Bilim ve Dünya

24/11/2025

Bilim İnsanları Yedek İnsan Bedenleri Yetiştirmek İstiyor

Tıp araştırmaları, insan bedenine duyulan ihtiyaç ile mevcut kaynaklar arasındaki derin uçurum nedeniyle giderek karmaşık bir krize sürükleniyor. Organ nakli bekleyen hastaların sayısı artarken araştırmacılar da deneysel ilaçların güvenli bir şekilde test edilebilmesi için daha fazla biyolojik materyale ihtiyaç duyuyor. Stanford Üniversitesi’nden üç bilim insanının MIT Technology Review’da yayımladığı yeni makale, çözümü radikal bir yaklaşımda buluyor: pluripotent kök hücrelerden yetiştirilecek, beyin gelişimi genetik olarak engellenmiş, bilinçten yoksun “bedenoidler”. Araştırmacılar, bu bedenlerin herhangi bir duyusal deneyim ya da acı hissi taşımayacağını ve canlı, duyarlı türlerin etik açıdan sorunlu biçimde kullanılmasının önüne geçebileceğini savunuyor.

Yazarlar, yalnızca ABD’de 100.000 kişinin organ nakli için beklediğini ve mevcut deneysel tedavi süreçlerinin hem tehlike barındırdığını hem de geliştirme hızını olumsuz etkilediğini belirtiyor. Kök hücre araştırmalarındaki son gelişmeler, insan embriyosu gelişiminin ilk aşamalarına benzeyen yapılar üretilebildiğini gösterirken, yapay rahim çalışmalarının da belirgin ilerleme kaydettiği aktarılıyor. Buna rağmen, bedenoidlerin beyin olmadan sürdürülebilir bir biyolojik varlık oluşturup oluşturamayacağı gibi temel bilimsel sorular hâlâ açıklığa kavuşmuş değil.

Araştırmacılar, kamuoyunun bedenoid düşüncesini rahatsız edici bulacağı ihtimalinin farkında. Bu nedenle makalede “Pek çok kişi bu kavramı grotesk ya da ürkütücü bulacaktır. Hem de haklı olarak.” ifadelerine yer veriliyor fakat ardından, tıbbi bilginin genişlemesi açısından olağanüstü bir potansiyelin söz konusu olduğu vurgulanıyor. “İnsan bedenini incelemekten çok şey öğrenilebileceğini biliyoruz.”

Öte yandan, bedenoid fikrinin tamamen hayal ürünü olmadığını gösteren geçmiş çalışmalar da mevcut. Tıp bilimi yıllardır beyin ölümü gerçekleşmiş ancak tıbbi müdahaleyle yaşamsal olarak desteklenen bedenler üzerinde araştırmalar yürütüyor. Söz konusu yaklaşım aile rızasıyla uygulanıyor olsa da ciddi etik tartışmalar içeriyor ve bedenoidlerin yaratılması halinde etik belirsizliklerin daha da büyüyebileceği belirtiliyor.

Araştırmacılar, bedenoidlerin yakın gelecekte uygulanabilir olmasa bile devletlerin, kurumların ve toplumun bu olasılığın bilimsel ve etik sonuçlarını tartışmaya başlamasının zamanının geldiğini savunuyor. Bu nedenle makalenin sonunda “İlerlerken etik ve toplumsal meseleler en az bilimsel olanlar kadar önemli.” denilerek, “Özellikle insansı ya da insansı olmayan bedenoidler üretme fikrinin mümkün göründüğü durumlarda, bunu yapmamız gerekip gerekmediğine karar vermek ciddi düşünme, tartışma ve değerlendirme gerektirecek.” sözleriyle konunun kapsamlı şekilde ele alınması gerektiği vurgulanıyor.

Kaynak: https://www.popularmechanics.com/science/health/a64288462/growing-human-bodies/