6 Milyon Kitaplık Eğitim, 1,05 Trilyon Dolarlık Bedel Doğurdu: Anthropic’e Telif Davası Şoku

Yapay zeka dünyasında büyük rakamlar, teknolojinin geleceğine duyulan inancın göstergesi olarak sıkça öne çıkarılıyor. OpenAI’nin son yatırım turunda topladığı sermaye: 40 milyar dolar. Meta, Amazon, Alphabet ve Microsoft’un bu yıl yapay zekaya yapacağı toplam yatırım miktarı: 320 milyar dolar. Yapay zeka çiplerinin en büyük tedarikçisi olan Nvidia’nın piyasa değeri: 4,2 trilyon dolar.

Ancak şimdi dikkat çeken çok daha farklı bir rakam söz konusu: 1,05 trilyon dolar. Yapay zeka şirketi Anthropic, sohbet botu Claude’u eğitirken 6 milyon telifli kitabı izinsiz kullandığı gerekçesiyle, her eser için azami 150.000 dolar tazminat cezasına çarptırılması durumunda bu miktarı ödemek zorunda kalabilir. Santa Clara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden fikri mülkiyet hukuku uzmanı Edward Lee’ye göre, bu dava şirketi “varoluşsal bir hukuk savaşıyla” karşı karşıya bırakıyor.

Söz konusu risk, 17 Temmuz’da ABD Bölge Yargıcı William Alsup’ın, yayımlanmış birçok yazar tarafından Anthropic’e karşı açılan telif hakkı davasını toplu dava (class action) statüsüne almasıyla ortaya çıktı. Daha önceki duruşmalarda Alsup, Anthropic’in telifli eserleri YZ eğitimi amacıyla kullanımını “adil kullanım (fair use)” kapsamında değerlendirerek ihlal iddialarını reddetmişti. Ancak şirketin, çevrimiçi “gölge kütüphanelerden” yaklaşık 7 milyon kitabı indirerek izinsiz kopyalamasını korsanlıkla eşdeğer buldu.

Yargıç Alsup, “Korsan kopyalar ve bunların yol açtığı zararlar için duruşma yapılacak.” diyerek Anthropic’i uyardı. Ayrıca, şirketin LibGen ve PiLiMi gibi kütüphanelerden indirilen kitapların telif hakkı sahiplerini kapsayan bir dava sınıfı oluşturulmasına hükmetti. (Haberi kaleme alan gazetecinin bazı kitapları Books3 adlı başka bir gölge kütüphanede yer almakta, ancak bu arşiv davaya dahil değil.)

Toplu dava kararıyla birlikte, davanın kapsamı ciddi biçimde sadeleşti. Alsup şöyle yazdı: “Milyonlarca ayrı davayla ve milyonlarca jüriyle uğraşmak yerine, tek bir jüri önünde tek bir yargılama yapılacak.”

Telifli içeriklerin yapay zekayı eğitmek için kullanılması, sanatçılar ve teknoloji şirketleri arasında büyüyen bir çatışmaya dönüşmüş durumda. Geniş çaplı YZ modelleri; kitaplar, müzik eserleri ve sanatsal çalışmalar dahil olmak üzere devasa hacimlerde veriyi işleyerek dil kalıplarını taklit ediyor ve zeka izlenimi uyandıran yanıtlar üretiyor. Ancak çoğu içerik sahibinin bu kullanımlara izin vermediği ve herhangi bir tazminat almadığı vurgulanıyor.

Yakın tarihli başka bir dava da bu tartışmaları büyütüyor. “American Prometheus” kitabının ortak yazarı Kai Bird ve diğer bazı yazarlar, geçtiğimiz ay New York’ta Microsoft’a dava açtı. Dava dilekçesinde, Microsoft’un Books3 kütüphanesinden yaklaşık 200.000 korsan kitabı indirerek Megatron isimli YZ sohbet botunu eğittiği belirtiliyor. Davacılar, “Şirket, kamu malı içerikleri ya da lisanslı eserleri kullanabilirdi. Ama bu yollar, daha uzun sürer ve daha pahalıya mal olurdu. Bunun yerine, telif yasaları yokmuş gibi içerikleri izinsiz ve karşılıksız kullandı.” ifadesine yer verdi. Microsoft, bu suçlamalara yanıt vermedi.

