Rus Bankası Sberbank, Çin ile Ortak Yapay Zeka Araştırmaları Planlıyor

Rusya’nın en büyük bankası Sberbank, Çinli araştırmacılarla ortak yapay zeka projeleri yürütmeyi planladığını duyurdu. Bankanın üst düzey yöneticilerinden biri, Çin merkezli DeepSeek’in ABD’li rakiplerinden çok daha düşük maliyetle geliştirdiği yapay zeka modelinin teknoloji sektöründe büyük bir etki yarattığını belirtti.

Rusya ve Çin uzun süredir stratejik ortaklıklarını “sınırsız” olarak tanımlıyor ve özellikle yapay zeka alanında iş birliği yapmayı gündemde tutuyordu fakat bu iş birliğinin kapsamı ve detayları hakkında halka açık fazla bilgi bulunmuyor. Hatta, iki ülke arasındaki yapay zeka çalışmaları askeri uygulamalar da dahil olmak üzere birçok alana yayılabilir.

Sberbank CEO’su German Gref yönetiminde büyük bir dönüşüm geçirerek ağır bürokratik yapıya sahip eski Sovyet devlet bankasından modern bir teknoloji şirketine evrildi. Banka, 2023 yılında GigaChat adlı yapay zeka modelini tanıtarak, yapay zeka alanında Rusya’nın liderlerinden biri hâline geldi.

Sberbank’ın Birinci Başkan Yardımcısı Alexander Vedyakhin, Reuters’a verdiği demeçte, “Sberbank’ta birçok bilim insanı bulunuyor. Onlar aracılığıyla Çinli araştırmacılarla ortak projeler yürütmeyi planlıyoruz.” dedi. Ancak, bankanın Çin’de hangi kurumlarla iş birliği yapacağına dair detay paylaşmadı.

DeepSeek’in Küresel Etkisi ve Rusya-Çin Yapay Zeka İş Birliği

Çin’in Hangzhou merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek, geçtiğimiz ay küresel piyasalarda büyük yankı uyandırdı. Şirketin geliştirdiği düşük maliyetli yapay zeka modellerinin, Nvidia gibi ABD merkezli dev teknoloji şirketlerinin hâkimiyetini tehdit edebileceği konuşuluyor.

ABD ve Çin arasındaki yapay zeka liderliği yarışı devam ederken, Washington yönetimi, Rusya ve Çin’i Batı için en büyük devlet tehditleri arasında görüyor. Bu bağlamda, iki ülkenin potansiyel bir yapay zeka ittifakı oluşturması, küresel yapay zeka sektörünü daha da sarsabilir.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Batı'yı çökmekte olan, yozlaşmış bir yapı olarak tanımlayan benzer bir dünya görüşünü paylaşıyor. Çin, ABD’nin yapay zeka, kuantum bilişim, sentetik biyoloji ve askeri teknoloji alanındaki küresel liderliğini doğrudan tehdit ediyor.

Batı’nın Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar, Moskova ve Pekin’i daha da yakınlaştırdı. Putin, son aylarda Çin’i resmen “müttefik” olarak tanımladı.

“Çin, Rusya’nın uluslararası gündemde birçok konuda ortağıdır ve bilim insanlarımızın iş birliği yapması, ülkelerimiz arasındaki bilimsel iş birliğini daha da güçlendirebilir.” diyen Vedyakhin, iki ülke arasındaki teknoloji ortaklıklarının genişletilebileceğini belirtti.

Rusya’nın Yapay Zekada Geride Kalması ve Alternatif Çözümler Arayışı

Rusya Devlet Başkanı Putin, Batı’nın yaptırımları altında olan Sberbank’a, ABD’nin yapay zekadaki üstünlüğüne karşı Çin ve BRICS ülkeleriyle iş birliği yapma talimatı verdi. Ancak, Rusya’nın kendi yapay zeka projelerinin gerçek durumu hakkında net bilgi bulunmuyor, çünkü birçok proje gizli yürütülüyor.

Çin gibi, Rusya da Batı’nın son teknoloji donanım ithalatına uyguladığı yaptırımlardan olumsuz etkileniyor ve yapay zeka yarışında rekabet edebilmek için alternatif çözümler geliştirmeye çalışıyor.

İngiltere merkezli Tortoise Media'nın Küresel Yapay Zeka Endeksi'ne göre, Rusya 83 ülke arasında yapay zeka uygulamaları, inovasyon ve yatırım açısından 31. sırada yer alıyor. Bu sıralamada ABD ve Çin’in oldukça gerisinde olduğu gibi, BRICS üyeleri Hindistan ve Brezilya'nın da arkasında kalıyor.

Vedyakhin, DeepSeek’in modellerinin piyasaya sürülmesinin ardından, Sberbank’ın bunları kendi en gelişmiş yapay zeka modeli olan GigaChat MAX ile karşılaştırdığını belirtti. Sonuçlara göre, DeepSeek’in modeli bilimsel görevlerde üstün performans gösterirken, GigaChat’in bankacılık alanında aynı seviyede, hatta bazı yönlerden daha iyi olduğu görüldü.

DeepSeek’in Stratejisi ve Sberbank’ın Benzer Yaklaşımı

Vedyakhin, DeepSeek’in başarısının, Sberbank’ın da benimsediği düşük maliyetli çözümler geliştirme stratejisiyle örtüştüğünü söyledi. Rusya, ABD Başkanı Donald Trump tarafından duyurulan milyarlarca dolarlık YZ altyapı projelerine yatırım yapmak yerine, daha küçük ve etkili mühendislik çözümleri üretmeye odaklanıyor.

“DeepSeek, daha düşük kaynaklarla bile ABD modelleriyle eşdeğer bir kaliteye ulaşmanın mümkün olduğunu kanıtladı. Bu, aşırı yatırımlara gerçekten gerek olup olmadığı konusunda soruları gündeme getiriyor.” diyen Vedyakhin, büyük ölçekli yatırımların her zaman gerekliliğinin sorgulanması gerektiğini belirtti.

Sberbank, DeepSeek’in açık ve erişilebilir yapısını benimseyerek, birçok YZ platformunu halka açtı. Şirket, 20. yüzyıl avangard ressamı Vasily Kandinsky’den ilham alan metinden-görüntüye yapay zeka modeli Kandinsky’yi ve temel model GigaChat Lite’ı genel kullanıma sundu.

Vedyakhin, “DeepSeek’in başarısı büyük ölçüde şeffaflığına dayanıyor. OpenAI gibi gizlilik odaklı çalışmak yerine, DeepSeek açık bir yapı sundu ve bu da büyük bir topluluğun ilgisini çekti.” dedi.

Rusya-Çin Yapay Zeka İş Birliği Küresel Dengeleri Değiştirebilir

Sberbank’ın Çinli araştırmacılarla yapacağı ortak yapay zeka projeleri, ABD-Çin rekabetinin gölgesinde şekillenen küresel YZ sektöründe yeni bir denge yaratabilir. Washington yönetiminin Rusya ve Çin’i Batı için en büyük tehdit olarak görmesi, bu iş birliğinin küresel düzeyde nasıl bir etki yaratacağını daha da kritik hale getiriyor.

Özellikle, DeepSeek’in ABD’li teknoloji devlerinin hâkimiyetine meydan okuyan düşük maliyetli yapay zeka stratejisi, Rusya’nın Batı yaptırımları nedeniyle donanım eksikliği yaşadığı bir dönemde stratejik bir fırsat sunuyor.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.reuters.com/technology/artificial-intelligence/russias-sberbank-plans-joint-ai-research-with-china-deepseek-leaps-forward-2025-02-06/