Çinli Bilim İnsanları, Tibet'te Dünyanın İlk Klon Tibet Sığırını Sezaryenle Dünyaya Getirdi

Çinli araştırmacılar, Tibet’te gerçekleştirilen bir sezaryen operasyonuyla dünyanın ilk klon yakını(Tibet sığırı) başarıyla dünyaya getirdi. 11 Temmuz’da doğan yavru yak, Çin’in Xizang Özerk Bölgesi olarak da bilinen Tibet’in güneybatısındaki Damxung ilçesindeki bir yetiştirme merkezinde dünyaya geldi.

Doğum anında 33,5 kilogram (73,9 pound) ağırlığında olan yavru, çoğu yeni doğan yaklardan daha ağır olarak kayda geçti. Tamamen siyah renkte olan yavru yakın sağlık durumu iyi ve doğumdan hemen sonra yürüyebildiği bildirildi.

Bu gelişme, özellikle Tibet gibi yüksek rakımlı bölgelerde hayvancılık üretimi açısından önemli bir bilimsel ilerlemeye işaret ediyor. Yakarlar, Qinghai-Xizang Platosu’nda yaşayan topluluklar için et, süt, ulaşım ve yakıt (gübre yoluyla) gibi birçok yaşamsal kaynak sağlıyor ve bölge ekonomisi ile ekosisteminde hayati bir rol oynuyor.

Çin'in İlk Klon Yakı

Araştırmacılar, klonlama işlemini somatik hücre klonlaması ile gerçekleştirdiklerini açıkladı. Bu yöntem, vücut hücresinden alınan DNA’nın, çekirdeği çıkarılmış bir yumurta hücresine yerleştirilmesiyle işliyor. Aynı teknik, 1990’larda dünyaya gelen ilk klon memeli olan Dolly adlı koyunun da yaratılmasında kullanılmıştı.

Ayrıca bilim insanları, tüm genom seçimi (whole-genome selection) olarak bilinen bir yönteme de başvurdu. Bu teknik, hayvanların büyüklük ve süt verimi gibi istenen genetik özelliklerini tespit edip yaygınlaştırmayı sağlıyor.

Proje, 2023 yılında Çin’in doğusundaki Zhejiang Üniversitesi’nde başlatıldı. Bilimsel çalışmaları yürüten ekip, Damxung İlçe Hükümeti ve Xizang Platosu Biyoloji Enstitüsü ile iş birliği yaptı.

Projenin temel amacı, yak ırklarının daha güçlü, daha verimli ve hastalıklara daha dayanıklı hale getirilmesiyle birlikte Tibet’in yüksek rakım koşullarına uygun modern bir üretim sisteminin kurulmasıydı.

Binlerce yıldır evcilleştirilen yaklar, Tibet Platosu’ndaki yaşam için vazgeçilmez bir unsur. Diğer hayvan türlerinin hayatta kalamadığı bu zorlu coğrafyada yaşama yetileri, gıda güvenliği açısından kritik bir öneme sahip.

Yakarlar ayrıca yük taşıyıcı hayvanlar olarak kullanılıyor ve bölgenin engebeli arazilerinde malzeme taşımak için hayati görevler üstleniyor. Bu yönleriyle sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel anlamda da bölge yaşamının ayrılmaz bir parçası olarak kabul ediliyorlar.

Üstelik, yaklar sürdürülebilir otlamayla platolardaki otlak dengelerini koruyarak yüksek rakımlı ekosistemin devamlılığına katkıda bulunuyor.

Dolly: Klon Koyun

Damxung’da klonlanan yeni yavru, 1996 yılında İskoçya’daki Roslin Enstitüsü’nde doğan Dolly adlı koyunun ardından gelen en dikkat çekici gelişmelerden biri olarak değerlendiriliyor. Dolly’nin doğumu, daha önce yeniden programlanamayacağı sanılan uzmanlaşmış erişkin hücrelerin, aslında yeni bir organizma oluşturabileceğini ortaya koyarak genetik ve biyoteknoloji alanlarında devrim niteliğinde sonuçlar doğurmuştu.

Dolly altı yıl süren sağlıklı bir yaşam sürdü, normal yavrular doğurdu ve ardından hayatını kaybetti. Onunla aynı yöntemle doğan klon yak ise, şimdi Tibet’in zorlu coğrafyasında daha dayanıklı ve verimli hayvanlar üretme yolunda yeni bir çağ başlatıyor.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://interestingengineering.com/innovation/china-scientists-worlds-first-cloned-yak-tibet