Teknoloji
16/4/2025
ABD Başkanı Donald Trump’ın yönetimi, Nvidia'nın H20 çipini Çin'e satmasını yasakladı. Washington’un Pekin ile teknoloji alanındaki mücadelesinde yeni bir aşamayı temsil eden bu karar, şirketin milyarlarca dolar kayıp yaşamasına ve özel olarak daha önceki ABD kısıtlamalarına uyum sağlamak amacıyla geliştirilen bir ürün hattının sekteye uğramasına neden olacak.
Nvidia, Pazartesi günü ABD hükümetinin H20 çipi için Çin’e ihracatta “süresiz” lisans zorunluluğu getirdiğini kendilerine bildirdiğini duyurdu. Şirket, yaptığı resmi bildirimde yeni düzenlemelerin “kapsam dahilindeki ürünlerin Çin’deki bir süper bilgisayarda kullanılabileceği ya da bu amaçla yönlendirilebileceği” endişesiyle getirildiğini belirtti. Nvidia, envanter ve çip için verilen taahhütlerle bağlantılı olarak, içinde bulunulan çeyrek boyunca yaklaşık 5,5 milyar dolarlık zarar açıklayacağını bildirdi.
Nvidia hisseleri Salı günü New York borsasının açılmasıyla yaklaşık %6 düşerken, ABD’den Japonya’ya kadar geniş çaplı bir yarı iletken satışı yaşandı. Güney Koreli çip üreticileri Samsung Electronics ve SK Hynix hisseleri yaklaşık %3 değer kaybetti. Advanced Micro Devices (AMD) da Trump yönetiminin çip kısıtlamalarıyla ilgili zarara uğrayacağını açıklayarak düşüş yaşadı.
Hisse senetlerindeki bu düşüş, aynı zamanda Hollandalı ASML Holding NV’nin ilk çeyrek için beklentilerin altında kalan finansal sonuçlar açıklamasıyla daha da derinleşti. ASML, dünyanın en gelişmiş çip üretim makinelerini satan firma olarak, ilk çeyrekte siparişlerinin beklentiden neredeyse 1 milyar avro daha düşük olduğunu ve gümrük vergilerinin sektör üzerindeki belirsizliği artırdığını bildirdi.
Nvidia hisseleri 2024’te %200’den fazla değer kazanmışken, Salı günü itibarıyla yıl başından bu yana toplamda %16 düşüş yaşamış oldu.
Yeni kısıtlamalar, Trump yönetiminin Çin’in yarı iletken ve yapay zeka alanlarındaki yükselişini sınırlama çabalarını sürdüreceğinin en net göstergelerinden biri olarak görülüyor. Bloomberg News’e göre, Trump ekibi bu tür bir adımı yönetimin başından bu yana değerlendiriyordu ve bu tartışmalar Biden döneminden devralınmıştı.
Trump’ın Ticaret Bakanı Howard Lutnick, özellikle yapay zeka girişimi DeepSeek’in ortaya çıkmasının ardından, Çin’e yönelik çip kısıtlamalarında “çok sert” olunacağı taahhüdünde bulundu. Lutnick, Trump yönetiminin Pekin’in askeri çabalarına destek verdiği iddia edilen çok sayıda Çinli firmaya da yaptırım uyguladığını açıkladı. Çin’in çip üretim alanında, Huawei Technologies’in yapay zeka hızlandırıcıları, Nvidia ve AMD’nin ürünlerine en yakın rakip konumunda olsa da hâlen performans bakımından ciddi şekilde geride kalıyor.
“ABD hükümetinin Nvidia üzerindeki artırılmış düzenlemeleri, ABD-Çin arasında süregelen ticaret savaşının bir parçası olarak görülebilir.” diyen Invesco Asset Management küresel piyasa stratejisti Tomo Kinoshita, “Ancak bu aynı zamanda Çin’in elektronik sektöründeki yükselişine dair kaygılardan kaynaklanan bir politika ve bu anlamda kalıcı bir politika olma ihtimali yüksek.” ifadelerini kullandı.
