NASA’nın Sessiz Süpersonik Jeti X-59 İlk Uçuşunu Gerçekleştirdi

NASA’nın X-59 süpersonik jeti sonunda havalandı. NASA tarafından geliştirilen deneysel uçak, ses hızını aşarken geleneksel süpersonik uçuşlarda oluşan gürültülü sonik patlamaları üretmeden uçmak üzere tasarlandı.

U.S. Air Force’a (USAF) ait Plant 42 tesisinden taksi yapan uçak, 28 Ekim günü saat 10:13’te (EDT / TSİ 17:13) Kaliforniya’daki Palmdale Bölgesel Havalimanı’ndan havalandı. Havalimanı ile USAF tesisi aynı pisti paylaşıyor. Uçağın kalkışı sırasında çekilen videolar ve fotoğraflar, uçak gözlemcileri tarafından sosyal medyada paylaşıldı. Fotoğrafçı Jarod Hamilton, X-59’un Mojave Çölü semalarına dik bir tırmanışla yükseldiği anları görüntüledi.

NASA, uçuş öncesinde herhangi bir kamu duyurusu yapmadı. Uçuşun ardından, NASA vekil yöneticisi Sean Duffy, Lockheed Martin tarafından yapılan açıklamada deneme uçuşunu övdü. X-59, NASA tarafından tasarlandı ve Lockheed Martin’in Palmdale’deki Skunk Works tesisinde üretildi. Duffy, açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “X-59, Amerikan yaratıcılığının bir sembolü. Amerikan ruhu sınır tanımaz. DNA’mızda daha uzağa, daha hızlı ve şimdi daha sessiz gitme arzusu var. Bu çalışma, Amerika’nın havacılıktaki liderliğini sürdürüyor ve halkın uçma biçimini değiştirme potansiyeline sahip.”

Lockheed Martin’in açıklamasında, “X-59 planlandığı gibi tam performans gösterdi.” cümlesi yer aldı. Uçuş izleme verilerine göre X-59, ABD Hava Kuvvetleri’nin Edwards Hava Üssü üzerinde oval pist benzeri dairesel rotalarda bir saatten fazla uçuş yaptıktan sonra üsse iniş gerçekleştirdi.

İlk uçuşun ardından jet, NASA’nın Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi’ne taşındı. Bundan sonraki süreçte uçak, çöl boyunca yerleştirilecek mikrofonlar üzerinden gerçekleştirilecek bir dizi testten geçecek. Ayrıca, şok dalgalarını analiz etmek üzere özel sensörlerle donatılmış diğer uçaklar tarafından takip edilecek.

X-59, en başından itibaren yüksek hızlarda ses hızını aşarken gürültüsüz uçuş yapabilmesi için tasarlandı. Geleneksel süpersonik uçaklarda ortaya çıkan yüksek sesli patlamalar, yerdeki insanlar için rahatsız edici olduğu gerekçesiyle 1973’ten bu yana ABD kara sahası üzerinde süpersonik uçuşların yasaklanmasına yol açmıştı. NASA, bu yasağı değiştirmeyi hedefliyor. Eğer X-59 sessiz süpersonik uçuşun mümkün olduğunu kanıtlarsa, yasağın kaldırılması ve ticari süpersonik uçuşların yeniden başlaması mümkün olacak.

NASA, süpersonik uçuşların sadece havacılıkta değil, afet yardımı, tıbbi nakil ve acil lojistik gibi alanlarda da büyük bir hız avantajı yaratabileceğini belirtiyor. Bu doğrultuda ABD Başkanı Donald Trump, yılın başlarında Federal Havacılık İdaresi’ne (FAA) ses hızını aşma yasağının kaldırılması için hazırlıklara başlanması talimatını veren bir kararname yayımlamıştı.

Aynı dönemde, birkaç Amerikan şirketi de yeni nesil süpersonik hava araçları geliştirme çalışmalarına başladı. Ocak 2025’te, Colorado merkezli Boom Supersonic şirketinin XB-1 jeti, ses hızını aşarak ABD anakarasında özel sektör tarafından geliştirilen bir uçağın ilk kez süpersonik hıza ulaşmasını sağladı.

NASA’nın X-59 projesi ise bu alanda sessiz süpersonik uçuş dönemini başlatabilecek tarihi bir adım olarak görülüyor.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.space.com/technology/aerospace/nasas-x-59-quiet-supersonic-jet-makes-historic-1st-flight-photos