Türkiye’nin Deniz Çayırları 1145 Türü Barındırıyor, 150 Bin Ton Karbonu Hapsediyor

Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nden deniz biyoloğu Prof. Dr. Ergün Taşkın, Türkiye denizlerinde yaşayan deniz çayırlarının karbon tutma kapasitesini ilk kez bilimsel olarak hesapladıklarını açıkladı. Yapılan ölçümlere göre, Türkiye genelinde deniz çayırları yılda 150 bin ton karbon tutuyor. Bu miktar, yaklaşık 6 milyon ağacın yıllık karbon tutma kapasitesine eşdeğer.

“Deniz eriştesi” olarak da bilinen Posidonia oceanica, Türkiye'deki beş deniz çayırı türü arasında en yaygın olanı olarak öne çıkıyor. Akdeniz ve Marmara ekosistemlerinde ise Cymodocea nodosa oldukça sık rastlanan bir diğer tür. Bunun yanı sıra Zostera marina, Zostera noltei ve Halophila stipulacea gibi türler de Türkiye kıyılarında bulunuyor. Halophila stipulacea, Süveyş Kanalı aracılığıyla Doğu Akdeniz’e ulaşıp Kuzey Ege’ye kadar yayılım göstermeye devam ediyor.

Prof. Dr. Taşkın, deniz çayırlarının iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir rol oynadığını, çünkü bu canlıların karbonu yalnızca yapraklarında değil, köklerinde, dokularında ve çevresindeki kumda da depolayarak atmosfere karbondioksit salınımını engellediğini belirtti. Taşkın’a göre deniz çayırları, aynı zamanda birçok deniz canlısı için yuvalanma, beslenme ve saklanma alanı olarak ekosistemde merkezi bir rol üstleniyor.

Türkiye’deki mevcut deniz çayırı alanlarının toplamı 95 bin 500 hektar olarak tahmin ediliyor. Ancak tüm kıyılarda tarama ve tespit çalışmaları tamamlandığında bu alanın 120 ila 130 bin hektara ulaşabileceği öngörülüyor. Taşkın, bu çayırların Türkiye kıyılarında toplam 1145 farklı deniz canlısına ev sahipliği yaptığını da vurguladı.

Deniz çayırlarının coğrafi dağılımı ise şöyle:

• 66 bin hektar Ege Denizi kıyılarında yer alıyor. Bunun 46 bin 500 hektarı Kuzey Ege’de, 19 bin 500 hektarı Güney Ege’de bulunuyor.
  
  
• 26 bin 500 hektarlık Posidonia oceanica varlığı Marmara Denizi’nde mevcut.
  
  
• Akdeniz kıyılarında ise 2 bin 950 hektarlık bir çayır alanı bulunuyor.
  
  

Yıllık karbon tutma kapasitesine bakıldığında:

• Ege Denizi’ndeki çayırlar yılda 104 bin 312 ton,
  
  
• Marmara Denizi’ndekiler 41 bin 928 ton,
  
  
• Akdeniz’dekiler ise 4 bin 654 ton karbon tutabiliyor.
  
  

Taşkın, deniz çayırlarının hem insan kaynaklı faaliyetlerden hem de küresel ısınmadan olumsuz etkilendiğine dikkat çekti. Son 10 yılda deniz çayırlarının daha derin alanlardan kıyıya doğru çekildiği gözlemlendi. Bunun başlıca nedenleri arasında iyi arıtılmadan denize bırakılan deşarj suları, yoğun turizm, aşırı avcılık ve artan deniz sıcaklıkları yer alıyor. Yaz aylarında kıyı bölgelerinde 30 dereceyi aşan sıcaklıklar, deniz çayırları için yaşamsal bir tehdit oluşturuyor.

Taşkın, özellikle Doğu Akdeniz’deki sıcaklık ve tuzluluk nedeniyle deniz çayırlarının daha da geri çekildiğini, buna karşılık Kuzey Ege’de varlıklarını daha stabil şekilde sürdürebildiklerini ifade etti. “Yaptığımız çalışmalarda, alt sınır derinliğini 30 metre olarak belirlediğimiz bir çayırın 35 metrelerde kumun altında köklerine rastladık. Bu da, birçok çayırın geri çekildiğini gösteriyor. Bu değişimin hem insan faaliyetlerinden hem de iklimsel etkilerden kaynaklandığını söyleyebiliriz” dedi.

Prof. Dr. Taşkın, ayrıca Türkiye’deki deniz çayırlarının durumu, izlenmesi ve korunmasına ilişkin kapsamlı bilgilerin yer aldığı “Deniz Çayırları: Yayılışı, İzlenmesi, Korunması ve Restorasyonu” adlı bilimsel kitabın yayımlandığını duyurdu. Kitapta, deniz çayırlarının karbon tutma kapasitelerinden su altı fotoğraflama tekniklerine kadar pek çok teknik ve ekolojik bilgiye yer verildiği belirtildi.

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.iklimhaber.org/turkiyedeki-deniz-cayirlari-yilda-150-bin-ton-karbon-tutuyor/