Washington, Türkiye'den Starlink Onayı Talep Etti

ABD, uyguladığı gümrük tarifeleriyle karşı karşıya kalan ülkelere Elon Musk’ın sahibi olduğu Starlink uydu internet hizmetini onaylamaları yönünde doğrudan baskı uyguluyor. Washington Post tarafından ele geçirilen iç yazışmalar, ABD Dışişleri Bakanlığı ile büyükelçiliklerin, Amerikan uydu şirketlerine –özellikle de Starlink’e– düzenleyici kolaylık sağlanması için birçok ülkeye telkinde bulunduğunu ortaya koyuyor.

Lesotho’dan Başlayan Süreç: Tarife Sonrası 10 Yıllık Lisans

Başkan Donald Trump’ın Lesotho’dan gelen mallara yüzde 50 gümrük vergisi açıklamasından kısa süre sonra, ülkenin iletişim düzenleyicisi Starlink temsilcileriyle görüştü. Musk’ın SpaceX şirketine ait olan Starlink, Lesotho’da hizmet sunmak istiyordu. Tarife kararının ardından Lesotho, Starlink’e ülkenin ilk uydu internet lisansını verdi. On yıl geçerli olacak bu izin, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bir notunda şu ifadeyle anıldı: “Lesotho hükümeti ABD ile bir ticaret anlaşması müzakere ederken, Starlink’e lisans verilmesinin ABD şirketlerini memnuniyetle karşılama niyetini gösterdiğini umuyor.”

Hint Pazarı ve Diğer Ülkelerde Hızlı Onay Süreci

Benzer bir süreç Hindistan’da da yaşandı. Hükümet yetkilileri, Starlink’in onay sürecini hızla ilerletti. Sürece dair bilgi veren kişiler, “Bu açıkça müzakerelerin bir parçası olmayabilir, fakat Hindistan tarafı Starlink onayını bir tür kolaylaştırıcı unsur olarak görüyor.” ifadesini kullandı. Mart ayında Hindistan'da iki sağlayıcıyla dağıtım anlaşması yapıldı. Somali, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Bangladeş, Pakistan ve Vietnam gibi ülkelerde de Starlink’e yönelik düzenleyici adımlar atıldığı görülüyor.

Rubio’dan Resmî Talimat: Onay Süreçleri Hızlandırılsın

Belgeler, Trump yönetiminin Starlink’e ayrıcalık talep ettiğine dair doğrudan kanıt sunmasa da, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun yetkililere, Starlink’in lisans süreçlerini hızlandırmaları yönünde artan sayıda talimat verdiğini ortaya koyuyor. Özellikle Mart ve Nisan aylarında gönderilen yazışmalarda Starlink adı açık şekilde geçiyor.

28 Mart tarihli bir belgede “ABD hükümetinin savunuculuğu, onların küresel ‘öncü avantajlarını’ sürdürmesi ve genişletmesi için hayati önemdedir.” denildi. Daha sonraki belgeler, ABD’nin Türkiye Büyükelçiliği personelinin, bu görüşleri Türkiye’deki üst düzey bir uzay yetkilisine ilettiğini gösteriyor. Görüşmelerde Amazon’un Project Kuiper hizmetinin de adı geçti.

Biden Dönemi de Aynı Yolda: Starlink Yalnız Değil

Starlink’e yönelik destek yalnızca Trump dönemiyle sınırlı değil. Aralık ayında dönemin Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın imzasını taşıyan bir mesajda, “alçak Dünya yörüngesi (LEO) uyduları, geleneksel servis sağlayıcılara karşı dayanıklı bir alternatif” olarak nitelendirildi. ABD Dışişleri, yalnızca Starlink’i değil, piyasadaki tüm LEO sağlayıcılarını desteklemek istediğini açıkça belirtti: “Mevcut hale geldikçe kullanılabilir LEO sağlayıcılarının sayısı artırılacaktır.”

Ekonomik Etki: Çok Uluslu Pazarlarda Yüksek Potansiyel

Quilty Space’in yöneticisi Kimberly Siversen Burke’e göre, Hindistan’ın geniş bant pazarının yalnızca %1’i Starlink tarafından kapsanırsa yıllık yaklaşık 1 milyar dolar gelir elde edilebilir. Benzer potansiyel Latin Amerika ve Afrika’da da mevcut. Starlink’in bu bölgelerdeki genişleme çabası, ABD’nin Çin ile olan telekomünikasyon rekabetine karşı stratejik avantaj elde etmesini sağlayabilir.

Foundation for American Innovation adlı düşünce kuruluşundan Evan Swarztrauber, “Elon’un adı herhangi bir şeye eklendiğinde, her türden tepki doğar. Ama SpaceX’in CEO’su olmasaydı, çoğu insan ABD hükümetinin Amerikan şirketlerinin uluslararası pazara erişimini savunmasında bir sakınca görmezdi.” ifadeleriyle durumu değerlendirdi. Swarztrauber ayrıca “Amerikan şirketlerinin önünün açılması sağlanmazsa, bu alanı Çinli firmalar dolduracaktır.” dedi.

Diplomasi Aracı Olarak Starlink

Trump yönetimi döneminde gönderilen belgeler arasında, Cibuti’de Starlink’in faaliyet izni alması için görüşmeler yürütüldüğü belirtiliyor. Mali’de ise Starlink kullanıcılarının kaydedilmesi için yasal çerçevenin hazırlandığı ve bir yerel firmanın Starlink bayiliği kurmak üzere tanımlandığı bilgisi yer aldı.

Kamboçya örneği, bu sürecin ticaret anlaşmalarında doğrudan pazarlık unsuru hâline geldiğini gösteriyor. 2 Nisan’da Trump tarafından açıklanan %49’luk ithalat vergisi kararının ardından, Amerikan Ticaret Odası liderleri, Kamboçya’daki yetkililerle görüşerek “ABD’ye taviz verilmesini” ve “Starlink’in pazar girişinin hızla onaylanmasını” önerdi.

Musk-Trump Yakınlığı ve Çıkar Çatışması Endişeleri

Elon Musk, 2024 seçimlerinde Trump’a 277 milyon dolar bağış yaptı ve şu anda ABD DOGE Servisi’nin başında görev alıyor. Ancak yakın zamanda bu görevinden ayrılacağını açıkladı. ABD yönetimi, çıkar çatışmalarına izin verilmeyeceğini vurgularken, konu hakkında yorum yapmayı reddeden SpaceX dışındaki ülkeler de sessiz kaldı.

Küresel Kalkınma Merkezi’nden W. Gyude Moore, “Afrikalı yetkililer için ABD hükümeti talepleriyle Musk’ın beklentilerini birbirinden ayırmak oldukça güç. Doğrudan baskı olmasa bile, Starlink’e engel olmanın ABD ile ilişkileri zorlaştırabileceği varsayılıyor.” dedi.

Sonuç olarak, Starlink’in uluslararası pazarlarda lisans alım süreci, yalnızca ticaret değil aynı zamanda jeopolitik, strateji ve özel çıkarlar arasında hassas bir dengeyi barındırıyor.

‍




Kaynak:https://www.washingtonpost.com/business/2025/05/07/elon-musk-starlink-trump-tariffs/