Paris’teki YZ Zirvesinde Tansiyon Yükseldi: ABD Başkan Yardımcısı JD Vance "ABD, Yapay Zekada Hakimiyet Kuracak"

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Paris’te düzenlenen yapay zeka (YZ) zirvesinde Avrupa ve Asya liderlerine hitaben yaptığı konuşmada Trump yönetiminin YZ yarışında "Amerika Öncelikli" agresif bir strateji izlediğini vurguladı. Vance, ABD’nin YZ’nin tüm yapı taşlarında liderliği hedeflediğini belirterek Avrupa’yı düzenlemeleri gevşetmeye ve Washington’un çizgisine katılmaya çağırdı.

Başkan yardımcılığı görevine geldikten sonra ilk yurt dışı seyahatini gerçekleştiren Vance, Fransa ve Hindistan’ın ev sahipliğinde düzenlenen YZ zirvesinin açılış konuşmasında ABD’nin teknolojik üstünlüğünü ilan etti. Avrupa’nın, Amerikan tasarımı ve üretimi olan teknolojiyi kullanmak ile otoriter rejimlerin – dolaylı olarak Çin’in – etkisine girmek arasında seçim yapması gerektiğini belirtti.

“Trump yönetimi, en güçlü yapay zeka sistemlerinin ABD’de, Amerikan tasarımı ve üretimi çiplerle inşa edilmesini sağlayacaktır.” diyen Vance, “Lider olmamız, yalnız hareket etmek zorunda olduğumuz anlamına gelmez.” ifadelerini kullandı.

Ancak, Avrupa’nın ABD’nin "alt ortak" konumuna gelmesi için dijital düzenlemelerini gevşetmesi ve internet üzerindeki içerik denetimlerini büyük ölçüde azaltması gerektiğini belirtti.

ABD’nin Sert Mesajı ve Avrupa’nın Yanıtı

Vance’ın konuşması, Grand Palais’deki salonda sessizliğe neden oldu. Avrupa liderleri, yapay zekanın gelişimi için düzenleyici "koruyucu bariyerler" oluşturulması ve bu teknolojinin dezavantajlı gruplara eşit erişimini sağlamak için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini savunurken, Vance bunlara hiç değinmedi.

Konuşma, Başkan Trump’ın yabancı çelik ithalatına yüzde 25 oranında yeni gümrük tarifeleri getirmesinden sadece birkaç saat sonra gerçekleşti. Bu karar, ABD ile Avrupa arasındaki ticaret anlaşmalarını fiilen geçersiz kıldı. Vance’ın doğrudan ve vurgulu konuşması, Trump yönetiminin Avrupa’ya karşı sert bir tutum izleyeceğinin bir göstergesi olarak yorumlandı.

Vance, Paris’teki zirvenin ardından Münih Güvenlik Konferansı’na katılacak. Toplantıda ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Avrupa liderleriyle Ukrayna hakkında görüşmeler yaparken, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise hafta sonunda Münih’e gelerek Ukrayna savaşının nasıl sona erdirileceğine dair ABD ve Avrupa’nın farklı yaklaşımlarını tartışacak.

Silicon Valley’de ve girişim sermayesi sektöründe kısa bir geçmişi bulunan Vance, Trump’ın "Amerika Öncelikli" ideolojisini benimseyen yeni nesil Cumhuriyetçilerin bir temsilcisi olarak görülüyor. Konuşmasının ardından Avrupa’nın yanıtını beklemeden salondan ayrıldı. ABD ve Birleşik Krallık, zirvenin sonunda yayınlanan ortak bildiriyi imzalamadı.

Vance’tan Bletchley Park Zirvesine Mesaj

Vance konuşmasına, Kasım 2023’te Birleşik Krallık’ta düzenlenen YZ Güvenlik Zirvesi’ne atıfta bulunarak başladı. İkinci Dünya Savaşı’nda Alman Enigma şifrelerinin kırıldığı tarihi Bletchley Park’ta yapılan bu zirvede, "en gelişmiş yapay zeka modellerinin kasıtlı veya istem dışı olarak ciddi hatta felaket boyutunda zararlar verebileceği" uyarısı yapılmıştı.

28 ülke, yapay zekanın "insan odaklı, güvenilir ve sorumlu bir şekilde geliştirilmesini sağlamak için iş birliği yapma" taahhüdünde bulunmuştu. Ancak Vance, kendisini bu yaklaşımdan ayırarak, “Bu sabah burada YZ güvenliği hakkında konuşmak için bulunmuyorum.” dedi. “Ben YZ fırsatlarından bahsetmek için buradayım. Amerika’nın YZ’ye yanıtı artık çekingen ya da riskten kaçınan bir yaklaşım olamaz.” ifadelerini kullandı.

