Bilim İnsanlarına Göre Köpek Balığı DNA’sı Kansere Karşı En Güçlü Silahlardan Biri Olabilir

Karanlık sularda süzülen yırtıcıların hikâyeleri genellikle korku uyandırır ama köpek balıklarının geçmişi yalnızca ürkütücü filmlerle sınırlı değil. Köpek balığı DNA’sının içinde yer alan tek zincirli antikorlar, araştırmacıların kanser tedavisinde devrim yaratabileceğine inandığı benzersiz biyolojik yapılara karşılık geliyor. Wisconsin–Madison Üniversitesi’ndeki gizli bir köpek balığı laboratuvarından çıkan bulgular, iddianın boyutunu destekleyen dikkat çekici kanıtlar sunuyor.

Laboratuvarı yöneten kanser araştırmacısı Aaron LeBeau, “İnsan kanseriyle mücadelede köpek balığı bağışıklık sisteminin gücünden yararlanıyoruz.” diyerek çalışmaların temel yaklaşımını açıklıyor. Bu çarpıcı sonuçların başlangıcı, Maryland Üniversitesi öğretim üyeleri Helen Dooley ve Martin Flajnik tarafından yürütülen, köpek balığının sıra dışı bağışıklık sistemini hedefli antikor üretiminde kullanmayı mümkün kılan çalışmalara dayanıyor.

Bilim insanları artık köpekbalıklarının gezegende bağışıklık sistemi geliştiren ilk canlılar olduğunu anlıyor. Köpek balığı bağışıklığı, çoğu canlıda bulunan büyük ve karmaşık çift zincirli antikorlar yerine, küçük, yapışkan ve oldukça basit tek zincirli antikorlardan oluşuyor. Bir tek zincirli antikorun bağışıklık yanıtı geliştirmesi daha uzun sürse de, boyutu, yapışkanlığı ve yapısal esnekliği, onun bir “moleküler cambaz” gibi davranmasını sağlıyor. LeBeau’ya göre tek zincirli antikorlar, yabancı proteinlerin içine sızıp onlara tutunabiliyor ve bağlandığında da hedefi asla bırakmıyor; tıpkı kanserli hücreleri kanser öldürücü radyasyon taşıyan ısı güdümlü bir füzeyle takip eden bir sistem gibi davranıyor.

LeBeau’nun ekibi, İskoçya merkezli biyoteknoloji şirketi Elasmogen ile ortak çalışarak köpek balığı antikorlarını araştırıyor. Laboratuvarda bulunan 7.000 galonluk özel tankta yüzen hemşire köpekbalıkları üzerinden deneyler yürütülüyor. LeBeau, hedeflenen kanser türlerinden elde edilen proteinleri köpekbalıklarına enjekte ediyor ve köpek balığının bağışıklık oluşturmasını bekliyor; tıpkı insanlarda uygulanan Covid aşılarının çalışma prensiplerine benzer biçimde. Ardından köpek balığından küçük miktarlarda kan alarak antikor üreten hücreleri izole ediyor. “Moleküler biyolojinin sihri sayesinde, kanser hücresine özgü antikoru keşfediyoruz.” diyor.

İlk deneyde, bağışıklık sistemi olmayan çıplak farelerin derisi altına meme ve prostat kanseri hücreleri enjekte edildi ve farelerde hızlı şekilde tümör oluşumu gözlendi. LeBeau daha sonra köpek balığı antikorlarına tıbbi görüntülemede kullanılan radyoizotoplar ekleyerek farelere enjekte etti. PET taramalarında antikorların direkt tümöre yöneldiği görüldü.

İkinci aşamada, antikorlara yüksek seviyede radyasyon bağlandı. Her denemede antikorlar tümörlere tutundu ve onları “yok etti”.

LeBeau, “Bir kanser hücresine kemoterapi uygulandığında hücre sonunda tedaviye direnç geliştirebilir.” diyerek mevcut tedavilerin sınırlarını vurguluyor. Ardından ekliyor: “Ancak bu küçük ve esnek antikorlar, mutasyona uğramayacak protein bölgelerine ulaşabiliyor.”

En son aşamada antikorlar makak maymunlarına enjekte edildi. Maymunlarda tümör bulunmadığından taramalarda antikorların vücuttan tamamen temizlendiği gözlendi; araştırmacılar için bu durum, radyoaktif antikorların vücutta istenmeyen bölgelere gitmeyeceğinin işareti olarak değerlendirildi.

Sıradaki hedef, antikorları ilaç sınıfı kaliteye yükselterek insanların bağışıklık sistemiyle nasıl etkileşime girdiğini incelemek. Bu aşamanın birkaç yıl içinde başlaması planlanıyor.

Araştırmacılar köpek balığı antikorlarının yalnızca kansere karşı değil, diğer hastalıklarla mücadelede ve hatta kronik ağrı mekanizmalarını anlamada da kullanılabileceğini belirtiyor. Antikorlar, ağrı hissinden sorumlu proteinlere özel olarak tasarlanabilir ve doktorların kaynağı yüksek doğrulukla belirlemesine yardımcı olabilir.

LeBeau, “Köpek balıklarını suya girmemizi istemeyen korkutucu yaratıklar olarak düşünürüz” diyor ve son noktayı koyuyor: “Ancak insanlığı kurtarma potansiyeli taşıyorlar.”

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.popularmechanics.com/science/health/a69410263/cancer-cure-sharks/