Gündem
30/5/2025
Tesla’nın milyarder CEO’su Elon Musk, Trump yönetiminden ayrılıyor. Hükümet verimliliğini artırmaya yönelik yürüttüğü çalkantılı görev süresi boyunca birçok federal kurumu sarsan Musk, nihayetinde hedeflediği nesiller boyu tasarrufu sağlayamadı.
Bir Beyaz Saray yetkilisi Çarşamba gecesi Reuters’a yaptığı açıklamada, Musk’ın hükümetten ayrıldığını doğrulayarak, “Görevden ayrılma süreci bu gece başlayacak.” dedi. Musk da aynı gün sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, Hükümet Verimliliği Departmanı’nda özel kamu görevlisi olarak geçirdiği sürecin sona ermesiyle birlikte Başkan Donald Trump’a teşekkür ettiğini duyurdu.
Musk’ın ayrılığı hızlı ve törensiz gerçekleşti. Konuya yakın bir kaynak, Musk’ın bu kararı açıklamadan önce Trump ile resmi bir görüşme yapmadığını, ayrılığın “üst düzey personel düzeyinde” alındığını belirtti.
Ayrılığın tam nedeni hemen netlik kazanmasa da, Musk görevi bırakmadan bir gün önce Trump’ın amiral gemisi niteliğindeki vergi tasarısını eleştirerek, tasarının çok pahalı olduğunu ve ABD Hükümet Verimliliği Servisi (DOGE) ile yürüttüğü çalışmaları zayıflatacağını ifade etmişti. Kaynağa göre, açıklamalar özellikle Beyaz Saray’da Stephen Miller gibi üst düzey isimleri rahatsız etti ve Beyaz Saray, Trump’ın vergi paketine olan desteğini yinelemek amacıyla Cumhuriyetçi senatörlerle iletişime geçti.
Trump’a hâlâ yakın olduğu belirtilen Musk’ın ayrılığı, Beyaz Saray’daki konumunun zamanla giderek zayıfladığı bir sürecin sonunda geldi.
Trump’ın başkanlık görevine başlamasının ardından, Musk hızla etkili ve görünür bir figüre dönüşmüştü. Siyasi normları önemsemeyen, doğrudan ve agresif çıkışlarıyla dikkat çeken Musk, Şubat ayındaki Muhafazakar Siyasi Hareket Konferansı’nda elinde kırmızı metalik bir motorlu testereyle sahneye çıkarak, “Bu bürokrasi için testere,” ifadeleriyle büyük alkış toplamıştı.
Seçim kampanyasında, DOGE aracılığıyla federal harcamalarda en az 2 trilyon dolarlık kesinti yapılabileceğini iddia eden Musk, görevdeyken ise bu hedefe ulaşamadı. DOGE, şu ana kadar 175 milyar dolarlık tasarruf sağladığını öne sürse de, Reuters bu rakamı bağımsız olarak doğrulayamadı.
Musk, federal çalışanlara yönelik açık eleştirilerini de gizlememişti. “COVID dönemi ayrıcalığı” olarak tanımladığı uzaktan çalışmayı iptal etmenin, “memnuniyetle karşılanacak gönüllü istifa dalgalarını tetikleyeceğini” öngörmüştü.
Ancak kaynaklara göre, başlangıçta Musk’ın dışarıdan gelen enerjisini olumlu karşılayan bazı kabine üyeleri zamanla onun yöntemlerinden rahatsızlık duymaya başladı. Mart ayının başlarında Trump’ın yaptığı bir hatırlatmayla birlikte, personel kararlarının bakanlara ait olduğu yönündeki vurgular, Musk’ın önerdiği işten çıkarmalara karşı direnişi artırdı.
Musk, Trump kabinesinde yer alan üç üst düzey bakan — Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ulaştırma Bakanı Sean Duffy ve Hazine Bakanı Scott Bessent — ile çatışmalar yaşadı. Trump’ın ticaret danışmanı Peter Navarro’ya ise “moron” ve “bir çuval tuğladan daha aptal” gibi ifadeler kullandı. Navarro ise, “Daha kötüsünü de duydum.” diyerek bu sözleri önemsemediğini belirtti.
