İnsan Beyin Hücrelerinin Farelere Nakli, Haz Mekanizmalarını Güçlendirdi ve Depresyon Belirtilerini Azalttı

Çinli bilim insanları, mühendislik yoluyla üretilmiş insan beyin hücrelerini farelere naklederek duygu durumu ve davranış üzerinde dikkat çekici etkiler elde etti. Çığır açıcı buluş, psikiyatrik bozuklukların tedavisi için yeni yöntemlerin önünü açabilir.

South China Morning Post (SCMP)’a göre, Çin Bilimler Akademisi Fudan Üniversitesi araştırmacıları ile kök hücre terapisi şirketi UniXell Biotechnology, dopamin üreten özel bir nöron türü olan A10 nöronlarını üretmek için yöntem geliştirdi. Beyindeki ödül ve motivasyon yollarının merkezinde yer alan A10 nöronları, depresyon, şizofreni ve madde bağımlılığı gibi bozukluklarda sıklıkla zedeleniyor.

İnsan pluripotent kök hücreleri —her hücre tipine dönüşebilme kapasitesine sahip hücreler— gelişimlerinin belirli bir aşamasında özel bir kimyasal karışımla işlenerek, moleküler ve elektriksel özellikleri doğal A10 nöronlarıyla aynı olan hücrelere dönüştürüldü. Daha önce laboratuvar ortamında bu özgül nöronların üretilmesi oldukça güçtü.

Dopamin, motivasyon, hareket ve ödül sistemlerinin düzenlenmesinde kritik bir rol oynayan nörotransmitterdir. Özellikle majör depresif bozuklukta dopamin etkinliği azalır; bu durumun en belirgin sonucu, ruh hali düzelse bile haz alamama yani anhedonidir.

Farelerde Antidepresan Etkisine Benzer Sonuçlar

Araştırmacılar, kronik strese maruz bırakılarak depresyon modeli oluşturulan farelerde üretilmiş A10 nöronlarını test etti. Nakil öncesinde umutsuzluk ve haz kaybı davranışları gözlenen farelerde, işlem sonrasında kaygının ve çaresizliğin azaldığı, motivasyon ile haz alma kapasitesinin arttığı tespit edildi.

Nakledilen nöronların fare beynine sorunsuz bir şekilde entegre olduğu, çevredeki sinir hücrelerinden sinyal alabildiği ve dopamin devrelerini yeniden etkinleştirdiği görüldü. Araştırmacılar, bunun depresyon benzeri belirtileri önemli ölçüde hafiflettiğini belirtti.

Ekip, çalışmayı şöyle değerlendirdi: “Bu çalışma, işlevsiz sinir devrelerini yeniden inşa ederek psikiyatrik bozuklukların tedavisinde hücre terapisi kullanımını destekleyen kavramsal bir kanıt sunmaktadır.” Ayrıca, bu hedefe yönelik yöntemin geniş spektrumlu ilaçlara kıyasla istenmeyen yan etkileri azaltabileceğini vurguladı.

Tedavi Potansiyeli ve Gelecek Beklentileri

Majör depresif bozukluk, dünya genelinde yüz milyonlarca insanı etkileyen ve küresel hastalık yükünün başlıca nedenlerinden biri olmaya devam ediyor. Geleneksel antidepresanlar birçok hasta için etkisiz kalıyor; özellikle tedaviye dirençli depresyon durumlarında seçenekler oldukça sınırlı. Bulgular, hücre temelli terapilerin doğrudan dopamin yollarını onararak yeni bir tedavi hattı sunabileceğine işaret ediyor.

Araştırma ekibi sonuçlarını şöyle özetledi: “Bu çalışma, klinik depresyon tedavisinde A10 nöron temelli terapiler için güçlü bir kavramsal kanıt sağlamakta ve hücre tabanlı tedavilerin psikiyatrik bozukluklara yönelik potansiyel uygulamalarını genişletmektedir.”

Her ne kadar farelerde elde edilen bulgular insanlar için doğrudan geçerli olmasa da —metabolizma, bağışıklık sistemi ve yaşam süresi farklılıkları nedeniyle— araştırma, hayvan modellerinin ruh sağlığı alanındaki ilerlemelerde kritik bir rol oynadığını bir kez daha ortaya koydu. Önceki çalışmalar, genetik olarak düzenlenmiş farelerin insan sinir sistemi işlevlerinin bazı yönlerini —örneğin geliştirilmiş bellek kapasitesi veya değişmiş beyin yapıları— taklit edebildiğini göstermişti.

‍

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://interestingengineering.com/science/human-brain-cells-ease-depression-in-mice