ABD Hükümeti Fonlama Anlaşmazlığı Nedeniyle Resmen Kapatıldı

Amerikan federal hükümeti, Kongre’nin fonlama tasarısını geçirememesi ve çıkmaza girmesi sonucunda resmen kapatıldı. Capitol Hill’de hiç kimse bundan sonra ne olacağını bilmiyor.

Haftalarca süren çıkmaz, Cumhuriyetçiler ile Demokratlar arasındaki Obamacare sübvansiyonları (devletin sağlık sigortası için sağladığı mali destekler) konusundaki anlaşmazlıktan kaynaklandı ve 2019’dan bu yana ilk hükümet kapanmasına yol açtı. Her iki partinin liderleri de kamuoyunda ve kapalı kapılar ardında kapanmadan kendilerinin sorumlu olmadığını savunuyor. Cumhuriyetçiler, Demokratların yalnızca mevcut fonlamanın yedi hafta daha uzatılmasını kabul etmesi gerektiğini öne sürüyor ama Demokratlar, Senato’da herhangi bir fonlama yasasına oy vermeden önce büyük tavizler alınmasını şart koşuyor.

Senatörler Salı gecesi Kongre’den belirsizlik içinde ayrıldı. Kapanmanın ne kadar süreceği belli değil. Senato, Çarşamba sabahı aynı Cumhuriyetçi fonlama planını tekrar oylamayı planlıyor. Cumhuriyetçi liderler, yeterli sayıda Demokrat geri adım atıp hükümeti yeniden açmayı kabul edene kadar bu oylamayı her gün gündeme getireceklerini belirtiyor. Yinede birçok Demokrat, Başkan Donald Trump ve Bütçe Ofisi kapanmayı hükümetin kalıcı olarak küçültülmesi için kullanma tehditlerini artırmasına rağmen, geri adım atmayacaklarını açıkça ilan etti.

Cumhuriyetçi Senatör Josh Hawley, Demokratların tasarıyı engellemesinin ardından CNN’e şunları söyledi: “Çalışan insanlar için çok zararlı olacak. Nasıl biteceğini bilmiyorum. Onlar da nasıl biteceğini bilmiyor. Milyonlarca insana gerçekten çok yüksek bir bedel ödetiyorsunuz.”

Demokrat Parti içinde baskı, şimdi Senato Azınlık Lideri Chuck Schumer üzerinde yoğunlaşıyor. Schumer’in görevi, üyelerinin daha fazlasının Cumhuriyetçilerin baskısına boyun eğmesini ve yedi haftalık fonlama tasarısını kabul ederek Obamacare sübvansiyonları üzerinde daha sonra müzakere etmeyi kabullenmelerini engellemek fakat kapanma uzadıkça bu görev zorlaşacak; özellikle Trump, Demokratların desteklediği bazı programları iptal etmekle tehdit ederken. Parti içinde, Bütçe Ofisi’nin ülke genelinde vereceği zararın Kongre tarafından kolayca telafi edilemeyeceği endişesi artıyor.

Senatör Sheldon Whitehouse, CNN’e şu açıklamayı yaptı: “Tabii ki, kim endişelenmez ki? Kontrolde bir deli var.” Whitehouse, Demokratların artık “Trump’ın tüm bunlardan sorumlu tutulmasını ve bunun bedelini ödemesini sağlaması gerektiğini” vurguladı.

Kapanma öncesindeki son oylamada, iki Demokrat senatör taraf değiştirerek Cumhuriyetçi tasarıyı destekledi: Nevada Senatörü Catherine Cortez Masto ve Maine Senatörü Angus King. Ayrıca Pennsylvania Senatörü John Fetterman da Cumhuriyetçi tasarıya destek verdi ve partisinin stratejisini eleştirdi. Salı günü en az iki başka Demokrat senatör de oylarını ciddi şekilde düşündü; Cumhuriyetçiler bunu, Demokratların tutumunda zayıflama işareti olarak gördü.

Kıdemli Demokrat senatörler, New Hampshire’dan Jeanne Shaheen ve Maggie Hassan ile uzun görüşmeler yaptı. Sonunda her ikisi de Schumer ve diğer Demokratlarla birlikte oy kullandı. Oy verdikten sonra Shaheen, Senato Cumhuriyetçi Lideri John Thune ile özel olarak birkaç dakika görüştü. Gazetecilerin, oy öncesinde yaşanan yoğun ikna çabalarını sorması üzerine Shaheen şu açıklamayı yaptı: “Hayır, sadece nasıl ilerleyeceğimizi uzun uzun düşünen diğer insanlarla konuşuyordum.” Daha sonra ise “Bunu tamamlayıp müzakere masasına geri dönebilmemiz için en iyi yaklaşımın tasarıya karşı oy vermek olduğunu düşündüm.” dedi.

