. Arrow Lake serisi, AMD’nin güçlü ürünlerine karşı neredeyse etkisiz kaldı. Grafik işlemci alanında ise, Mavi Takım’ın piyasaya geç sunduğu ve olgunlaşmamış olarak değerlendirilen ürün, sektör liderlerini zorlayacak seviyeye ulaşamadı.
Yaşanan teknik ve ticari başarısızlıklar, şirketin içten içe yaşadığı krizi derinleştiriyor. Yeni CEO Lip-Bu Tan’ın sızdırılan iç görüşmelerinde dile getirdiği açıklamalar, mevcut tabloyu daha da netleştirdi. OregonTech’in haberine göre, Intel için artık bir yeniden konumlanma değil, doğrudan hayatta kalma mücadelesi söz konusu. Tan, şirketin geçmişteki büyük mirasına rağmen liderlik iddiasının sona erdiğini çalışanlara şu sözlerle aktardı: “Yirmi, otuz yıl önce gerçekten liderdik. Şimdi ise dünya değişti. Artık ilk 10 yarı iletken şirket arasında değiliz.”
Zamanında CPU pazarına hükmeden Intel, yıllar boyunca yalnızca küçük artışlarla ilerleyerek liderliğini korumuştu. Nvidia’yı 20 milyar dolara satın alma planı yapan dev, bugün Nvidia’nın 4 trilyon doları aşan piyasa değeri karşısında tarihsel anlamda kıyaslanamayacak bir noktada. AMD ise uzun süre dikkate alınmayan bir rakip olarak görülse de, Ryzen serisiyle dengeleri değiştirmeyi başardı. Artık çok sayıda kullanıcı AMD sistemlerini tercih ediyor. Steam Deck, Rog Ally X gibi taşınabilir cihazlar ile Xbox Series ve PlayStation 5 gibi konsollar da AMD işlemcileriyle çalışıyor. AMD’nin üretim ortağı ise Intel’in doğrudan rakiplerinden TSMC.
Bir dönem avantaj olarak görülen dikey üretim yapısı, artık Intel’in zayıf noktalarından biri hâline gelmiş durumda. Tayvan’daki üretim kapasitesiyle rekabet edemeyen şirket, kendi üretim altyapısı nedeniyle işlemcilerinin potansiyelini sınırlamak zorunda kaldı. 2023 yılında, Meteor Lake serisindeki GPU bileşenlerini TSMC’ye ürettirmeye başlayan şirket, Lunar Lake serisinde neredeyse tüm hesaplama bileşenlerini dış kaynak yoluyla temin etti. Günümüzde üretimin yaklaşık %30’u TSMC’ye devredilmiş durumda. Geç alınmış kararların sonucu olarak, dış üretime zamanında geçilmemesi önemli kayıplara neden oldu.
Artan Ar-Ge giderleri ve yüksek maliyetler nedeniyle Intel, küresel çapta binlerce çalışanını işten çıkardı. 2023’ün üçüncü çeyreğinde 16 milyar dolarlık zarar açıklayan şirket, yapısal dönüşüm sürecini başlattı. CEO Tan, kültürel değişimi şu ifadeyle vurguladı: “Sektörün değişen taleplerini dinlemek ve alçakgönüllü olmak zorundayız.” Hedef artık, AMD ve Nvidia gibi daha çevik ve rekabetçi rakiplerle benzer niteliklere sahip bir yapı oluşturmak.
Yapay zeka kavramı uzun zamandır teknoloji dünyasının gündeminde olsa da, OpenAI’nin ChatGPT modeliyle yaşanan sıçrama, yeni bir makine öğrenimi çağını başlattı. Ancak bu dönemin motor gücü, Nvidia’nın veri merkezi GPU’ları oldu. Intel, bu alanda öngörüsüz davrandı ve yarış dışı kaldı. Tan’ın açıklaması durumu açık şekilde ortaya koyuyor: “Eğitim tarafında bizim için artık çok geç.”
Yeni strateji, veri merkezlerinden ziyade cihaz düzeyinde çalışan yapay zeka sistemlerine, yani uç yapay zekaya odaklanmak üzerine kuruluyor. Tan ayrıca, insan müdahalesi olmadan kendi kararlarını alabilen otonom sistemlerin—etken YZ alanının—gelecekte önemli bir rol üstleneceğini belirtti. Intel’in son dönemde yaptığı üst düzey işe alımların etkisine dikkat çeken CEO, ek olarak şu ifadeyi kullandı: “Takipte kalın. Birkaç kişi daha aramıza katılıyor.”
Veri merkezi CPU’larında da liderlik kaybedilmiş durumda. AMD’nin EPYC serisi, son bir yılda Intel’i bu alanda geride bıraktı. Gelişmelerin ardından, Intel’in yönetim kurulu eski CEO Pat Gelsinger’ı görevden alarak şirketin başına Lip-Bu Tan’ı getirdi. Yeni yönetim, çok alanlı odaklanma stratejisini terk ederek, belirli konulara yoğunlaşarak ilerlemeyi planlıyor.
Ayrıca, Intel’in üretim ve tasarım bölümlerini ayırarak dökümhane tarafını bağımsız bir iştirake dönüştüreceğine dair uzun süredir konuşulan planlar da tekrar gündemde. Böylece şirket, AMD ve Apple gibi üretim altyapısına sahip olmadan çalışan fabless yapıya geçebilir. Nvidia’nın yıllardır TSMC veya Samsung ile çalıştığı göz önünde bulundurulduğunda, Intel’in benzer bir yapıya geçmesi olası senaryolar arasında yer alıyor. Ancak şimdilik tüm dikkatler, şirketin kurtuluş umudu olarak görülen ve 2026 yılında devreye girmesi beklenen 18A üretim teknolojisine çevrilmiş durumda.