Bilim ve Dünya
30/5/2025
Çinli araştırmacılar, 1,36 kilometre uzaklıktaki küçük yazıları ve ince ayrıntıları tespit edebilen bir lazer sistemi geliştirdi. Bu yeni çalışma, Physical Review Letters dergisinde yayımlandı. Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden bir ekip, tek bir teleskopla yapılan geleneksel optik görüntülemeye kıyasla çözünürlükte 14 kat iyileşme sağlayan lazer tabanlı bir yöntemi test etti.
Ekip, doğrudan görüntü yakalamaya odaklanmak yerine, aktif yoğunluk girişim ölçümü (active intensity interferometry) adı verilen bir teknik kullandı. Yöntem, nesnenin nasıl göründüğüne değil, ışığın yüzeyle nasıl etkileşime girdiğine dayanıyor. Geleneksel teleskoplar genellikle yıldızlar gibi kendi ışığını yayan kaynaklara ihtiyaç duyarken, sistem ışıksız nesneleri de algılayabiliyor.
Science Alert’e göre, sistem belirli bir noktaya sekiz adet kızılötesi lazer ışını gönderiyor. İki teleskop, yansıyan ışığın yoğunluğunu kaydediyor. Teleskoplardan elde edilen sinyaller karşılaştırılıp lazer ışınları kalibre edilerek, araştırmacılar hedefin bir görüntüsünü yeniden oluşturmayı başardı.
Araştırmacılar, “Açık hava deneyleri yoluyla, 1,36 km uzaklıktaki milimetre ölçeğinde hedeflerin görüntüsünü başarıyla elde ettik ve tek bir teleskobun kırınım sınırına kıyasla yaklaşık 14 kat çözünürlük artışı sağladık.” şeklinde yazdı.
Ekip, sistemin 3 milimetrelik çözünürlükle harfleri okuyabildiğini belirtti; bu, standart bir kurşun kalemin genişliğinden daha küçük bir boyuta denk geliyor. Söz konusu başarı, tek bir teleskobun normal koşullarda erişebileceği düzeyin çok ötesinde büyük bir mekansal çözünürlük artışı anlamına geliyor.
Araştırmacılar, yöntemin yüksek çözünürlüklü görüntüleme ve optik algılama için potansiyel taşıdığını ifade etti. Ancak bazı sınırlamalar da mevcut. Sistem, doğrudan görüş hattı gerektiriyor ve lazerle aktif aydınlatma ihtiyacı duyuyor. Yani yöntem gizli gözetim gibi örtülü operasyonlar için uygun olmayabilir.
Ekip, sistemin hedefleme kolaylığını artırmak için lazer kontrolünü geliştirmeyi planlıyor. Ayrıca, yapay zeka teknolojilerinden yararlanarak gelecekte görüntüleri daha doğru şekilde yeniden yapılandırmayı hedefliyor.