Federal yargıçlar arasında eğilimin, YZ eğitim süreçlerini “adil kullanım” kapsamında değerlendirme yönünde olduğu görülüyor. Nitekim Alsup da Anthropic’in indirdiği materyalleri YZ modeli eğitimi amacıyla kullanmasını bu çerçevede değerlendirmişti. Ancak aynı materyallerin ayrı bir araştırma kütüphanesi kurmak için saklandığı yönündeki kanıtlar, korsanlık iddialarına zemin oluşturdu. Lee’ye göre, “Kararın adil kullanım kısmı şirket için bir nebze kazanım gibi görünse de, korsanlık unsuru Anthropic’i çok zor durumda bırakıyor.”

ABD yasalarına göre telif hakkı ihlali cezaları eser başına 750 ila 150.000 dolar arasında değişiyor. Eğer ihlal kasıtlıysa, jüri maksimum ceza olan 150.000 doları uygun görebilir. Dosyaya göre, Anthropic’in indirdiği 7 milyon eserin bazıları gölge kütüphaneler arasında ya da halihazırda lisanslanmış içeriklerle örtüşebilir. O yüzden toplam eser sayısı kesin olarak bilinmiyor. Yargıç Alsup, davacılara 1 Eylül’e kadar tam bir ihlal listesi sunmaları için süre tanıdı.

Eğer gerçek ihlal sayısı 7 milyona ulaşırsa ve jüri eser başına 150.000 dolar ceza uygun görürse, Anthropic’in karşı karşıya kalacağı toplam ödeme 1,05 trilyon dolara çıkabilir. Şirketin yıllık geliri yaklaşık 3 milyar dolar, özel piyasadaki değeri ise 100 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Lee, blogunda şu ifadeye yer veriyor: “ChatGPT dünyayı yutuyor, ama Anthropic’in karşısındaki bu sınıf davası, işlerini bitirebilecek potansiyele sahip.”

Anthropic, bu tehlikeye dair doğrudan yorum yapmadı. Ancak Alsup’un kararını temyize götürmek ya da yeniden değerlendirmesini istemek için mahkemeye sunduğu dilekçede, kararın YZ endüstrisine etkisini vurguladı. Şirket şu uyarıda bulundu: “LibGen veya Books3 gibi üçüncü taraf sitelerden eser indiren herhangi bir şirketin eğitme süreci, telif hakkı ihlali olarak değerlendirilebilir.”

Bahsi geçen ifadeler, gölge kütüphanelerin YZ eğitimi süreçlerinde yaygın olarak kullanıldığını zımnen kabul ediyor ve asıl korsanlığı bu sitelerin yaptığı, YZ şirketlerinin ise cezalandırılmaması gerektiği savunuluyor.

Anthropic ayrıca, davacıların ilk başta korsanlık suçlamasında bulunmadığını, değerlendirmeyi Yargıç Alsup’un kendisinin yaptığını da dilekçede belirtti. Alsup, YZ eğitimi ve araştırma kütüphanesi oluşturmayı iki ayrı kullanım olarak değerlendirmiş ve yalnızca ilkini “adil kullanım” kapsamında saymıştı. Bu da Anthropic’in kendini bu özel değerlendirme karşısında savunamamasına yol açtı.

Dilekçede ayrıca, Alsup ile aynı adliyede görev yapan bir diğer federal yargıç Vince Chhabria’nın sadece iki gün sonra Meta’ya karşı benzer bir davada “adil kullanım” gerekçesiyle Meta’yı akladığına dikkat çekildi.

Alsup’un kararı, YZ gelişimi etrafındaki hukuk mücadelesinde dalga etkisi yaratabilir. Korsanlık iddiası içermeyen davacılar, davalarına bu tür iddiaları eklemeyi düşünebilir. YZ firmaları ise daha fazla davayla karşılaşmamak adına yazarlar, müzisyenler ve sanatçılarla lisans anlaşmalarına yönelmek zorunda kalabilir. Lee’ye göre “Başka bir yargıcın Alsup’un korsanlık gerekçesini kabul etmesi, yeni davaların önünü açabilir.”

Anthropic’in şu andaki en büyük hedefi, jüriyi tazminat miktarının eser başına 750 dolar seviyesinde kalması gerektiğine ikna etmek olacak. Lee, “Bu dava, toplu dava onayı sayesinde, davacıların üstünlük kazandığı nadir örneklerden biri haline geldi” diyor. “Artık şirketler üzerinde, davacılarla anlaşmaya gitmeleri yönünde büyük baskı var; aksi takdirde karar jürinin elinde olacak ve bir jürinin ne yapacağı asla kestirilemez.”

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.latimes.com/business/story/2025-07-25/heres-the-number-that-could-halt-the-ai-revolution-in-its-tracks