Trump, Tarifeleri 90 Günlüğüne Askıya Aldı: Çin’e Yüksek Vergi Devam Ediyor

ABD Başkanı Donald Trump’ın, çok sayıda ülkeye yeni uygulamaya koyduğu ağır tarifelerin büyük bölümünü askıya alma yönündeki şaşırtıcı kararı, küresel hisse senedi piyasalarında Perşembe günü rahatlama yarattı. Ancak aynı zamanda Çin ile ticaret savaşını daha da tırmandırdı.

Çarşamba günü alınan karar, çoğu ticaret ortağına yönelik yüksek tarifelerin devreye girmesinden 24 saatten kısa bir süre sonra geldi. Karar, COVID-19 pandemisinin ilk günlerinden bu yana yaşanan en yoğun finansal piyasa oynaklığı dönemini izledi. Bu çalkantı, piyasalardan trilyonlarca dolarlık değer silinmesine ve ABD Hazine tahvillerinde rahatsız edici bir getiri artışına yol açtı. Bu durumun Trump’ın dikkatini çektiği bildirildi.

Trump, açıklamasının ardından gazetecilere yaptığı konuşmada, “İnsanların biraz çizgiyi aştığını düşündüm, biraz gerginleştiler, bilirsiniz.” dedi. Söz konusu ifadeyle, sporcuların zaman zaman yaşadığı heyecana gönderme yaptı.

Haberin ardından ABD borsa endeksleri hızla yükseldi. S&P 500 endeksi %9,5 artışla kapanırken, Asya piyasalarında da toparlanma devam etti. Japonya’nın Nikkei endeksi %9 oranında artış gösterdi. Avrupa vadeli işlemleri de büyük kazanımlara işaret etti, ancak ABD vadeli işlemlerinin düşüşte olması, rallinin kısa ömürlü olabileceğine dair işaretler verdi. Ticaret geriliminin küresel ekonomiyi resesyona itebileceğine dair endişeler nedeniyle petrol fiyatları da düştü.

Trump, Ocak ayında Beyaz Saray’a dönüşünden bu yana ticaret ortaklarına yönelik çok sayıda cezai tedbir tehdidinde bulunmuş, ancak bazılarını son anda geri çekmişti. Sürekli değişen yaklaşımı dünya liderlerini şaşırtırken, iş dünyası yöneticilerini de tedirgin etti.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Trump’ın “karşılıklı tarifeler”ine yönelik 90 günlük dondurmanın en başından beri planlandığını ve ülkeleri müzakere masasına çekmek amacı taşıdığını savundu. Ancak Trump, 2 Nisan’daki duyurularının ardından piyasalarda yaşanan paniğin kararında etkili olduğunu ima etti. Günlerce politikalarının değişmeyeceğini savunmasına rağmen, Çarşamba günü gazetecilere “Esnek olmak gerek.” açıklamasında bulundu.

Buna karşın Trump, dünyanın ikinci büyük ekonomisi ve ABD ithalatlarının ikinci büyük sağlayıcısı olan Çin üzerindeki baskıyı artırdı. Çin’den ithal edilen ürünlere uygulanan tarifeyi, Çarşamba günü devreye giren %104 seviyesinden %125’e çıkardı.

Pekin, Çarşamba günü ABD’den ithal edilen ürünlere %84 oranında tarife uygulayarak Trump’ın önceki adımına karşılık vermişti. Çin, iki ülke arasındaki tırmanan ticaret savaşında “sonuna kadar savaşacağı” yönündeki açıklamalarını yineledi.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, Perşembe günü X platformunda yaptığı paylaşımda, 1953’te Kore Yarımadası’ndaki ABD ile olan savaşa atıfta bulunan Çin lideri Mao Zedong’un meydan okuyan konuşmasının yer aldığı bir videoyu paylaştı ve “Geri adım atmayacağız” mesajını verdi. Kore Savaşı aynı yıl bir çıkmazla sonuçlanmıştı.

