Bilim ve Dünya
21/7/2025
Northrop Grumman, Mars’tan yörüngeye çıkacak tarihteki ilk roket fırlatması için kullanılacak motoru, Maryland’in Elkton bölgesindeki tesislerinde sabit zemin testine tabi tuttu. Bu motor, Mars’tan alınan jeolojik örnekleri Dünya’ya getirmeyi amaçlayan uluslararası Mars Sample Return (MSR) görevinin en kritik aşamalarından birini oluşturuyor.
MSR, şimdiye dek planlanan en karmaşık ve iddialı uzay görevlerinden biri olarak tanımlanıyor. Görev kapsamında Mars yüzeyinden alınacak toprak ve kaya örneklerinin Dünya’ya getirilmesi hedefleniyor. Şu anda görevde olan NASA’nın Perseverance keşif aracı, Mars’ta robotik kol ve matkap sistemleriyle örnekler topluyor. Bu örnekler özel kapsüller içine yerleştirilerek ileride alınmak üzere yüzeye bırakılıyor. Yıllar sonra gönderilecek bir iniş aracı, ikinci bir özel gezgin araç (rover) ile bu örnekleri toplayacak ve NASA’nın tasarladığı Mars Ascent Vehicle (MAV) adlı roket sistemine aktaracak. MAV, başka bir gezegenden fırlatılmak üzere geliştirilen ilk roket olma özelliğini taşıyor.
Yaklaşık 3 metre boyunda ve 450 kilogram ağırlığındaki MAV, iki kademeli katı yakıtlı motorun yanı sıra gelişmiş aviyonik sistemler, sensörler ve yönlendirme mekanizmalarıyla donatılacak. Fırlatıldığında saniyede 4 kilometre hıza ulaşarak yaklaşık 10 dakika içinde yükünü Mars yörüngesine çıkaracak. Yörüngede onu bekleyen başka bir uzay aracıyla buluşacak olan örnek kapsülü, oradan Dünya’ya dönüş yolculuğuna başlayacak.
Son yapılan test, özellikle MAV’nin ikinci kademe motoruna ve yeni bir yakıt karışımına odaklandı. Northrop Grumman’ın daha önce uzay görevlerinde kullandığı STAR serisi motorlarla benzer özellikler taşıyan bu motorun, amonyum perklorat (APCP) bazlı bir yakıtla çalıştığı tahmin ediliyor. Karışım, toz alüminyum ve kauçuk benzeri polimer bileşenleriyle güçlendirilmiş durumda. Bu tür yakıtlar uzay görevlerinde uzun süredir güvenle kullanılıyor ve gezegen koruma standartlarını karşılıyor.
Test sırasında motorun yüksek hızda dönerek ateşlenmesi, MAV sisteminin spin-stabilizasyon yani dönerek dengede kalma prensibine göre çalışacağını gösterdi. Bu teknik, roketin uçuş sırasında doğrultusunu korumasını sağlıyor.
Northrop Grumman’ın Mars Ascent Propulsion System (MAPS) program yöneticisi Jeff Bemis, testin önemine şu sözlerle dikkat çekti: “Bu üçüncü tam ölçekli sabit testimizle, uçuşa neredeyse hazır bir tasarımı, kanıtlanmış uzay malzemeleri ve yakıtlarıyla birlikte ortaya koyduk.” Bemis, bu malzeme ve yakıtların daha önce Mars görevlerinde başarıyla kullanıldığını vurgulayarak, “Malzemelerimiz ve yakıtlarımız, uzayın aşırı koşulları için son derece uygun ve gezegen koruma gerekliliklerini karşılıyor.” ifadelerini kullandı.
Söz konusu test, yalnızca motor teknolojisi açısından değil, Mars’tan yapılacak ilk fırlatma görevi için hayati bir adım olarak görülüyor. MAV, gezegenler arası mühendislik tarihinde bir dönüm noktası oluşturacak.
Kaynak: https://newatlas.com/space/northrop-grumman-solid-rocket-motor-mars-sample-return/