Trump ve Xi Anlaştı: Fentanil ve Nadir Element Ticareti İçin Vergiler Azaltılıyor

ABD Başkanı Donald Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaptığı görüşmede, yasadışı fentanil ticaretine yönelik sert önlemler, ABD’den soya fasulyesi alımlarının yeniden başlaması ve nadir element ihracatının sürdürülmesi karşılığında Çin’e uygulanan gümrük vergilerinin azaltılması konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı.

İki liderin 2019’dan bu yana ilk yüz yüze buluşması, Trump’ın Güney Kore’nin Busan kentinde gerçekleştirdiği Asya turunun son durağı oldu. Trump, Güney Kore, Japonya ve Güneydoğu Asya ülkeleriyle ticaret alanında atılım niteliğinde anlaşmalar yaptığını da belirtti. Pekin yönetimi ise anlaşmanın, ABD’nin Çin tarafından şiddetle karşı çıkan bir düzenlemeyi bir yıl erteleme taahhüdünü de içerdiğini doğruladı. Söz konusu düzenleme, ABD teknolojisine erişimi kısıtlanan Çinli şirketlerin bu teknolojilere dolaylı yoldan ulaşmasını engellemeyi amaçlıyordu.

Trump, Güney Kore’den ayrılmadan önce Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada, görüşmeleri “mükemmel bir toplantı” olarak niteledi ve deneyimi “10 üzerinden 12” olarak değerlendirdi. ABD lideri, Çin’den yapılan ithalatlarda uygulanan vergilerin %57’den %47’ye indirileceğini, ayrıca fentanil öncü maddeleriyle ilgili vergilerin %10’a düşürüleceğini söyledi. Trump’a göre, Xi Jinping “fentanil akışını durdurmak için çok sıkı çalışacak.”

Nadir Elementler ve Soya Fasulyesi Alımları

Anlaşmaya göre, Çin yönetimi otomotiv, havacılık ve savunma sanayiinde kritik öneme sahip nadir elementlere yönelik ihracat kısıtlamalarını bir yıl boyunca askıya alacak. Çin Ticaret Bakanlığı, bu kararın yürürlükte kalma süresinin 12 ay olacağını duyurdu.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Çin’in Ocak ayına kadar 12 milyon metrik ton ABD soya fasulyesi satın alacağını, ardından önümüzdeki üç yıl boyunca yılda 25 milyon ton alım yapacağını açıkladı. Bessent ayrıca, TikTok’un ABD kontrolüne geçmesine dair anlaşmanın Çin tarafından onaylandığını ve önümüzdeki aylarda ilerleme beklediklerini söyledi.

Trump, Truth Social hesabında Çin’in ABD’den petrol ve doğalgaz alımı yapacağını da belirtti. Bessent, Xi’nin ayrıca Alaska’da inşa edilen yeni ABD boru hattı projesine katılma ilgisini tek taraflı olarak dile getirdiğini fakat detay vermediğini söyledi.

ABD’den Kısıtlamalarda Geçici Askıya Alma

Washington yönetimi, anlaşma kapsamında Çinli firmaların dolaylı yoldan ABD teknolojisi satın almasını zorlaştıran Entity List kısıtlamalarını ve Çin’in deniz lojistiği ile gemi inşa sektörünü hedef alan yaptırımları bir yıl süreyle askıya alacak.

Ticaret uzmanları, anlaşmanın küresel büyümeyi olumsuz etkileyen gerginlikleri geçici olarak hafifleteceğini ancak Çin’in Trump dönemindeki “Faz 1” ticaret anlaşmasında taahhütlerini yerine getirmemesi nedeniyle risklerin devam ettiğini belirtti.

Foundation for Defense of Democracies kıdemli Çin uzmanı Craig Singleton, “Fentanil karşılığında yapılan gümrük indirimi geçici bir sükûnet sağlar ancak yapısal bir dönüşüm değildir. Her iki taraf da gerilimi yönetiyor, ama tırmanma olasılığını masada tutuyor. Temelde hiçbir şey değişmedi; taraflardan biri kendini haksızlığa uğramış hisseder hissetmez baskı döngüsü yeniden başlayacak.” diyerek anlaşmayı değerlendirdi.

Küresel Piyasaların Tepkisi

Trump’ın Xi ile görüşmesi, Güney Kore Devlet Başkanı Lee Jae Myung ile yaptığı zirvenin ardından geldi. İki ülke, aylar süren müzakerelerin sonunda tarife anlaşmasının detaylarını büyük ölçüde tamamladıklarını açıkladı ancak dünya borsalarının tepkisi sınırlı kaldı. Görüşmeden önce rekor seviyelere ulaşan endeksler, ticaret savaşında kalıcı bir çözüm beklentisinin zayıf kalması nedeniyle yatay seyretti.

Trump, hafta boyunca yaptığı açıklamalarda Çin ile anlaşmaya varmaya yakın olduklarını belirtmişti. ABD müzakerecileri, Çin mallarına %100 gümrük vergisi uygulanmasını önleyecek bir çerçeve üzerinde mutabakata varıldığını duyurmuştu.

ABD Senatosu Demokrat lideri Chuck Schumer, X platformunda yaptığı paylaşımda, “Trump Çin karşısında geri adım attı.” ifadelerini kullandı ve Trump’ın açıklamalarının inandırıcı olmadığını söyledi.

Liderler Arasında Ilımlı Ton ve Yeni Taahhütler

Trump ve Xi’nin Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) forumu kapsamında, Güney Kore’deki bir hava üssünde gerçekleşen görüşmesi yaklaşık bir buçuk saat sürdü. Xi Jinping, çevirmen aracılığıyla Trump’a hitaben, “Zaman zaman iki taraf arasında sürtüşmelerin olması normal.” dedi.

Liderler ayrıca, gemi taşımacılığı ve lojistik sektöründeki karşılıklı liman ücretlerini askıya alma konusunda da anlaştı. Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, Çin’in ABD’den enerji satın alma sürecine başlayacağını ve Alaska’daki 44 milyar dolarlık LNG ihracat projesinin öne çıktığını belirtti.

Trump, Nisan ayında Çin’i ziyaret edeceğini, ardından Xi’yi ABD’de ağırlayacağını açıkladı. Çin devlet medyası ise görüşmeyi Xi’nin liderliğinin bir zaferi olarak tanımladı. Xinhua Haber Ajansı, Xi’nin sözlerini aktararak “Her türlü riski ve zorluğu aşacak özgüvene ve kabiliyete sahibiz.” dedi.

Nvidia ve Tayvan Gündeme Gelmedi

Anlaşma, ilişkileri Trump’ın Nisan ayındaki “Kurtuluş Günü Operasyonu” öncesindeki seviyesine geri döndürdü ama uzmanlara göre bu durum, geçici bir ateşkes niteliğinde ve temel sorunlar hâlâ çözülmüş değil.

Trump, görüşmede Nvidia’nın yeni Blackwell çipi veya Tayvan meselesinin gündeme gelmediğini belirtti. Görüşme öncesinde Trump, ABD ordusuna 33 yıl aradan sonra nükleer silah testlerini yeniden başlatma talimatı vermişti.

Çin Dışişleri Bakanlığı ise Washington’un nükleer denemelere moratoryum taahhüdüne bağlı kalmasını umduğunu açıkladı.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.reuters.com/world/china/looming-trump-xi-meeting-revives-hope-us-china-trade-truce-2025-10-29/