ABD yetkilileri, Ekim 2022’de Nvidia ve diğer yapay zeka çip üreticilerinin en gelişmiş modellerini Çin’e satmasını yasaklamıştı. Bu yasak, Pekin’in teknoloji üzerinden askeri avantaj elde etmesini engellemeye yönelikti. O tarihten bu yana Çin’e yönelik kontroller, yarı iletken üretim ekipmanlarıyla birlikte, yüksek bant genişliğine sahip bellekler ve işlemcileri de kapsayacak şekilde genişletildi. Bu tür bileşenler, yapay zeka uygulamaları için kritik öneme sahip.
Nvidia, H20 çipini 2023 yılında getirilen ve Çin odaklı bir başka işlemci olan H800’ün kısıtlanmasının ardından geliştirmişti. H20, Nvidia’nın en gelişmiş modelleri kadar güçlü olmasa da, yapay zeka yazılımları ve servislerini çalıştırmak için yeterli kapasiteye sahip. Özellikle yapay zekanın örüntü tanıma ve çıkarım yaptığı “inference” aşamasında oldukça uygun bir seçenek olarak tasarlandı.
Biden yönetimi döneminde de H20 ve B20 çiplerinin Çin’e satışını kısıtlamayı amaçlayan düzenlemeler hazırlandı. Üst düzey bir Biden yetkilisinin açıklamasına göre, söz konusu kısıtlamalar dönemin Ticaret Bakanı Gina Raimondo’ya sunuldu. Biden ekibi, bu tür önlemlerin Çin’de yapay zeka modeli geliştirme maliyetini yaklaşık %3 ila %6 oranında artıracağı ve bunun Nvidia için yaklaşık 12 milyar dolarlık gelir kaybına yol açacağı yönünde değerlendirme yaptı. Yetkili, bu hesaplamanın Çin’e yaklaşık 1 milyon adet H20 satışı ve her birinin 12.000 dolarlık fiyatı temel alınarak yapıldığını belirtti. Nvidia, konuyla ilgili yorum yapmadı.
Ancak Raimondo, Biden yönetiminin dünya genelini kapsayan ayrı bir yapay zeka çip kısıtlaması üzerinde çalışması nedeniyle bu önlemleri uygulamama kararı aldı. “YZ yayılımı kuralı” olarak adlandırılan bu düzenleme, Biden’ın görev süresinin son haftasında açıklandı ve şu anda Washington’da yoğun bir lobi faaliyetinin merkezinde yer alıyor.
Nvidia ise bu düzenlemelere şiddetle karşı çıkarak, Amerikan şirketlerini zayıflatacağını ve Çin’in ABD teknolojisinden bağımsızlaşma kararlılığını daha da güçlendireceğini savunuyor. Bloomberg News’e göre Trump yönetimi bu önlemleri güçlendirmek ve sadeleştirmek istiyor ancak detaylar henüz net değil. Şirketlerin, küresel kısıtlamalara yaklaşık bir ay içinde uymaya başlaması bekleniyor.
H20 ile ilgili düzenlemelere ilişkin olarak Bloomberg Intelligence analistleri Kunjan Sobhani ve Oscar Hernandez Tejada, Nvidia’nın yıl boyunca 14 ila 18 milyar dolar arasında gelir kaybı yaşayabileceğini ifade etti. “Kısıtlamalar devam ederse, Nvidia’nın Çin veri merkezi gelirleri 2024 başındaki gibi düşük seviyelere gerileyebilir.” değerlendirmesi yapıldı.
Yeni kısıtlamalar, Trump’ın H20 kısıtlamalarını Nvidia’nın veri merkezi yatırımları karşılığında geri çekmeyi düşündüğüne dair NPR haberini izledi. Nvidia kısa süre önce önümüzdeki dört yılda ABD’de 500 milyar dolara kadar AI altyapısı kuracağını açıkladı. Bu miktara halihazırda planlanmış yatırımlar da dahil. Beyaz Saray’dan konuya ilişkin yorum yapılmadı.
AMD, Trump yönetiminin yeni lisans zorunluluğu doğrultusunda, MI308 ürünlerinin ihracatına ilişkin ilk değerlendirmeler sonucunda 800 milyon dolara kadar zarar açıklayabileceğini bildirdi.
Bloomberg Intelligence’dan Michael Deng, “H20 çipi özel olarak önceki ABD kısıtlamalarına uyumlu şekilde tasarlanmıştı. Yeni karar hem Nvidia hem de çipi kullanarak yapay zeka geliştirmek isteyen Çinli şirketler için ciddi bir engel oluşturuyor.” dedi.