Zuckerberg’e Büyük Baskı: Instagram ve WhatsApp Satılabilir

Meta Platforms CEO’su Mark Zuckerberg, Washington’da devam eden ve ABD rekabet otoritelerinin açtığı yüksek profilli davada Pazartesi günü ifade verdi. ABD Federal Ticaret Komisyonu (FTC), Meta’nın Instagram ve WhatsApp’ı satın alarak Facebook’a rakip olabilecek şirketleri saf dışı bırakmak için milyarlarca dolar harcadığını öne sürüyor.

FTC, Meta’nın yeniden yapılandırılmasını ya da Instagram ve WhatsApp’ın elden çıkarılmasını talep ediyor. Bu dava, eski Başkan Donald Trump’ın Büyük Teknoloji şirketlerine karşı verdiği mücadele sözlerini sınarken, aynı zamanda Meta’nın ABD’deki reklam gelirlerinin yaklaşık yarısının Instagram’dan geldiği düşünüldüğünde şirketin varlığına yönelik ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Zuckerberg, koyu renk takım elbise ve açık mavi kravatla çıktığı mahkemede sakin bir şekilde soruları yanıtladı. Meta’nın on yıl önce sosyal medya platformları arasındaki rekabeti ortadan kaldırmak amacıyla bu şirketleri satın aldığı iddialarını çürütmeye çalıştı. Zuckerberg, arkadaşlar ve aile ile paylaşımın Facebook uygulaması için önemli bir öncelik olduğunu, ancak bunun dışında farklı içeriklerin keşfi gibi başka önceliklerin de bulunduğunu vurguladı.

Zuckerberg, 2018’de Facebook’un kullanıcıların arkadaşlarıyla paylaştığı içerikleri video gönderileri ve halka açık içerikler yerine önceliklendirme kararının, sosyal etkileşimin yön değiştirdiğini tam olarak kavrayamadığını ifade etti. “Bence çevrim içi sosyal etkileşimin nasıl evrildiğini yanlış anladık,” dedi. “İnsanlar arkadaşlarının yaptıklarından farklı içeriklerle daha fazla ve sürekli olarak etkileşime geçmeye devam etti,” sözleriyle bu değişimi özetledi.

Zuckerberg, günümüzde Facebook’taki içeriklerin yaklaşık %20’sinin, Instagram’daki içeriklerin ise %10’unun arkadaşlar tarafından değil, kullanıcıların ilgi alanlarına göre takip ettikleri hesaplardan geldiğini tahmin ettiğini söyledi.

TikTok ile Rekabet

FTC, Zuckerberg’in Instagram’ı satın almayı Facebook’a rakip olabilecek bir uygulamayı etkisiz hale getirme yöntemi olarak önerdiği ve WhatsApp gibi uçtan uca şifreli mesajlaşma servislerinin sosyal ağa dönüşebileceği yönündeki endişelerini ifade ettiği e-postalara dikkat çekiyor. Meta ise 2012’de Instagram’ı, 2014’te WhatsApp’ı satın almasının kullanıcılar için fayda sağladığını, ayrıca Zuckerberg’in geçmişteki ifadelerinin TikTok, YouTube ve Apple’ın mesajlaşma uygulamasıyla şekillenen güncel rekabet ortamında geçerli olmadığını savunuyor.

Davanın merkezinde, kullanıcıların sosyal medya üzerinde zamanlarını nasıl geçirdiği ve hangi servisleri birbirinin yerine kullandığına ilişkin değerlendirmeler yer alıyor. Meta, Ocak ayında ABD’de TikTok’un kısa süreli kapatılması sırasında Instagram ve Facebook trafiğinde yaşanan artışın, bu platformların doğrudan rakip olduğunun göstergesi olduğunu öne sürecek.

FTC, Meta’nın arkadaşlar ve aile ile içerik paylaşımında kullanılan platformlarda tekel oluşturduğunu iddia ediyor. Bu alandaki başlıca rakipleri, Snap’in Snapchat’i ve 2016’da kurulan gizliliğe odaklı küçük sosyal medya uygulaması MeWe olarak gösteriliyor.

FTC ayrıca X (eski adıyla Twitter), TikTok, YouTube ve Reddit gibi kullanıcıların ilgi alanlarına göre yabancılarla içerik paylaştığı platformların, Meta’nın platformlarıyla birbirinin yerine geçebilir olmadığını savunuyor.

ABD Bölge Yargıcı James Boasberg, Kasım ayında verdiği kararda, FTC’nin dava sürecinde “iddialarının mahkeme sınavında ayakta kalıp kalamayacağına dair zor sorularla karşı karşıya olduğunu” ifade etti.

Davanın Temmuz ayına kadar uzaması bekleniyor. FTC davayı kazanırsa, Meta’nın Instagram veya WhatsApp’ı satmasının rekabeti geri getireceğini ayrıca kanıtlaması gerekecek. Özellikle Instagram’ın kaybedilmesi, Meta için ciddi mali sonuçlar doğurabilir.

Meta uygulama bazlı gelir verilerini açıklamasa da, reklam araştırma şirketi Emarketer’ın Aralık ayında yayımladığı tahmine göre Instagram’ın 2024 yılı içinde 37,13 milyar dolar gelir elde etmesi bekleniyor. Bu rakam, Meta’nın ABD’deki toplam reklam gelirlerinin biraz üzerinde yarısını oluşturuyor. Ayrıca Instagram, kullanıcı başına gelir bakımından Facebook dahil olmak üzere diğer tüm sosyal medya platformlarından daha yüksek performans gösteriyor.

WhatsApp, şu ana kadar Meta’nın toplam gelirine çok az katkı sağladı. Ancak günlük kullanıcı sayısı bakımından şirketin en büyük uygulaması konumunda ve sohbet robotları gibi ticari araçlarla para kazanma yönündeki çabalar hız kazanıyor. Zuckerberg, “ticari mesajlaşma” hizmetlerinin şirketin bir sonraki büyüme dalgasını yönlendireceğini ifade etti.

Trump ve Büyük Teknoloji Mücadelesi

Söz konusu dava, Donald Trump’ın başkanlığı döneminde başlattığı Büyük Teknoloji şirketlerine yönelik yaptırımların bir parçası olarak değerlendiriliyor. Meta, Trump’ın seçilmesinden bu yana düzenli olarak destek mesajları verdi; Cumhuriyetçilerin sansür olarak nitelendirdiği içerik denetleme politikalarını geri çekti ve Trump’ın yemin törenine 1 milyon dolar bağışta bulundu. Zuckerberg, son haftalarda Beyaz Saray’ı birkaç kez ziyaret etti.

Amazon, Apple ve Alphabet’in sahibi olduğu Google da ABD düzenleyicileri tarafından açılan rekabet davalarıyla karşı karşıya. Büyük teknoloji şirketleri, Trump’ın ilk başkanlık dönemine kıyasla daha az çatışmacı bir üslupla hareket ediyor olsa da, açılan davalarda geri adım atılmadı. Bazı şirketlerin çeşitlilik girişimlerini geri çektiği ve üst düzey yöneticilerin Beyaz Saray ile doğrudan temas kurduğu bildiriliyor.

‍

‍

‍

Kaynak:https://www.reuters.com/sustainability/boards-policy-regulation/facebook-owner-meta-faces-existential-threat-trial-over-instagram-whatsapp-2025-04-14/