Trump, Çin ile bir ticaret anlaşmasının mümkün olduğunu belirtti. Ancak yetkililer, Vietnam, Japonya, Güney Kore gibi ülkelerle müzakerelere öncelik verileceğini kaydetti. “Çin bir anlaşma yapmak istiyor.” diyen Trump, “Sadece nasıl yapacaklarını tam olarak bilmiyorlar.” ifadelerini de kullandı.

Pekin, ticaret gerilimlerine yanıt olarak Avrupa Birliği ve Malezya ile ticareti güçlendirme görüşmeleri yaptığını açıklarken, Avustralya, Çin’in tarifelere karşı iş birliği önerisini reddetti. Avustralya Başbakan Yardımcısı Richard Marles, Sky News’e yaptığı açıklamada, “Dünyadaki herhangi bir mücadele konusunda Çin’le el ele tutuşacak değiliz.” dedi.

Perşembe günü Çin borsaları devlet desteği beklentileriyle ayakta kalırken, yuan para birimi 2008 küresel mali krizinden bu yana en zayıf seviyesine geriledi. Amazon’daki Çinli satıcılar, tarifelerin etkisiyle ABD pazarından çıkmayı ya da fiyatları artırmayı değerlendiriyor.

Goldman Sachs, tarifelerin olumsuz etkilerini gerekçe göstererek Çin’in 2025 yılı için GSYH büyüme tahminini %4’e düşürdü. Önceki tahmin %4,5 seviyesindeydi.

Trump’ın diğer ülkelere uyguladığı tarifelere getirdiği geri adım da sınırlı oldu. Beyaz Saray, ABD’ye yapılan ithalatın neredeyse tamamına uygulanan %10’luk genel gümrük vergisinin yürürlükte kalacağını duyurdu. Duyurunun otomobil, çelik ve alüminyum gibi sektörlere halihazırda uygulanmakta olan tarifeleri de etkilemediği belirtildi.

Askıya alma kararı, Kanada ve Meksika’dan gelen malları da tam olarak kapsamıyor. ABD-Meksika-Kanada ticaret anlaşmasının menşe kurallarına uymayan ürünlere yönelik %25 oranında fentanil bağlantılı tarifeler yürürlükte kalmaya devam edecek. USMCA kurallarına uygun mallar ise süresiz muafiyet kapsamında değerlendirilecek.

Trump’ın tarifeleri, küresel piyasalarda birkaç gün süren satış dalgasını tetikleyerek trilyonlarca dolarlık değer kaybına yol açtı. ABD Hazine tahvilleri ve dolar üzerindeki baskı, küresel finans sisteminin istikrarı açısından ciddi endişelere neden oldu. Kanada ve Japonya, gerektiğinde istikrar sağlamak üzere müdahale edebileceklerini belirtti. Bu görev, genellikle ABD tarafından üstlenilen bir sorumluluk olarak biliniyor.

Hazine Bakanı Bessent, piyasa dalgalanmalarına dair soruları geçiştirerek, Trump’ın stratejisinin başından beri ülkeleri misillemeden uzak tutarak maksimum pazarlık gücü yaratmak olduğunu savundu. “Bu onun başından beri stratejisiydi,” diyen Bessent, “ve hatta Çin’i kötü bir pozisyona sürüklediğini söyleyebilirsiniz.”

Bessent, dış yardımlar ve askeri iş birliği gibi konuların da dahil olabileceği ülke bazlı müzakereleri yürütüyor. Kapsamlı görüşmelerin ne kadar süreceğine ilişkin bir açıklama yapmadı. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ise Perşembe günü yaptığı konuşmada, “ABD yönetimi tarafından açıklanan tedbir, uygulanmasının ayrıntılarına bağlı olarak müzakereye kapı aralıyor gibi görünüyor.” dedi.

‍

‍

‍

‍

Kaynak:https://www.reuters.com/world/trump-u-turns-tariffs-turns-trade-war-heat-china-2025-04-10/