Yapay Zeka Uygulamaları
29/9/2025
Yapay zeka artık işlevsel biyolojik virüsler tasarlayabiliyor. Geçtiğimiz hafta yayımlanan bir çalışmada, Stanford Üniversitesi’nden araştırmacılar, yapay zeka tarafından yazılan DNA ile oluşturulan bir virüsün belirli bakterileri hedef alarak öldürebildiğini ortaya koydu. Çalışma, hastalıkların tedavisinde ve enfeksiyonlarla mücadelede kullanılabilecek yapay virüslerin önünü açarken aynı zamanda bir “Pandora’nın kutusunu” da açtı.
Uzmanlar, kötü niyetli kişilerin aynı teknolojiyi biyolojik silahlar geliştirmek için kullanabileceğine dikkat çekiyor. Yale Hukuk Fakültesi öğrencisi ve daha önce federal hükümet için YZ modelleri geliştiren Tal Feldman ile Georgia Tech’te bilgisayar bilimi ve biyoloji araştırmacısı olan Jonathan Feldman, “Riskleri hafifletmenin yolu yok. Yapay zekanın işlevsel virüsler yaratabildiği bir dünyaya hazır değiliz ama hazır olmamız gerekiyor çünkü artık böyle bir dünyada yaşıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Araştırmada Evo adlı özel bir YZ modeli kullanıldı. ChatGPT gibi genel amaçlı dil modellerinden farklı olarak Evo, yalnızca milyonlarca bakteriyofaj genomu üzerinde eğitildi. Çalışma, E. coli bakterisini enfekte eden phiX174 adlı iyi bilinen bir faj üzerine odaklandı. Evo modeliyle 302 genom tasarlandı ve kimyasal yöntemlerle virüsler yeniden üretildi. Bunlardan 16’sı E. coli’yi enfekte edip öldürmeyi başardı. Bazılarının doğal virüsten daha öldürücü olduğu gözlendi.
Araştırmacılar güvenli çerçevede kalırken Feldman ikilisi şu uyarıyı yaptı: “Stanford ekibi dikkatli davrandı ama insan patojenlerine ait açık verileri kullanarak kendi modellerini geliştirmekten kimleri alıkoyabilir? Eğer yapay zeka biyolojik silahların tasarım süresini kısaltıyorsa, ABD’nin de bu tehditlere yanıt verme süresini kısaltması gerekir. Yeni yapay zeka kaynaklı tehditleri durduramayız. Asıl mesele onlardan daha hızlı olabilmektir.”
Aynı teknolojinin antikorlar, antiviraller ve aşılar geliştirmede de kullanılması gerektiği belirtiliyor fakat çalışmaların hızlanması için ihtiyaç duyulan yüksek kaliteli verilerin özel laboratuvarlarda kapalı tutulduğu ya da eksik olduğu ifade ediliyor. “Federal hükümet, yüksek kaliteli veri setleri oluşturmayı öncelik haline getirmeli.” diyen Feldmanlar, ayrıca verilerle geliştirilecek ilaçların üretimi için altyapının da devlet eliyle kurulması gerektiğini vurguladı. Özel sektörün, gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirsiz acil durumlara hazırlık için böyle bir kapasiteyi finanse edemeyeceği dile getirildi.
FDA’nın yavaş işleyen düzenleyici yapısının da güncellenmesi gerektiği ifade edildi. “Yapay zeka tarafından üretilen karşı önlemlerin ve klinik deneylerin hızlıca devreye alınmasına izin verecek yeni yetkilere ihtiyaç var. Bunun yanında titiz bir izleme ve güvenlik mekanizması şart” denildi. FDA’nın kendi açıklamasında ilaç onay süreçlerini hızlandırmak için YZ kullanmaya başladığını duyurması da dikkat çekti.
Söz konusu çalışmanın henüz hakemli değerlendirmeden geçmediği, ayrıca araştırmanın kolaylıkla tekrar edilip edilemeyeceğinin belirsiz olduğu kaydedildi. Ancak ABD’de CDC’nin zayıflatılması, aşıların ve diğer tıbbi müdahalelerin saldırı altında olması ve sağlık sistemine yönelik politik tartışmalar düşünüldüğünde, tıp altyapısının böyle bir risk karşısında hazır olmadığı endişesi öne çıkıyor. Buna ek olarak, Feldman ikilisi hükümetin YZ’yi hızla devletin her alanına yaymaya çalıştığını hatırlatarak “Yapay zekanın biyolojik tehditleri tasarlama süresini kısaltması, ABD’nin de karşı önlem geliştirme süresini kısaltmasını zorunlu kılıyor.” dedi.
Kaynak: https://futurism.com/health-medicine/experts-alarmed-ai-viruses