Bu Kez Oldu: SpaceX’in Mars Roketi Starship 10. Testinden Zaferle Döndü

SpaceX’in Starship mega roketi, bugün (26 Ağustos) 10. kez gökyüzüne yükselerek son dönemdeki başarısızlıkların ardından güçlü bir geri dönüş gerçekleştirdi.

Dünyanın en büyük ve en güçlü roketi olan Starship, Texas’ın güneyindeki Starbase tesisinden saat 19.30’da (EDT) / 23.30’da (GMT) / 18.30’da (yerel saat) fırlatıldı. Aslında fırlatma iki gün önce yapılacaktı; ancak önce 24 Ağustos’ta yer sistemlerinde yaşanan bir arıza nedeniyle, ardından 25 Ağustos’ta olumsuz hava koşulları yüzünden ertelenmişti.

Bekleyişin karşılığını veren test uçuşu sırasında Starship, SpaceX’in tüm planladığı görevleri başarıyla yerine getirdi. SpaceX Yapısal Güvenilirlik Mühendisi Amanda Lee, canlı yayında “Bu kesinlikle inanılmazdı. Buradaki tüm ekiplere büyük tebrikler.” ifadelerini kullandı. Elon Musk ise uçuşun ardından X hesabından “SpaceX ekibinin harika çalışması!!!” paylaşımını yaptı.

Zorlu Süreçten Sonra Gelen Başarı

Bugünkü uçuş, Starship için toplamda 10., 2025 yılı içinse 4. deneme oldu. Bu yılki üç önceki fırlatmada ise çeşitli sorunlar yaşanmıştı.

Ocak ve Mart aylarında gerçekleşen 7. ve 8. uçuşlarda, 52 metre uzunluğundaki üst kademe “Ship”, kalkıştan dakikalar sonra kaybedildi. 9. uçuş Mayıs’ta daha ileri gitmiş olsa da planlanan Hint Okyanusu inişine ulaşamadı; araç atmosfer yeniden girişinde yaklaşık 45. dakikada parçalandı.

Haziran ayında yaşanan bir başka sorun ise 10. uçuş için hazırlanmakta olan aracın test sırasında patlamasıydı. Üst kademede meydana gelen bu patlamada araç tamamen yok oldu ve SpaceX farklı bir Ship ile devam etmek zorunda kaldı.

Buna karşın, Starship’in ilk kademesi olan Super Heavy, son dönemde daha iyi performans gösterdi. 7. ve 8. uçuşlarda fırlatma kulesindeki “‘chopstick" olarak adlandırılan yakalama kollarıyla başarılı şekilde yakalandı. Ayrıca 9. uçuşta ilk kez yeniden kullanılan bir Super Heavy roketi fırlatıldı fakat uçuşta bazı problemler de yaşandı; farklı bir açıyla indirilmeye çalışılan booster, Meksika Körfezi üzerinde son aşamada parçalandı.

Yapılan Düzeltmeler

SpaceX, yaşanan her sorunu detaylı inceleyerek çözüm yolları geliştirdi.

• 9. uçuşta üst kademede görülen arızanın, ana yakıt tankı basınçlandırma sistemi difüzöründeki hata nedeniyle olduğu belirlendi. Difüzör yeniden tasarlanarak daha güvenli hale getirildi.
  
  
• Super Heavy’nin parçalanmasına, yüksek açıda iniş sırasında yakıt transfer tüpünde oluşan beklenmedik kuvvetlerin yol açtığı saptandı. Gelecekte iniş açısı daha düşük tutulacak.
  
