Yapay Zeka

23/9/2025

Yapay Zeka Kullanımı, İnsanların Yalan Söyleme ve Hile Yapma Olasılığını Artırıyor

İnsanlar, görevlerde yapay zekadan faydalandıklarında yalan söyleme ve hile yapma olasılıklarının çok daha yüksek olduğunu gösteren çarpıcı bir araştırma Nature dergisinde yayımlandı.

Berlin’deki Max Planck İnsan Gelişimi Enstitüsü’nden davranış bilimci ve çalışmanın ortak yazarı Zoe Rahwan “Yapay zekayı kullanmak, insanlar ile eylemleri arasında uygun bir ahlaki mesafe yaratıyor, kişilerin kendilerinin normalde yapmayacağı ya da başka insanlardan talep etmeyecekleri davranışları talep etmelerine yol açabiliyor.” dedi

Sonuç, ödevlerde yapay zekayla kopya çeken öğrenciler ya da sahte yapay zeka kaynaklı atıflar sunan avukatlarla ilgili çok sayıdaki haberi takip edenler için şaşırtıcı olmayabilir ancak nicel verilerle desteklenmesi dikkat çekici bir gelişme.

Araştırma ekibi, insanların yapay zekaya görev verirken ne kadar dürüst davrandığını ölçmek için 8.000 katılımcı üzerinde 13 test gerçekleştirdi.

Bir deneyde, katılımcılar zar atıyor, çıkan sayıyı ya dürüstçe ya da yalan söyleyerek bildiriyordu. Sayı ne kadar büyükse ödenen miktar da o kadar yüksekti. Bazı katılımcılara, çıkan sayıyı bir yapay zeka modeline iletme seçeneği verildi; model de sonucu araştırmacılara rapor ediyordu. Sonuçlar çarpıcıydı: Yapay zekanın dahil olmadığı durumda katılımcıların yaklaşık %95’i dürüst davranırken, yapay zeka modeline sayı bildirenlerde oran %75’e düştü.

Etik olmayan davranışlar, katılımcılara farklı veri setleriyle modeli manipüle etme fırsatı verildiğinde daha da arttı. Bu veri setleri, zar sonuçlarını her seferinde doğru, kısmen doğru ya da sürekli en yüksek sayı çıkmış gibi rapor ediyordu.

Başka bir senaryoda, katılımcılar modele ya en yüksek doğrulukla ya da en yüksek kârla rapor yapma parametresi verebiliyordu. Sonuçta katılımcıların %84’ünden fazlası kârı doğruluğun önüne koyarak hile yaptı.

Bir diğer deneyde, katılımcılar gerçekleştirdikleri bir görevden elde ettikleri vergilendirilebilir geliri raporlamak zorundaydı. Yapay zekanın sürece dahil olduğu durumlarda gelirlerini yanlış bildirme eğilimleri daha yüksek çıktı.

Araştırma makalesinde şu sonuca varıldı: “Sonuçlarımız, insanların makinelerden etik dışı davranış talep etme ihtimalinin, aynı etik dışı davranışı kendilerinin yapma ihtimalinden daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor.”

Çalışmada ortaya çıkan açık hilekarlık, yapay zekanın okullarda, işyerlerinde ve başka alanlarda kullanımı konusunda kaygı uyandırıyor. Teknoloji çok kısa süre önce hayatımıza girdi ve hızla yayılıyor; eğer araştırmanın bulguları gerçek dünyadaki davranışlarla örtüşüyorsa, ciddi bir sorunla karşı karşıyayız.

Çalışmanın ortak yazarı ve Max Planck İnsanlar ve Makineler Merkezi Direktörü Iyad Rahwan konuyla ilgili “Bulgularımız, teknik güvenlik önlemlerini ve düzenleyici çerçeveleri daha da geliştirmemizin acil bir gereklilik olduğunu açıkça ortaya koyuyor ama bundan da öte, toplumun makinelerle ahlaki sorumluluğu paylaşmanın ne anlama geldiğiyle yüzleşmesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Kaynak: https://futurism.com/ai-study-unethical-behavior