Bilim ve Dünya
10/7/2025
Araştırmacılar, alglerin Mars’ın atmosfer basıncına benzer ortamlarda yetişebildiğini kanıtladı.
İnsanoğlu, Dünya dışında kalıcı yerleşim alanları kurmayı hedefliyorsa, yaşanabilir yapılar inşa etmek zorunda olacak. Ancak bu yapılarda kullanılacak endüstriyel malzemelerin taşınması, ciddi lojistik ve ekonomik engeller yaratıyor. Harvard John A. Paulson Mühendislik ve Uygulamalı Bilimler Okulu (SEAS) araştırmacıları, bu zorluklara karşı biyolojik bir alternatif geliştiriyor.
Robin Wordsworth liderliğindeki uluslararası ekip, Mars benzeri koşullarda biyoplastikten yapılmış barınaklar içinde yeşil algler yetiştirmeyi başardı. Bu deneyler, Dünya’dan malzeme taşımaya gerek kalmadan kendi kendini sürdürebilen uzay habitatları geliştirme yolunda ilk adımı temsil ediyor.
“Eğer habitat biyoplastikten yapılmışsa ve bu yapı içerisinde alg yetiştiriliyorsa, o alg daha fazla biyoplastik üretebilir.” diyen Wordsworth, “Böylece zaman içinde kendi kendini sürdürebilen ve hatta büyüyebilen kapalı bir sistem oluşur.” ifadelerini kullandı.
Mars’ın düşük basınç ortamını taklit eden laboratuvar testlerinde, araştırma ekibi Dunaliella tertiolecta adlı yaygın bir yeşil alg türünü başarılı şekilde yetiştirdi. Algler, polilaktik asitten (PLA) yapılmış 3D yazıcıyla üretilmiş bir odacığın içinde gelişti. Bu biyoplastik malzeme, zararlı UV ışınlarını engellerken fotosentez için yeterli ışığın geçmesine izin veriyor.
Algler, Dünya’dakinden 100 kat daha düşük olan 600 paskal atmosfer basıncı altında ve oksijen-azot yerine karbondioksit açısından zengin bir atmosferde tutuldu. Normalde sıvı su bu kadar düşük basınçta bulunamazken, odacığın oluşturduğu basınç gradyanı sayesinde içerideki su stabil kalabildi. Bulgular, biyoplastiklerin yaşanamaz ortamlarda yaşam destek sistemleri oluşturmak için kilit rol oynayabileceğini gösteriyor.
Araştırmacıların yöntemi, geleneksel ve geri dönüştürülmesi zor endüstriyel sistemler yerine, yeryüzünde organizmaların doğal büyüme yöntemlerini taklit ediyor.
Wordsworth’un ekibi daha önce de, Dünya’nın sera etkisini taklit eden silika aerogel tabakaları kullanarak Mars yüzeyinde lokal bir “terraforming” (dünya benzeri çevre oluşturma) yöntemi geliştirmişti. Alg deneylerinin aerogellerle birleştirilmesi, bitki ve alg büyümesi için hem sıcaklık hem basınç sorunlarını çözebilir. Bu yaklaşım, başka bir gezegende yaşama yönelik daha net bir yol haritası çizebilir.
Araştırmanın bir sonraki adımında, ekip habitatların vakum koşullarında da çalıştığını göstermek istiyor. Bu tür koşullar Ay ya da derin uzay görevleri için kritik önem taşıyor. Ayrıca, tam anlamıyla kapalı döngüyle çalışan bir habitat sistemi tasarlamayı da planlıyorlar.
“Biyomalzeme temelli habitat kavramı temel olarak ilginçtir ve uzayda insan yaşamını destekleyebilir,” diyen Wordsworth, “Bu tür teknolojiler geliştikçe, Dünya’daki sürdürülebilirlik çözümlerine de katkı sağlayacak yan faydalar ortaya çıkacak..” açıklamasında bulundu.
Not: Alg, genellikle su ortamlarında yaşayan, fotosentez yoluyla kendi besinini üretebilen, klorofil içeren basit yapılı organizmalardır. Tek hücreli veya çok hücreli olabilirler. Denizlerde, tatlı sularda, nemli topraklarda hatta kayaların üzerinde bile yaşayabilirler.