Rus Milletvekillerinden Uyarı: WhatsApp, Rusya’dan Ayrılmaya Hazırlanmalı

Geçtiğimiz ay Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, devlet destekli bir mesajlaşma uygulamasının geliştirilmesine onay veren yasayı imzaladı. Yeni uygulamanın, kamu hizmetleriyle entegre çalışması ve Telegram ile WhatsApp gibi yabancı platformlara olan bağımlılığı azaltması amaçlanıyor.

Parlamentonun alt kanadında yer alan Bilgi Teknolojileri Komitesi Başkan Yardımcısı Anton Gorelkin, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada, günlük olarak Rusların %68’i tarafından kullanılan WhatsApp’ın yerini devlet destekli MAX uygulamasının alabileceğini belirtti. Gorelkin şu ifadeyi kullandı: “WhatsApp’ın Rus pazarından çekilmeye hazırlanma zamanı geldi.” Ayrıca Meta’nın Rusya’da “aşırılık yanlısı bir kuruluş” olarak sınıflandırıldığını da hatırlattı.

Meta'nın sosyal medya platformları Facebook ve Instagram, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’ya on binlerce asker göndermesinin ardından ülkede yasaklanmıştı. Meta ise konuya ilişkin yorum yapmayı reddetti.

Geçtiğimiz hafta, Rus milletvekilleri çevrim içi olarak “aşırılık yanlısı” kabul edilen materyalleri arayanlara 5.000 rubleye (yaklaşık 2600 tl) kadar para cezası öngören kapsamlı yasal değişiklikleri onayladı. Bu tanıma yalnızca Instagram ve Facebook değil, aynı zamanda çok sayıda muhalif siyasetçi ve aktivist de dahil edildi.

Söz konusu yasa değişiklikleri Kremlin yanlısı isimler arasında bile tepki topladı. Devlet medyasında görevli yönetici Margarita Simonyan, gazetecilerin artık muhalif gruplar üzerine araştırma yapamayacağını belirterek eleştiride bulundu. Simonyan, muhalif lider Aleksey Navalni’ye bağlı Yolsuzlukla Mücadele Fonu gibi grupların incelenmesinin zorlaşacağını söyledi.

Ulusal Güvenlik Riski

Parlamento Bilgi Teknolojileri Komitesi üyelerinden Anton Nemkin, WhatsApp’ın Rusya’daki geleceğinin artık belirlenmiş olduğunu savundu. Nemkin, TASS haber ajansına yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Böyle bir hizmetin Rusya’nın dijital alanında varlığı, aslında ulusal güvenliğin yasal ihlalidir.”

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, WhatsApp’ın Rusya’dan ayrılıp ayrılmayacağı sorusuna, “Tüm hizmetlerin Rus yasalarına uyması gerekir.” şeklinde yanıt verdi.

Rusya, uzun süredir “dijital egemenlik” adını verdiği politikası kapsamında yerli hizmetlerin teşvik edilmesini hedefliyor. Eleştirmenler ise, yeni devlet destekli mesajlaşma uygulamasının kullanıcıların faaliyetlerini izleyebileceğini öne sürüyor. Ayrıca, hükümetin WhatsApp’ın internet hızını düşürerek kullanıcıları MAX uygulamasını indirmeye yönlendirebileceği iddia ediliyor.

Alphabet’e ait YouTube’un Rusya’daki kullanıcı sayısı da bu stratejiler nedeniyle ciddi oranda azaldı. 2024 ortasında 40 milyon olan günlük kullanıcı sayısı, şu anda 10 milyonun altına geriledi. Düşen indirme hızları nedeniyle platforma erişim zorlaştı.

Kremlin, bu hafta içerisinde Putin tarafından yayımlanan yeni talimatlar listesini kamuoyuyla paylaştı. Bu talimatlar arasında, “dostane olmayan ülkeler” tarafından geliştirilen ve yaptırım uygulayan devletlere ait iletişim hizmetlerinin kullanımına ek kısıtlamalar getirilmesi emri de yer aldı. Putin, bu kısıtlamaların 1 Eylül’e kadar yürürlüğe girmesini istedi. Gorelkin, Putin’in talimatına atıf yaparak WhatsApp’ın da kısıtlanacak iletişim hizmetleri arasında yer almasının muhtemel olduğunu ifade etti.

Cuma günü, devlet destekli dijital hizmetler geliştiren VK şirketinin hisseleri %1,9 oranında değer kazandı. VK, YouTube’un yerli alternatifi olan VK Video gibi platformları da geliştiriyor.

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.reuters.com/business/russian-lawmakers-say-security-threat-whatsapp-should-prepare-leave-russia-2025-07-18/