Yapay Zeka Destekli Sesli Ajanlar Yaşlı Yetişkinlerde Tansiyon Ölçüm Doğruluğunu Artırdı

Amerikan Kalp Derneği’nin Hipertansiyon Bilimsel Oturumları 2025 kapsamında sunulan ön araştırmaya göre, yapay zeka tabanlı sesli ajanlar yüksek tansiyona sahip yaşlı yetişkinlerin tansiyon ölçümlerini doğru rapor etmesine yardımcı oldu ve tansiyon yönetiminde iyileşme sağladı. Söz konusu toplantı 4–7 Eylül 2025 tarihlerinde Baltimore’da düzenlendi ve yüksek tansiyonun kalp, böbrek hastalıkları, inme, obezite ve genetikle ilişkisine dair en son klinik ve temel araştırmaların paylaşıldığı en önemli bilimsel platformlardan biri olarak kabul ediliyor.

Tansiyon kontrolü, kalp-damar hastalıklarının seyrini iyileştirmede temel taşlardan biri olsa da, zamanında ve uyumlu ölçümler almak hâlâ büyük bir zorluk. Özellikle sağlık hizmetlerine erişimi kısıtlı hastalarda ölçümlerin düzenli kaydedilmesi sorun yaratıyor. Çalışmanın baş yazarı, Emory Healthcare’de birinci basamak sağlık hizmetleri kıdemli başkan yardımcısı ve nüfus sağlığı ortak girişimi icra direktörü Dr. Tina-Ann Kerr Thompson, “Çalışmamızda tansiyon ölçüm doğruluğunu ve hasta sonuçlarını iyileştirmeyi başarabildik.” sözlerini sarfetti.

YZ sesli ajanlar, insanlarla doğal konuşma yapabilen, gerçek zamanlı anlayıp yanıt üretebilen büyük dil modelleriyle çalışan sistemlerdir. Araştırma kapsamında 2000 yetişkin yer aldı; çoğunluğu 65 yaş ve üzerindeydi. Sesli ajan, hastaların tansiyon ölçümlerini doğru şekilde rapor etmesini sağlamak amacıyla tasarlandı. Hastalarla doğrudan sağlık çalışanı yerine bu ajanlar görüştü ve ölçümler hasta dosyalarına kaydedildi. Ölçümler belirlenen eşik değerlerin dışına çıktığında, özellikle diyabet gibi ek rahatsızlıkları olan hastalarda, görüşmeler anında lisanslı hemşire veya sağlık personeline yönlendirildi. Baş dönmesi, görme bozukluğu veya göğüs ağrısı gibi semptomlar da acil müdahale gerekçesi oldu.

Görüşmeler İngilizce ve İspanyolca dahil olmak üzere birden fazla dilde, ticari olarak erişilebilir YZ çözümleriyle gerçekleştirildi. Hastalar ya son tansiyon ölçümlerini bildirdi ya da görüşme sırasında canlı ölçüm yaparak aktardı. Sonrasında sonuçlar elektronik sağlık kayıtlarına işlendi ve klinisyenler tarafından incelendi. Tansiyon kontrolü zor olan hastalar için bakım yönetimine yönlendirmeler yapıldı. Bu yöntem, sağlık çalışanlarının manuel iş yükünü ciddi ölçüde azalttı ve ölçüm başına maliyeti yüzde 88,7 oranında düşürdü.

Çalışmada YZ’nin klinik iş akışına entegre edilmesinin maliyetleri düşürdüğü ve hasta bakım yönetimini iyileştirdiği görüldü. Bulgular arasında:

• Hastaların yüzde 85’i YZ sesli ajanlar tarafından başarıyla ulaşıldı.
  
  
• Görüşme yapılanların yüzde 67’si çağrıyı tamamladı, yüzde 60’ı ise ölçümü uyumlu biçimde yaptı.
  
  
• Bu hastaların yüzde 68’i CBP (controlling blood pressure) uyum eşiğini karşıladı.
  
