Çalışanların Yarısından Fazlası İş Yerinde Yapay Zeka Kullandığını Patronlarından Gizliyor

İş yerlerinde yapay zekanın (YZ) kullanımına dair yapılan kapsamlı bir küresel araştırma, çalışanların çoğunluğunun YZ kullanımını yöneticilerinden ve çalışma arkadaşlarından gizlediğini ortaya koydu. KPMG tarafından Melbourne Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen “Trust, attitudes, and use of artificial intelligence: a Global Study 2025” başlıklı raporda, Kasım 2024 ile Ocak 2025 arasında 47 ülkede 48.340 kişiyle görüşüldü.

Katılımcıların %57’si, iş yerinde YZ kullandığını gizlediğini ve YZ ile ürettiği içerikleri kendi çalışması gibi sunduğunu kabul etti. KPMG, bu çalışmanın iş yerindeki YZ algılarına dair şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı analizlerden biri olduğunu belirtti. Veriler, YZ'nin günümüz çalışma hayatında ne kadar yerleşik hâle geldiğini gözler önüne seriyor. Araştırmaya göre, insanların %58’i kasıtlı olarak işlerinde YZ kullanıyor ve yaklaşık üçte biri bunu haftada en az bir kez yapıyor.

Araştırmanın yazarlarından biri olan Melbourne Üniversitesi İşletme Fakültesi öğretim üyesi ve güven alanında kürsü başkanı Prof. Nicole Gillespie, çalışanların YZ kullanımına dair “uygunsuz, karmaşık ve şeffaf olmayan” bir davranış sergilediğini ifade etti. Gillespie, çalışanların YZ araçlarını kullanma konusunda baskı hissettiğini, bu araçları kullanmayanların geride kalacaklarını düşündüklerini ve işlerini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduklarını söyledi. “Eğer işverenler üretken yapay zekayı yasaklarsa, çalışanlar ne yaptıklarını gizlemek zorunda kalır. Ancak aynı zamanda bunun bir tür cazibesi de var” diyen Gillespie, kişilerin YZ’nin faydalarını gördükten sonra, şirket politikalarını ihlal ettiklerini bilseler bile bu araçları kullanmaya devam ettiklerini vurguladı.

KPMG Uluslararası Güvenilir YZ Dönüşüm Lideri Sam Gloede, çalışmada yer alan verilerin ciddi risklere işaret ettiğini belirtti. Yalnızca %47’lik bir kesim iş yerinde YZ eğitimi aldığını belirtirken, çalışanların %66’sı YZ araçlarını kullanırken yanıtların doğruluğunu değerlendirmediğini söyledi. %48’i şirket bilgilerini halka açık YZ araçlarına yüklediğini, %56’sı ise YZ kullanımı nedeniyle işlerinde hatalar yaptığını bildirdi. Gloede, “Bu gerçekten endişe verici çünkü bu noktada organizasyon ciddi risklere maruz kalıyor” ifadesini kullandı.

Hataların yanı sıra veri ihlalleri ve uyum risklerine de dikkat çeken Gloede, YZ kullanımında şeffaflık eksikliğinin, sistemlere duyulan güveni zedeleyeceğini belirtti. “Güven, organizasyonlar için stratejik bir varlıktır. Yenilik yapma ve büyüme kabiliyetini destekler.” diyen Gloede, kullanıcıların bir sistemin teknik yeterliliğine, amacına uygunluğuna ve güvenilirliğine inanmasının önemine değindi.

Organizasyonel güven alanında dünya çapında tanınan bir uzman olan Gillespie ise şunları söyledi: “Kurumsal ve toplumsal düzeyde yaptığımız birçok şey güvene dayanır. Son beş ila on yılda, güven kavramı neredeyse her yönetim kurulunun gündeminin merkezinde yer aldı. Kurumlar artık sadece güven inşa etmenin değil, aynı zamanda paydaş güvenini korumanın da ne kadar önemli olduğunu fark etmiş durumda.”

Rapora göre, daha iyi sonuçlar ve daha yüksek doğruluk elde edebilmek için şirketlerin YZ konusunda daha güçlü eğitim ve yönetişim uygulamaları sunması gerekiyor. Araştırma, iş yerlerinde YZ okuryazarlığının ve yönetişimin geride kaldığını ortaya koydu. Katılımcıların yarısı YZ’nin ne olduğu ve nasıl kullanıldığı konusunda bilgi sahibi olmadığını belirtirken, yalnızca beşte ikisi herhangi bir YZ eğitimi aldığını bildirdi.

Gillespie, çalışanların hem YZ'nin temellerine hem de etik ve sorumlu kullanımına dair eğitim alması gerektiğini, bunun yanında rol bazlı eğitimlerle verimliliği artıracak doğru kullanım yollarını öğrenmelerinin sağlanması gerektiğini belirtti. “Gerçek anlamda derinlemesine bir eğitim istiyorsak, yalnızca teknik eğitimle yetinmemeliyiz. İnsanların YZ’yi şeffaf şekilde kullanmasını, öğrendiklerini paylaşmasını, deneyimlerini aktarabileceği topluluklar kurmasını ve hata yapmadan öğrenebileceği yapıların oluşturulmasını sağlamalıyız.” dedi.

Araştırmada dikkat çeken bir diğer sonuç, gelişmekte olan ekonomilerde YZ’ye duyulan güvenin çok daha yüksek seviyelerde olmasıydı. Hindistan, Nijerya ve Suudi Arabistan gibi ülkelerde güven oranı %82 iken, gelişmiş ekonomilerde bu oran %65’te kaldı. Gloede, “Bu sonuç aynı zamanda daha yüksek okuryazarlık ve eğitim seviyeleriyle de ilişkili. Bu da YZ benimsenmesini ve başarıyı artırmak için eğitim ve farkındalığın ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor.” diye konuştu.

‍

‍

‍

‍

Kaynak:https://www.businessinsider.com/kpmg-trust-in-ai-study-2025-how-employees-use-ai-2025-4