Görev süresi ilerledikçe Musk, hükümetteki rolünü azaltabileceğini de ima etmeye başlamıştı. Özellikle harcamaları daha agresif şekilde azaltamamanın hayal kırıklığını çeşitli açıklamalarda dile getirdi. 22 Nisan’da yapılan bir Tesla konferans görüşmesinde, iş yükünü azaltacağını duyurarak şirketlerine daha fazla odaklanacağını söyledi.
Musk, The Washington Post’a yaptığı açıklamada, “Federal bürokrasi sandığımdan çok daha kötü durumda.” dedi ve ekledi: “Sorunlar olduğunu biliyordum ama D.C.’de işleri iyileştirmek gerçekten yokuş yukarı bir mücadele.”
Musk’ın Trump yönetimindeki görev süresi 130 gündü ve 30 Mayıs civarında sona ermesi planlanıyordu. Beyaz Saray, DOGE girişiminin Musk’sız da devam edeceğini belirtti.
Kabine üyeleri, Kongre’deki Cumhuriyetçileri daha fazla kızdırmadan bu süreci nasıl sürdürebileceklerini Beyaz Saray ile birlikte tartışmaya başladı. Reuters’a konuşan kaynaklara göre, bazı bakanlıklar DOGE altyapısının belirli bölümlerini kullanmayı sürdürecek ancak personel ve bütçe kontrolünü yeniden kazanmak için harekete geçecek.
Musk ise bu sürece dair şu açıklamayı yaptı: “DOGE görevi, hükümetin her alanında bir yaşam biçimine dönüştükçe daha da güçlenecek.”
DOGE, 2,3 milyonluk federal sivil iş gücünün yaklaşık %12’sini — yani 260 bin kişiyi — işten çıkararak, emeklilik teklifleri ve istifa baskılarıyla küçülmeyi başardı. Reuters’ın ajans verileri üzerinden yaptığı incelemeye göre, bu süreç büyük ölçüde tehdit ve teşviklerin kombinasyonuyla yürütüldü.
Ancak bazı durumlarda, DOGE tarafından ortadan kaldırılmak istenen kurumlar federal mahkemelerce yeniden yapılandırıldı. Personel ve bütçe kesintileri, tedarik zincirinde darboğazlara, maliyet artışlarına ve bilimsel-teknolojik yetenek kaybına da yol açtı.
Son gerilim noktası, Musk’ın Cumhuriyetçilerin Kongre’den geçirmeye çalıştığı vergi ve bütçe tasarısını fazla maliyetli bularak eleştirmesi oldu. CBS News’e yaptığı açıklamada, “Açıkçası bu dev harcama paketini görmek beni hayal kırıklığına uğrattı. Bütçe açığını azaltmak yerine artırıyor ve DOGE ekibinin yaptığı çalışmaları baltalıyor.” dedi.
Kaynaklara göre, bu açıklama Beyaz Saray’daki üst düzey danışmanları derinden rahatsız etti. Musk’ın siyasi faaliyetleri, protestolara neden olurken, bazı yatırımcılar da onu Trump danışmanlığını bırakmaya ve Tesla’nın başına daha sıkı bir şekilde geçmeye çağırdı. Şirketin son dönemde satışları düşmüş ve hisse fiyatı gerilemişti.
Dünyanın en zengin kişisi olan Musk, seçilmiş bir görevli olmamasına rağmen Trump tarafından kendisine verilen benzersiz yetkiyi savundu. Geçtiğimiz yıl Trump’ın başkanlık kampanyasına ve Cumhuriyetçilere yaklaşık 300 milyon dolar bağışlayan Musk, bu ayın başlarında siyaset harcamalarını ciddi şekilde azaltacağını duyurdu.
“Yeterince şey yaptım sanıyorum.” diyen Musk, Katar’daki bir ekonomik forumda artık siyasi katkılarını sonlandırma niyetini dile getirdi.