  
• Toplamda 1939 CBP açığı kapatıldı, performans göstergesi 1 yıldızdan 4 yıldıza yükseldi ve yüzde 17’lik bir iyileşme sağlandı.
  
  
• Hasta memnuniyeti anketinde 10 üzerinden ortalama 9’un üzerinde puan alındı.
  
  

Dr. Thompson, hasta deneyimine dair şu değerlendirmeyi yaptı: “Yapay zeka tabanlı sesli ajanlarla etkileşimden sonra bu kadar yüksek hasta memnuniyet puanları görmeyi beklemiyorduk. Sağlık sonuçları açısından hasta katılımı ve memnuniyeti çok kritik olduğu için bunun geleceğe dair ne anlama geldiğini görmek bizi heyecanlandırıyor.”

Amerikan Kalp Derneği gönüllü uzmanı ve Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde kardiyoloji profesörü Dr. Eugene Yang ise araştırmaya katılmamakla birlikte bulguları şöyle yorumladı: “Bu devrim niteliğinde bir çalışma olabilir. Doğru tansiyon ölçümleri kontrolün iyileştirilmesi için çok önemlidir ve yeni yaklaşımlar bunu mümkün kılabilir. YZ tabanlı bu tür yenilikler, hastalara bulundukları her yerde ulaşarak sınırlı sağlık hizmeti erişimi veya destek eksikliği gibi engelleri ortadan kaldırabilir.”

Araştırmada sınırlamalar da bulundu. Çalışma gözlemseldi ve kontrol grubu yoktu. YZ görüşmeleri insan görüşmeleriyle karşılaştırılmadı; çünkü yeterli sayıda yalnızca insan tarafından yapılan arama mümkün değildi. Ayrıca, çalışma geriye dönük yapıldı; yani klinik açıdan belirlenmiş çağrılar sonrası mevcut veriler değerlendirildi.

Çalışma tasarımına dair detaylar ise şöyleydi:

• Katılımcıların sayısı 2000’di; çoğunluğu 65 yaş üzerindeydi, ortalama yaş 72, yüzde 61’i kadındı.
  
  
• Elektronik sağlık kayıtları, eksik tansiyon verisi olan veya ölçümleri normal aralıkta (<120/80 mm Hg) bulunmayan hastaları belirlemek için incelendi.
  
  
• Çalışma, Atlanta’daki Emory Healthcare bünyesinde 10 haftalık bir dönemde yürütüldü. Hastalara en az bir kez arama yapıldı; cevap vermeyenlere tekrar ulaşıldı.
  
  
• Açık tansiyon kontrolü sorunları, hasta listeleri ve ödeme analitikleri üzerinden belirlendi, ardından klinik operasyon ekibi tarafından doğrulandı.
  
  
• Aramalar sonrası ölçümler elektronik sağlık kayıtlarına işlendi, klinisyenlerce onaylandı ve Stars kalite boşluklarını kapatmak için ek veri olarak gönderildi. Kontrolü zor hastalar bakım yönetim ekiplerine yönlendirildi.
  
  

Centers for Medicare and Medicaid Services (CMS) tarafından oluşturulan 5 yıldızlı MA Stars derecelendirme sistemi, Medicare Advantage ve reçeteli ilaç planlarını değerlendiriyor. En az 4 yıldıza ulaşan kurumlar bonus ödeme almaya hak kazanıyor.

Ayrıca, Amerikan Kalp Derneği’nin Target:BP girişimi kapsamında, kendi kendine tansiyon ölçümü, tüm hipertansiyonlu yetişkinlere öneriliyor. Dernek, geçtiğimiz ay yayımladığı 2025 hipertansiyon kılavuzunda evde tansiyon ölçümünü temel bir öneri olarak öne çıkardı.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.news-medical.net/news/20250908/AI-voice-agents-helped-improve-accuracy-of-blood-pressure-measurements-in-older-adults.aspx