Tartışmanın merkezinde, Biden yönetiminin 2021’de Covid-19 kurtarma paketi kapsamında başlattığı ve daha sonra uzatılan Obamacare prim sübvansiyonları (devletin sağlık sigortası için sağladığı mali destekler) yer alıyor. Destekler, düşük gelirli Amerikalılar için sağlık sigortasını daha uygun fiyatlı hale getiriyor ve orta sınıf ailelerin de yardımlardan yararlanmasını sağlıyor. Sonuç olarak 2025 yılı için rekor 24 milyon kişi sigorta poliçelerine kaydoldu. Eğer sübvansiyonlar yıl sonunda sona ererse, 2026’da primlerin ortalama yüzde 75 artması bekleniyor.

Cumhuriyetçi liderler ise kapanmaya çözüm bulmak isteyen başka Demokratların da olduğunu savunuyor. Cumhuriyetçi Senatör John Thune, gazetecilere şunları söyledi: “Memnun olmayan Demokratlar var. Bazıları hükümeti kapatmak istemiyor ama liderlikleri onları çok rahatsız edici bir pozisyona zorluyor. Bu gece bunun kanıtı, hareketlenme var.”

Schumer ise Amerikan halkının Cumhuriyetçileri sorumlu tutacağını savundu: “Gece yarısı, Amerikalılar hükümeti durma noktasına getirdikleri için onları suçlayacak.” fakat CNN, dokuz Demokrat’ın Cumhuriyetçilere katılmayacağını garanti edip edemeyeceğini sorduğunda Schumer cevap vermedi. Bunun yerine: “Bizim garantimiz Amerikan halkına. Onların sağlık hizmetleri için elimizden geleni yapacağız, açık ve net.” dedi.

Hawaii Senatörü Mazie Hirono, umutlu olmakla birlikte şüphelerini dile getirdi: “Umarız, kendi seçmenlerinin çoğunu sağlık hizmetleri konusunda müzakere etmeyerek incittiklerini fark ederler. Ama asla bilemezsiniz, çünkü görünüşe göre umursamıyorlar.”

Alaska Senatörü Lisa Murkowski ise sağlık hizmeti sübvansiyonları konusunda anlaşmaya varılabileceğini savunarak şunları söyledi: “Prim vergi kredileriyle karşı karşıya olduğumuz uçurum hakkında konuşmamız gerektiğini düşünüyorum. Bu nasıl görünecek, kesinlikle tartışılması gereken bir konu.” Murkowski ayrıca: “Kapanmanın hızlı şekilde sona ermesini isteyenler, bunu başarmanın yolları hakkında konuşmaya hazır olmalı.” ifadelerini kullandı.

Kapanmanın Etkileri

Federal hükümetin kapanması yüz binlerce çalışanın zorunlu izne çıkarılmasına yol açacak. Bazı “temel görevli” personel çalışmaya devam edecek, ancak çoğu ödeme alamayacak. Diğerleri ise bütçe tahsisleri dışında finanse edilen görevlerde oldukları için maaş almaya devam edecek.

Kongre Bütçe Ofisi’ne göre yaklaşık 750.000 federal çalışan, günlük toplam 400 milyon dolar maaş kaybına uğrayabilir. Kapanma uzarsa rakam daha da değişebilir.

Amerikalılar da günlük yaşamlarında etkileri hissedecek. Hava trafik kontrolörleri ve TSA (havaalanı güvenlik personeli) görevde kalacak, ancak geçmiş kapanmalarda yaşanan personel eksiklikleri uçuşlarda aksamalar ve güvenlik kontrollerinde uzun kuyruklara yol açmıştı. Ulusal parkların ve 400’den fazla tarihi alanın açık olup olmayacağı belirsizliğini koruyor. Smithsonian müzeleri ve Ulusal Hayvanat Bahçesi ise önceki yıllardan kalan bütçe fonları sayesinde en az 6 Ekim’e kadar açık olacak. Geçmişte bazı eyaletler, kendi parklarını fonlayarak açık tutmayı tercih etmişti.

Sosyal Güvenlik ödemeleri (yaşlı ve emeklilere yapılan aylık maaş ödemeleri), işsizlik yardımları (işini kaybedenlere verilen geçici destekler), Medicare (65 yaş üstü veya engelliler için sağlık sigortası programı) ve Medicaid (düşük gelirli kişiler için devlet sağlık sigortası) devam edecek. Gaziler için tıbbi hizmetler, intihar önleme, evsizlikle mücadele, kriz hattı, ödemeler ve ulusal mezarlıklarda defin gibi kritik hizmetler kesintiye uğramayacak ancak GI Bill hattı (askerlikten sivil yaşama geçenlere eğitim ve destek sağlayan telefon hattı) ve mezarlık bakım hizmetleri (ulusal mezarlıklarda temizlik ve bakım çalışmaları) askıya alınacak.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://edition.cnn.com/2025/10/01/politics/government-shutdown-funding-deadline