Trump Suriye Yaptırımlarını Kaldırıyor, Suudi Arabistan ile 600 Milyar Dolarlık Anlaşma İmzalıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Körfez turunun başlangıcında, Suriye’ye yönelik uzun süredir uygulanan yaptırımların kaldırılacağını ve Suudi Arabistan’ın ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdünde bulunduğunu açıkladı. Beyaz Saray, Riyad’daki temaslar sırasında Suudi Arabistan’a yaklaşık 142 milyar dolarlık silah satışı anlaşmasına da imza atıldığını belirtti. Bu anlaşma, “tarihin en büyük savunma iş birliği anlaşması” olarak tanımlandı.

Trump, Suudi Arabistan’ın fiili lideri Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın talebi üzerine Suriye yaptırımlarını kaldırma kararı aldığını söyledi. “Veliaht Prens için neler yapıyorum görün,” diyerek salondaki iş dünyası liderlerini güldürdü. Trump, “Yaptırımlar önemli bir işlev gördü ama artık Suriye’nin ilerlemesi gerekiyor,” ifadelerini kullandı. Suriye Dışişleri Bakanı Asaad el-Şibani, alınan kararı “yeniden yapılanma yolunda yeni bir başlangıç” olarak nitelendirdi.

ABD ve Suudi Arabistan arasında enerji, savunma, madencilik ve diğer alanları kapsayan çok sayıda anlaşma imzalandı. ABD, aralarında hava ve füze savunması, uzay, deniz güvenliği ve iletişim konularında iş birliklerinin yer aldığı savunma alanında 12’den fazla Amerikan savunma şirketiyle anlaşmalar sağladı. Ayrıca Suudi DataVolt şirketi, ABD’de 20 milyar dolarlık yapay zeka veri merkezleri ve enerji altyapısı yatırımı yapacağını açıkladı.

Trump ve Veliaht Prens bin Selman ayrıca NASA ile Suudi Uzay Ajansı arasında, Artemis II test uçuşunda yer alacak bir CubeSat projesine de imza attı. Ayrıca Smithsonian Ulusal Hayvanat Bahçesi ve AlUla Kraliyet Komisyonu arasında nesli tükenme tehlikesi altındaki Arap leoparını koruma amaçlı bir iş birliği anlaşması yapıldı.

Trump, Riyad’daki ABD-Suudi Yatırım Forumu’nda yaptığı konuşmada, Suudi Arabistan’ın hızlı kalkınmasını överken, “Suudi Arabistan ekonomisini çeşitlendirmek için muazzam adımlar atıyor. Biz de iş birliğimizi güçlendirmek istiyoruz,” dedi. Forumda Elon Musk, OpenAI CEO’su Sam Altman, BlackRock CEO’su Larry Fink ve Blackstone CEO’su Stephen Schwarzman gibi iş dünyasının önde gelen isimleri de hazır bulundu.

Trump, Suudi Arabistan’ın ardından Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni ziyaret edeceğini, buradan 1 trilyon doların üzerinde yatırım taahhüdü elde etmeyi hedeflediğini belirtti. “En büyük iş dünyası liderleri burada. Çoğu buradan büyük çeklerle ayrılacak,” ifadelerini kullandı.

Ancak Trump’ın 2017’de Suudi Arabistan’dan 450 milyar dolarlık yatırım taahhüdü aldığı yönündeki iddiası, Uluslararası Para Fonu eski misyon şefi Tim Callen tarafından yalanlandı. Callen’in analizine göre, Trump’ın 2017-2020 döneminde Suudi Arabistan’dan ABD’ye yapılan ihracat 92 milyar dolarda kaldı.

Trump ayrıca İran’ı “Ortadoğu’nun en yıkıcı gücü” olarak nitelendirdi ve “İran’a yeni bir yol sunuyorum ama reddederlerse en ağır baskıyı uygulayacağız,” dedi. İsrail ve Hamas arasındaki Gazze savaşı hakkında da konuşan Trump, “Gazze halkı daha iyi bir geleceği hak ediyor,” diyerek çatışmaların sona ermesi çağrısında bulundu.

Veliaht Prens bin Selman’ın liderliğinde yürütülen “Vizyon 2030” programı kapsamında, Suudi Arabistan ekonomisinin petrol bağımlılığını azaltma hedefi yinelendi. Ancak düşen petrol fiyatları ve artan maliyetler nedeniyle projelerde bazı revizyonlar yapılması gündemde.

Trump, Suudi Arabistan ile ilişkileri güçlendirme çabasını İsrail ile Arap ülkeleri arasında yeni normalleşme anlaşmalarına zemin hazırlamak için de kullanıyor. Ancak Suudi Arabistan’ın, Filistin Devleti kurulmadan İsrail ile diplomatik ilişki kurmayacağını vurgulaması dikkat çekti.

Trump, İsrail ziyareti planlamazken, Güney Lübnan ve Gazze’deki çatışmalarda İsrail’in elini güçlendiren gelişmelerin ABD’ye bölgedeki etkisini artırma fırsatı sunduğunu belirtti.

Trump’ın Körfez turu süresince yatırım odaklı temaslarına devam etmesi ve toplam 1 trilyon dolarlık yatırım taahhüdü arayışı sürüyor.

Kaynak:https://www.reuters.com/world/trump-starts-gulf-visit-seeking-big-economic-deals-2025-05-13/