Teknoloji Devi Tehlikede: Google’ın Reklam Araçlarına Zorunlu Satış Yolda

ABD Adalet Bakanlığı, Google’ın reklam teknolojisi üzerindeki hakimiyetini sona erdirmeye yönelik yol haritasını kamuoyuyla paylaştı. Plan, şirketin bir yıl içinde ikinci kez bazı bölümlerini satmaya zorlanabileceği ve yaklaşık 2 trilyon dolarlık teknoloji devinin yapısında köklü bir değişiklik yaratabileceği anlamına geliyor.

Yorumlar, Virginia Doğu Bölgesi ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Leonie M. Brinkema tarafından düzenlenen bir duruşmada gündeme geldi. Yargıç Brinkema, geçen ay verdiği kararda, Google’ın bazı reklam yerleştirme sistemleri üzerinde tekel kurduğuna hükmetmişti. Şimdi ise hangi çözüm yollarının – yani “remedy” adı verilen önlemlerin – uygulanacağına karar vermesi gerekiyor.

Adalet Bakanlığı adına konuşan bir avukat, mahkemeden, Google’ın çevrim içi yayıncıların reklam alanı satmak için kullandığı araçları ve bu yayıncılarla reklamverenleri buluşturan teknolojiyi elden çıkarmasını talep etmeyi planladıklarını açıkladı. Bakanlık, ilk açtığı davada da, Google’ın yıllar içinde satın aldığı reklam teknolojilerini satmaya zorlanmasını talep etmişti.

Davada hükümetin baş avukatı Julia Tarver Wood, “Yayıncıların yüzde 90’ının Google’a bağlı kalmasına izin vermek, açıkçası, fazlasıyla tehlikeli.” dedi.

Google’ın avukatları ise bu tür bir bölünmenin daha önceki yasal emsallerle örtüşmediğini ve gizlilik ile güvenlik açısından ciddi riskler doğurabileceğini savundu.

Adalet Bakanlığı’nın bu talebi, Google’a yönelik son dönemdeki hukuki baskıların devamı niteliğinde. Şirket ayrıca, arama motoru alanındaki tekeline ilişkin başka bir federal dava kapsamında da Washington’da ayrı bir duruşma süreci yaşıyor. O davada da hükümet, mahkemeden Chrome tarayıcısının satılmasını ve başka bazı önlemlerin uygulanmasını talep ediyor.

Her iki dava sonucunda da istenen yaptırımlar kabul edilirse, bu durum, 1980’lerde AT&T’nin parçalanmasından bu yana ABD federal hükümetinin bir şirkete yönelik gerçekleştireceği en kapsamlı yeniden yapılandırma hamlesi olabilir. Ancak uzmanlar, şirket bölünmesinin anti-tröst hukuku çerçevesindeki en uç çözüm yöntemi olduğunu ve mahkemelerin bu yönde karar verip vermeyeceğinin henüz belirsiz olduğunu vurguluyor.

Reklam teknolojisi davası 2023 yılında açıldı. Hükümet, Google’ın internetteki reklamlara aracılık eden, genellikle görünmeyen sistemler üzerinde baskın konumda olduğunu öne sürdü. Bu sistemler, örneğin bir haber sitesi gibi platformlarda açık reklam alanları için sayfa yüklendiği anda gerçek zamanlı açık artırmalar düzenliyor.

Hükümet, Google’ın bu sistemin üç temel bileşeni üzerinde yasa dışı şekilde tekel kurduğunu savundu: Sitelerin açık reklam alanlarını yayınlamak için kullandığı araçlar, reklamverenlerin bu alanları satın almak için kullandığı araçlar ve alıcı ile satıcıyı eşleştiren yazılım (reklam değişim platformu).

Yargıç Brinkema, geçen ay verdiği kararda, Google’ın yayıncı araçları ile reklam alıcıları ve satıcılarını buluşturan yazılım üzerinde tekel oluşturmak için yasalara aykırı davrandığına hükmetti. Ancak, reklamverenlerin kullandığı araçlar konusunda Google’ın tekel oluşturduğunu kanıtlamaya yetecek veri sunulamadığını belirtti.

Cuma günü yapılan duruşmada Yargıç Brinkema, çözüm yollarına ilişkin karar vermek üzere Eylül ayında bir duruşma daha düzenleyeceğini duyurdu.

Adalet Bakanlığı, çözüm önerisi olarak, Google’ın alıcı ve satıcılar arasındaki işlemleri yürüten reklam değişim platformunu satmaya zorlanmasını planlıyor. Ayrıca, Google’ın reklam açık artırmalarını yöneten yayıncı araçlarına ait yazılım kodlarının, yayıncılar ve diğer reklam teknolojisi şirketleriyle paylaşılmasını talep ediyor. Uzun vadede ise, kayıt tutma gibi yayıncılara özel diğer işlevleri yerine getiren araçların da satılması istenecek.

Google’ın baş avukatı Karen Dunn, bu planın yasal emsallerle uyuşmadığını belirtti. Mahkeme Google’ın reklam teknolojisi işini bölmeyi ciddi biçimde değerlendirse dahi, hükümetin önerisinin hayata geçirilmesinin son derece zor olduğunu savundu. “Bu teknolojiyi satın alabilecek çok az alıcı var ve bu alıcıların hepsi devasa teknoloji şirketleri.” diyen Dunn, Google’ın sağladığı önemli gizlilik ve güvenlik korumalarının da ortadan kalkacağını söyledi. “Söyledikleri şeyin tamamen imkânsız olması çok muhtemel; ciddi sorunlar doğurmadan gerçekleştirilemez.” ifadelerini kullandı.

Google ise mahkemeye, hükümetin tekel oluşturduğunu iddia ettiği uygulamaları değiştirmeyi ya da tamamen terk etmeyi teklif etti. Ayrıca, reklam açık artırma sistemini yayıncıların yararına olacak şekilde daha şeffaf hale getirmek için çeşitli adımlar atacağını bildirdi.

Kaynak:https://www.nytimes.com/2025/05/02/technology/google-advertising-technology-hearing.html