Yapay Zeka

12/9/2025

İnternet, Yapay Zeka Şirketlerinin Ödeme Yapmasını Sağlayan Yeni Bir Sisteme Kavuştu

İnternet içerik sağlayıcıları kriz yaşarken, yeni bir açık standart YZ tarayıcılarına karşı kurallar koyma imkânı sunuyor. Really Simple Licensing (RSL) adı verilen sistem, katılımcıların YZ şirketlerinden uymasını beklediği koşulları belirliyor. Uygulamanın nasıl denetleneceği belirsiz olsa da, Reddit, Yahoo, Medium ve People Inc. gibi büyük medya platformlarının desteği dikkat çekici.

RSL, web tarayıcılarına talimat veren robots.txt protokolüne lisanslama şartları ekliyor. Desteklenen lisans seçenekleri arasında ücretsiz kullanım, atıf zorunluluğu, abonelik, tarama başına ödeme ve çıkarım başına ödeme gibi modeller yer alıyor. “Çıkarım başına ödeme” seçeneği, YZ şirketlerinin içerik yalnızca yanıt üretiminde kullanıldığında ödeme yapmasını öngörüyor.

Yeni sistemle birlikte RSL Collective adında kâr amacı gütmeyen bir kuruluş da kuruldu. Kendini müzik endüstrisindeki telifleri yöneten ASCAP ve BMI benzeri bir yapı olarak tanımlayan kuruluş, “adil piyasa fiyatlarını belirlemek ve içerik sağlayıcıların müzakere gücünü artırmak” hedefini vurguladı.

Katılımcılar arasında internetin köklü isimleri bulunuyor: Reddit, People Inc., Yahoo, Internet Brands, Ziff Davis, wikiHow, O’Reilly Media, Medium, The Daily Beast, Miso.AI, Raptive, Ranker ve Evolve Media. Grup, eski Ask.com CEO’su Doug Leeds ile RSS’in ortak yaratıcısı Eckart Walther tarafından yönetiliyor.

Reddit CEO’su Steve Huffman, yaptığı açıklamada şunları kaydetti: “RSL Standardı, içerik sağlayıcıları ve platformlara YZ çağında lisans koşullarını belirlemek için net, ölçeklenebilir bir yol sunuyor. RSL Collective, bunu birlikte yapabilmek için bir yol sağlıyor. Reddit, açık webi ve onu canlı tutan toplulukları koruma yolunda her iki girişimi de destekliyor.” Reddit’in daha önce OpenAI ve Google ile lisans anlaşmaları yaptığı biliniyor.

YZ şirketlerinin standarda uyup uymayacağı henüz net değil. Zira pek çoğu robots.txt dosyalarındaki talimatları geçmişte görmezden geldi. Yine de grup, şartların hukuken uygulanabilir olduğuna inanıyor. Ars Technica’ya konuşan Doug Leeds, yakın zamanda Anthropic’in 1,5 milyar dolarlık anlaşmasına işaret ederek “meşru olmayan eğitim yöntemlerini kullanan YZ şirketleri için ciddi paralar söz konusu” dedi. Ancak söz konusu anlaşma bir yargıç tarafından reddedildi. Leeds, The Verge’e yaptığı açıklamada kolektif yapının yasal maliyetleri paylaşabileceğini, bu sayede ihlallere karşı dava açmanın daha mümkün hale geleceğini vurguladı.

Teknik açıdan, RSL standardı tek başına botları engelleyemiyor. Bu nedenle grup, içerik sağlayıcıların “kapı bekçisi” rolünü üstlenecek olan bulut şirketi Fastly ile iş birliği yapıyor. Leeds, Fastly’nin görevini “kulüp kapısındaki güvenlik görevlisi” benzetmesiyle açıkladı. Ayrıca Cloudflare’in başlattığı tarama başına ödeme sisteminin de ileride entegre edilebileceğini ifade etti.

Leeds, sistemin YZ şirketlerine de avantaj sağladığını belirtti. Tek tek lisans anlaşmaları yapmak yerine daha basit bir çözüm sunduğunu, ayrıca yasal lisanslı içeriklerin kullanılması sayesinde daha kaliteli yanıtlar üretilebileceğini söyledi. Ars Technica’ya yaptığı açıklamada “Onları dinledik ve duyduğumuz şey… yeni bir protokole ihtiyaçları olduğuydu” dedi. “RSL standardı sayesinde YZ şirketleri ihtiyaç duydukları tüm içeriklere ölçeklenebilir şekilde ulaşabilecek. Yalnızca gerçekten kullandıkları içerik için ödeme yapacaklar. Kullanmadıkları içerik için ödeme yapmayacaklar.”

Kaynak: https://www.engadget.com/ai/reddit-yahoo-medium-and-more-are-adopting-a-new-licensing-standard-to-get-compensated-for-ai-scraping-180946671.html