  
• Haziran’daki patlamanın ise üst kademedeki yük bölmesine yerleştirilen kompozit basınçlı kaplarda (COPV) oluşan gizli hasardan kaynaklandığı açıklandı. Bu nedenle COPV’ler bundan sonra daha düşük basınçta çalışacak, ek testlerden geçirilecek ve yeni hasar tespit yöntemleri uygulanacak.
  ‍

SpaceX raporunda “Sorunu gidermek için, yaklaşan uçuşlardaki COPV’ler daha düşük basınçta çalıştırılacak. Reaktif yakıtlar yüklenmeden önce ek denetimler ve dayanıklılık testleri uygulanacak. SpaceX ayrıca COPV kabul kriterlerini güncelledi ve iç hasarı tespit edebilecek yeni bir tahribatsız değerlendirme yöntemi geliştirdi.” ifadelerine yer verdi.

10. Uçuşun Hedefleri

10. uçuşta da 9. uçuşa benzer hedefler belirlendi. Super Heavy iniş sırasında kontrollü manevralar, yakıt tasarruflu dönüşler ve farklı motor konfigürasyonlarıyla test edildi. Planlandığı gibi, kalkıştan yedi dakika sonra Meksika Körfezi’ne kontrollü iniş yaptı.

Üst kademe Ship de görevini yerine getirdi. Kalkıştan yaklaşık 20 dakika sonra beş dakikalık bir süreçte sekiz sahte Starlink uydusu başarıyla bırakıldı. Daha önceki uçuşlarda bu deneme başarısız olmuştu. Ancak bu uyduların yörüngede kalması amaçlanmadı; tamamının atmosfere girerek yanacağı belirtildi.

SpaceX sözcüsü Dan Huot, canlı yayında “Şunu belirtmek gerekir ki, alt yörünge görevindeyiz. Bu sahte uydular da aynı alt yörünge hattında ilerlediği için tamamen yanacaklar.” dedi.

Uçuşun 38. dakikasında Ship, bir motorunu yeniden ateşledi. Bu da büyük bir kilometre taşı oldu. Amanda Lee, canlı yayında “Görünüşe göre merkezdeki Raptor motorlarından birini yeniden ateşlemeyi doğruladık. Bunu ikinci kez yapıyoruz. Gerçekten heyecan verici. Bu dönüm noktası için ekibe büyük tebrikler.” derken, Huot da “Gerçekten etkileyici bir ışık gösterisiydi.” yorumunu yaptı.

Yaklaşık 45. dakikada başlayan yeniden giriş, bu kez daha zorlu hale getirildi. SpaceX, ısı kalkanının dayanıklılığını ölçmek için birçok koruyucu plakayı bilinçli olarak çıkarmıştı. Farklı malzeme seçenekleri ve aktif soğutmalı yeni kaplamalar da test edildi.

Yeniden giriş sırasında aracın motor bölümünün alt kısmından parçalar koptu. Huot, “Görmek istediğimiz şey bu değil. Arka kısımda görünür bir hasar var. Yeniden giriş devam ediyor.” sözleriyle durumu aktardı. Buna rağmen Ship, iniş motorunu ateşleyerek Hint Okyanusu’na planlandığı gibi indi. 66,5 dakika süren uçuşun sonunda iniş noktasına yerleştirilen kamera, Ship’in tam hedefe indiğini kaydetti.

Tarihi Bir Gün

Tüm bu aşamalar, SpaceX’in Starship programında önemli bir ilerleme kaydettiğini gösterdi. Uçuşun ardından Dan Huot, “Muhtemelen yeniden girişte aracı biraz fazla zorladık ama yeniden girişten tamamen geçmeyi başardık. En yüksek heyecanı vaat etmiştik, Starship bunu sağladı. Şimdi verileri inceleme zamanı. Bugün tüm hedeflere ulaşmak gerçekten inanılmaz derecede etkileyici oldu.” sözleriyle tarihi anı özetledi.

SpaceX için 10. test uçuşu, hem teknik sorunların çözülmesi hem de kritik kabiliyetlerin doğrulanması açısından büyük bir geri dönüş oldu. Şirket, elde edilen verilerle gelecekteki görevlerini daha da ileriye taşımayı hedefliyor.

‍

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.space.com/space-exploration/private-spaceflight/spacex-launches-starship-flight-10-critical-test-flight-video