“YZ geleceği, güvenlik konusunda kaygılanarak kazanılmayacak.” diyerek, Trump yönetiminin YZ düzenlemelerinden kaçınacağını açıkça belirtti.

Dijital Düzenlemeler Üzerine Sert Eleştiriler

Trump yönetimi, Rusya, Çin ve İran kaynaklı dezenformasyonu takip eden hükümet birimlerini kapatma kararı alırken Vance, ABD’li teknoloji şirketlerinin hala Avrupa’da "ağır düzenlemelerle" karşı karşıya olduğunu söyledi.

Tüm düzenlemelerin kaldırılması gerektiğini savunmasa da, "İnternette bir çocuğun istismar edilmesini önlemek ile hükümetin yanlış bilgi olarak gördüğü içeriklere erişimi kısıtlamak tamamen farklı şeylerdir." diyerek Avrupa’daki içerik denetleme politikalarını eleştirdi.

Washington’da ise Trump yönetiminin kamu kurumlarından "çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık" (DEI) ifadelerini kaldırdığı ve devlet çalışanlarının e-posta imzalarına kişisel zamirlerini eklemelerini yasakladığı biliniyor.

Vance konuşmasında, “Düşman devletler YZ yazılımlarını tarihi yeniden yazmak, kullanıcıları gözetlemek ve konuşmaları sansürlemek için silah haline getirdi.” uyarısında bulundu. Ancak bu tehdide karşı nasıl bir önlem alınacağına dair net bir açıklama yapmadı.

Avrupa’nın Tepkisi ve Düzenlemeler Konusundaki Ayrışma

Avrupalı yetkililer Vance’ın mesajının tonunu bekliyordu. Ancak doğrudan ve sert üslubu bazılarını şaşırttı. Zirvenin ilk gününde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa düzenlemelerini sadeleştirmek gerektiğini dile getirmişti. Macron, Fransa’nın YZ teknolojilerine 100 milyar doların üzerinde özel yatırım yaptığını açıkladı. Ancak bu, ABD’nin özel sektör yatırımlarının ve Çin’in devlet destekli yatırımlarının yanında oldukça küçük kalıyor.

Vance, ABD ile Avrupa arasında giderek büyüyen bir çatışmaya işaret etti. Avrupa Birliği, teknoloji firmalarına ABD’den çok daha katı düzenlemeler uyguluyor.

2022’de yürürlüğe giren Dijital Hizmetler Yasası (DSA), yanlış bilgiyle mücadele etmeyi ve sosyal medya platformlarını yasa dışı içerikleri daha sıkı denetlemeye zorlamayı hedefliyor. Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ise büyük teknoloji şirketlerini kullanıcıları kısıtlamaktan caydırmayı ve rekabeti artırmayı amaçlıyor. Avrupa Birliği, YZ düzenlemelerinde de öncü olmayı hedefliyor. Ancak ABD ve Çin’in bu alandaki hızına yetişmek için Macron, düzenleyici baskıyı azaltarak inovasyonu teşvik etme çağrısında bulundu.

Brüksel’deki düzenleyiciler, ABD merkezli teknoloji devlerine defalarca soruşturma açtı ve milyarlarca dolarlık cezalar kesti. Apple ve Google, vergi ödememek ve arama sonuçlarında tekelleşmek suçlamalarıyla cezalandırıldı. Meta, Avrupa rekabet kurallarını ihlal etmek ve seçim dezenformasyonu konusunda yetersiz önlemler almakla suçlandı. Geçtiğimiz ay Avrupa, X platformunu yasa dışı içeriklerin yayılması nedeniyle soruşturma altına aldı.

ABD ise bu düzenlemelerin Amerikalı teknoloji şirketlerini haksız şekilde hedef aldığını öne sürüyor. Meta CEO’su Mark Zuckerberg, Trump’tan Avrupa’nın "sansür uygulamalarına" karşı ABD’li şirketleri korumasını istedi.

“Başkan Trump ile birlikte Amerikan şirketlerine karşı hareket eden hükümetlere karşı duracağız.” diyen Zuckerberg, kısa süre önce Meta’nın içerik doğrulama programını sona erdireceğini duyurdu.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise Vance’ın konuşmasının ardından sert bir yanıt vermedi. Ancak, “Avrupa yarışa geç kalmadı. YZ yarışı henüz bitmedi.” diyerek Avrupa’nın teknolojiye 200 milyar dolar yatırım yapacağını duyurdu.

Von der Leyen, “YZ rekabet ister ancak YZ iş birliği de gerektirir. İnsanların güvenini kazanmalı ve güvenli olmalıdır.” diyerek Avrupa’nın düzenleyici yaklaşımını savundu.


‍

‍
‍

‍

Kaynak: https://www.nytimes.com/2025/02/11/world/europe/vance-speech-paris-ai-summit.html