Bilim İnsanları Hafızaların Beyin İçinde Fiziksel Olarak Yer Değiştirdiğine Dair Kanıtlar Buldu

Anahtarlarını sık sık kaybedenler için artık yeni bir mazeret var: Unutmadınız, sadece hafızanız yer değiştirdi.

Northwestern Üniversitesi’nden sinirbilimciler tarafından yürütülen ve yakın zamanda yayımlanan bir çalışma, fare beyinlerindeki nöral desenleri inceleyerek hafızaların zaman içinde nasıl hareket ettiğini ortaya koydu. Araştırma, beynin mekânsal hafıza merkezi olarak bilinen hipokampusun zamanla nasıl değiştiğini ele alıyor ve 2013 yılında Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan bir araştırmada ilk kez gözlemlenen bir fenomene yeni bir bakış sunuyor. O çalışmada, hipokampustaki nöronların desenlerinin zamanla değişebildiği ve yerle ilgili anıların, ironik bir şekilde,beyinde fiziksel olarak yer değiştirdiği belirlenmişti.

Yeni çalışmada araştırmacılar, fareleri her tarafı ekranlarla çevrili bir koşu bandına yerleştirdi. Ekranlarda bir labirentin iç görüntüsü gösterildi ve fareler sanal ortamda koşu bandındaki hareketlerine göre yön buldu. Aynı zamanda ortama tanıdık bir koku verildi ve arka planda beyaz gürültü çalındı.

Fareler, birkaç gün boyunca çok sayıda seansla simülasyona tabi tutuldu. Kontrol grubundaki fareler için labirentin düzeni, koku ve ses ortamı boyunca sabit tutuldu. Araştırmacılar, farelerin beyinlerindeki aktiviteyi anlık olarak izleyebilmek için yüksek teknolojili görüntüleme cihazları kullandı.

Araştırmacılar, "temsil kayması" (representation drift) adı verilen ve yakın zamanda tanımlanan bu nöronal kayma olgusunun, farelerin çevresel koşullarından bağımsız olarak meydana geldiğini gözlemledi. Söz konusu durum, araştırmacıların başlangıçta sahip olduğu hipotezin aksine, temsil kaymasının çevresel değişimlere bağlı olmadığını gösteriyor.

Çalışmanın baş yazarı Daniel Dombeck, Live Science’a yaptığı açıklamada şu ifadeyi kullandı: "Bu temsil kaymasını azaltacağımızdan emindim. Hafızanın günler boyunca daha istikrarlı görüneceğini düşünüyordum — ve bulduğumuz şey bu olmadı."

Araştırmacılar, temsil kaymasının, beynin yeni ama tanıdık bilgileri düzenlemesinin doğal bir yolu olabileceğini öne sürüyor. Tıpkı daha önce gidilmiş bir restorana tekrar gitmek gibi bir deneyimden söz ediliyor.

Yine de, bazı sınırlamalar söz konusu. Her zamanki gibi, bu bulgunun genişletilmesi için daha fazla araştırma gerekiyor. Öncelikle çalışmanın denekleri farelerdi ve her ne kadar fareler de memeli olsa da, insan beyni çok daha büyük ve karmaşık yapıda. Bununla birlikte, araştırmacılar temsil kaymasının insan dahil birçok türde ve beynin farklı bölümlerinde de kaydedildiğini belirtiyor.

Ayrıca, kontrol edilmesi zor bir diğer faktör olan kokuya da dikkat çekiliyor. Çalışma, "Fare davranışları, duyusal çevredeki çok küçük değişikliklerden dahi güçlü şekilde etkilenebilir." ifadesine yer veriyor. Araştırma ekibi, önceki temsil kayması çalışmalarında kokuların — özellikle yüzey kokularının — günler içinde değişebileceği ve fareler tarafından tespit edilebileceği varsayımına dayanarak koku ortamını dikkatle ele aldı.

Ekip, koku sabit tutulduğunda ya da günler içinde kasıtlı olarak değiştirildiğinde bile temsil kayma oranının benzer kaldığını ortaya koydu. Bulgularına göre, "Yalnızca davranışsal olarak anlamlı duyusal modlar bilişsel harita üzerinde güçlü bir etki oluşturuyor."

Hafızaların beyinde bu türden içsel hareketliliğinin insan belleği üzerindeki etkileri hâlâ belirsizliğini koruyor, ancak araştırma akılda kalıcı bir keşfi ortaya koymuş durumda.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://futurism.com/neoscope/memories-physically-moving-research