Donald Trump, ABD’li Çip Yazılım Tedarikçilerine Çin’e Satışı Durdurma Talimatı Verdi: ABD Şirketlerinin Hisseleri Ciddi Değer Kaybetti

Trump yönetimi, yarı iletken tasarımında kullanılan yazılım hizmetleri sunan ABD’li şirketlere, bu hizmetleri Çinli gruplara satmayı durdurmaları talimatını verdi. Bu hamle, Çin’in gelişmiş çip üretme kabiliyetini zorlaştırmaya yönelik en son girişim olarak değerlendiriliyor.

Konuya yakın kaynaklara göre, ABD Ticaret Bakanlığı, Cadence, Synopsys ve Siemens EDA gibi elektronik tasarım otomasyonu (EDA) şirketlerine teknoloji tedarikini durdurmaları yönünde bildirimde bulundu.

Ticaret Bakanlığı’nın ihracat kontrollerinden sorumlu birimi olan Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), şirketlere bu talimatı mektuplar yoluyla iletti. Ancak, tüm ABD’li EDA şirketlerinin bu mektubu alıp almadığı netlik kazanmadı.

Bu karar, yönetimin Çin’in ileri düzey yapay zeka çipleri geliştirme kapasitesini engelleme ve jeopolitik rakibi karşısında teknolojik üstünlük sağlama çabasının bir parçası olarak öne çıkıyor. Nisan ayında Washington, Nvidia’nın Çin’e özel olarak geliştirdiği YZ çiplerinin ihracatına kısıtlama getirmişti.

Synopsys CEO’su Sassine Ghazi, çarşamba günü ikinci çeyrek kazanç görüşmesinde şu açıklamada bulundu: “Haberlerin ve spekülasyonların farkındayız ancak Synopsys, BIS’ten herhangi bir bildirim almadı. Dolayısıyla yıl boyunca yinelediğimiz öngörülerimiz, BIS ihracat kısıtlamalarına ilişkin mevcut anlayışımızı ve Çin gelirlerinde yıllık bazda düşüş beklentimizi yansıtmaktadır.”

Ticaret Bakanlığı’ndan bir yetkili ise yaptığı açıklamada, “Çin’e stratejik öneme sahip ihracatları gözden geçiriyoruz. Bazı durumlarda mevcut ihracat lisanslarını askıya aldık veya gözden geçirme süreci devam ederken ek lisans gereklilikleri getirdik.” dedi.

Bu direktif, ABD ile Çin’in karşılıklı uyguladıkları gümrük tarifelerini 90 günlüğüne askıya alarak ticaret müzakerelerine yeniden başladığı hassas bir dönemde geldi.

Financial Times, geçen ay Trump yönetiminin bazı Çinli çip üreticilerini kara listeye almayı planladığını, ancak bazı yetkililerin ticaret görüşmelerini tehlikeye atmamak için bu adımın ertelenmesini istediğini bildirmişti.

Eski CIA Çin analisti Christopher Johnson, yeni ihracat kontrollerine ilişkin değerlendirmesinde “Cenevre’de varılan tarifesiz ateşkesin doğasında bulunan kırılganlığı gözler önüne seriyor. Her iki taraf da karşılıklı baskı araçlarının gücünü korumak ve sergilemek istiyor; bu nedenle 90 günlük ateşkesin bile bozulma riski her an mevcut.” ifadelerini kullandı.

Aynı zamanda China Strategies Group adlı risk danışmanlık şirketinin başkanı olan Johnson, Çin’in nadir toprak elementleri üzerindeki hakimiyetini kullanarak ABD’yi Cenevre’deki müzakerelere zorladığını belirtti ve ekledi: “Bu durum, Trump yönetiminin Çin şahinlerini ihracat kontrol araçlarının hâlâ işe yaradığını göstermeye teşvik etti.”

EDA yazılımları, yarı iletken sektörünün genelinde görece küçük bir paya sahip olsa da, çip tasarımı ve üretiminde kullanılan yeni nesil teknolojilerin geliştirilmesi ve test edilmesinde kilit rol oynuyor. Dolayısıyla tedarik zincirinin stratejik bir parçası konumunda bulunuyor.

Synopsys, Cadence Design Systems ve Siemens EDA — Almanya merkezli Siemens AG’nin dijital endüstriyel yazılım alt birimi — Çin’in EDA pazarının yaklaşık %80’ini oluşturuyor. Synopsys ve Cadence, yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.

2024 mali yılında Synopsys, Çin’de yaklaşık 1 milyar dolar satış gerçekleştirdi; bu da şirketin toplam gelirlerinin yaklaşık %16’sına denk geliyor. Cadence, Çin satışlarının 550 milyon dolar veya gelirlerinin %12’si olduğunu bildirdi.

Çarşamba günü Synopsys hisseleri %9,6, Cadence hisseleri ise %10,7 oranında değer kaybetti.

Siemens, yaptığı açıklamada EDA sektörünün geçen cuma günü yeni ihracat kontrolleri hakkında bilgilendirildiğini belirtti. Şirket açıklamasında, “Çin’deki müşterilerimize 150 yıldan uzun süredir hizmet veriyoruz ve küresel müşterilerimizle, bu yeni kısıtlamaların etkilerini azaltmak amacıyla, geçerli ulusal ihracat kontrol düzenlemelerine uygun biçimde çalışmayı sürdüreceğiz.” ifadelerini kullandı.

2022 yılında Biden yönetimi, Çin’e yönelik en gelişmiş çip tasarım yazılımlarının satışına kısıtlamalar getirmişti. Ancak şirketler, ihracat kontrollerine uygun ürünleri Çin’e satmaya devam etmişti.

Trump, başkanlık döneminde Çinli Huawei’nin Amerikan EDA araçlarını kullanmasını yasaklamıştı. Huawei, “Ascend” adlı YZ çipleriyle Nvidia’ya yükselen bir rakip olarak görülüyor.

Nvidia CEO’su Jensen Huang, kısa süre önce yaptığı açıklamada, “Amerikan yönetimlerinin Çin’in YZ ekosistemini ihracat kontrolleriyle zayıflatma girişimlerinin başarısız olduğunu” söylemişti.

Geçtiğimiz yıl Synopsys, ABD merkezli simülasyon yazılım şirketi Ansys’i 35 milyar dolara satın alma anlaşması imzaladı. Ancak anlaşma hâlen Çinli düzenleyicilerin onayını bekliyor. Ansys hisseleri çarşamba günü %5,3 oranında düştü.

Aynı gün ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), anlaşmanın onay alabilmesi için her iki şirketin belirli yazılım araçlarını elden çıkarması gerektiğini duyurdu.

İhracat kısıtlamaları, Çinli rakip firmaları da güçlendirdi. Çin merkezli Empyrean Technology, Primarius ve Semitronix, son yıllarda EDA pazarındaki paylarını önemli ölçüde artırdı. Perşembe sabahı Çin borsasında bu üç şirketin hisseleri %10’un üzerinde artış gösterdi.

Kaynak:https://www.ft.com/content/2c0db765-03ac-4820-8a02-806469848bee