Lise Öğrencilerinden Yapay Zeka Destekli Cihaz: SoberRide, Alkollü Araç Kullanımını Önlemeyi Hedefliyor

Kazalar her zaman kaçınılmaz değildir; özellikle alkollü araç kullanımı gibi önlenebilir nedenlerle meydana gelenler. ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi'ne göre, yalnızca 2022 yılında ABD’de alkol kaynaklı trafik kazalarında 13.000’den fazla kişi hayatını kaybetti; bu rakam tüm trafik ölümlerinin yaklaşık üçte birini oluşturuyor.

Kuzey Carolina’da bir grup lise öğrencisi, bu soruna çözüm bulmak amacıyla SoberRide adını verdikleri, yapay zeka destekli, sürücünün alkollü olup olmadığını tespit ederek aracın harekete geçmesini engelleyen bir cihaz geliştirdi. 

Mevcut sistemler arasında yer alan alkolmetre tabanlı ateşleme kilitleri, sürücünün aracı çalıştırabilmesi için alkol testi yapmasını şart koşuyor. Ancak sistemler kusursuz değil; başka bir kişi cihazın içine üfleyerek sistemi kandırabiliyor.

SoberRide, kamera, sensör ve makine öğrenimi algoritmalarını bir araya getirerek, sürücünün göz bebeklerinde büyüme, kanlanmış gözler ve alkol buharında bulunan etanol gibi alkol belirtilerini analiz ediyor. Algoritma, sürücünün alkollü olduğunu algılarsa aracın çalışmasına izin vermiyor.

SoberRide CEO’su ve kurucu ortağı, Raleigh’deki Enloe Magnet Lisesi’nde 11. sınıf öğrencisi olan Swayam Shah, “Sinir ağımızı sarhoşluk durumunu sınıflandırabilecek şekilde eğitiyoruz. Sistem, bir kişinin ayık mı, alkollü mü olduğunu güvenilir şekilde algılayabilmeli.” dedi.

Ekip, buluşlarını Ekim ayında düzenlenen MIT Lisansüstü Araştırma ve Teknoloji Konferansı’nda ve Aralık’ta Çin’in Xiamen kentinde yapılan Yapay Zeka, Robotik ve İletişim Uluslararası Konferansı’nda IEEE desteğiyle sundu.

Bir Trajediden İlhamla Geliştirilen Teknoloji

SoberRide fikri, bir trajedinin ardından ortaya çıktı. Shah, sekizinci sınıftayken bir komşusunun alkollü bir sürücünün neden olduğu kazada hayatını kaybetmesinden derinden etkilendi. Bu kayıp, onu alkollü sürüşün boyutlarını araştırmaya yöneltti.

Şirketin Ürün Direktörü ve Enloe Lisesi son sınıf öğrencisi Shaurya Mantrala, “Her yıl en az bir alkollü sürücünün karıştığı kazalarda yaklaşık 300.000 kişinin öldüğünü öğrendik” dedi.

Swayam Shah ise, “Sadece bir ürün satmak istemiyoruz. Alkollü araç kullanımını sonsuza dek sona erdirmek istiyoruz.” sözleriyle misyonlarını özetledi.

Patentli olan SoberRide sistemi, daha önce MIT’de sunulmuş yayınlara dayanıyor. Shah, yazılım geliştirme geçmişini dördüncü sınıfta edinmiş ve yedinci sınıfta Harvard’ın bilgisayar bilimine giriş dersine katılmış. Python, Java ve C++ dillerine hâkim olan Shah, zamanla Arduino, Raspberry Pi, lehimleme ve elektronik tasarım üzerine çalışmalara yönelmiş.

Yapay Zeka Destekli Tespit: Aldatma Girişimlerine Son

SoberRide, geleneksel alkolmetreli sistemlerden farklı olarak sadece nefesi değil, sürücünün fiziksel belirtilerini de analiz ediyor. Sistem, otomobilde giderek yaygınlaşan sürücü takip kameralarıyla çalışabiliyor. Alkol tespit edilirse araç çalıştırılamıyor.

Etil alkol sensörleri, gösterge paneli veya sürücü kapısı yanındaki dikey sütunlara (B sütunu) yerleştiriliyor. Kamera aracılığıyla yüz tanıma teknolojisiyle birlikte göz kızarıklığı, yüz şişliği gibi belirtiler tespit ediliyor. Shah ve Mantrala’nın IEEE Xplore Digital Library’de yayımlanan çalışmalarına göre, yüz analizi cihazın kararının %25’ini oluşturuyor. Irk temelli yanlılığı azaltmak amacıyla, model Hindistan Teknoloji Enstitüsü (IIT) araştırmacıları tarafından çeşitlendirilmiş veri setleriyle eğitildi.

Teknolojiden Yasaya: Meclise Taşınan Mücadele

Teknolojiyi geliştirmenin ötesine geçen SoberRide ekibi, eyalet ve federal düzeyde yasa koyucularla görüşerek alkollü sürüşü önleyici sistemlerin araçlarda zorunlu hale getirilmesi için çalışıyor.

Swayam Shah, Mart ayında ABD Kongresi’nde pasif anti-alkollü sürüş sistemlerinin zorunlu hale getirilmesi için yürütülen bir yasa çalışmasına destek vermek amacıyla Washington D.C.’de bulundu. Aynı zamanda EXPLR tarafından düzenlenen 2025 Ulusal STEM Festivali'nde ABD'nin en başarılı 106 STEM öğrencisinden biri olarak onurlandırıldı.

Ekip, ABD’de HALT yasasını savunmak için Mothers Against Drunk Driving (MADD) ile iş birliği yapıyor. Bu yasa, Altyapı Yatırım ve İş Yasası kapsamında 2021’de kabul edildi.

Shah, “Biden yönetimi altında, 2026 itibarıyla tüm yeni araçlarda bu tür sistemlerin zorunlu hale getirilmesine yönelik federal düzenlemeler vardı. Ancak yönetim değişikliğiyle birlikte bu ihtimal zayıfladı. Bu nedenle mücadelemizi eyalet yasama organlarına taşıdık.” dedi.

Ekip, bu doğrultuda Kuzey Carolina Valisi Josh Stein, eski Vali Roy Cooper ve Temsilci Deborah Ross ile görüşmeler gerçekleştirdi.

Erken Benimseme ve İş Modeli

Otomobil üreticileri teknolojiyi benimsemekte yavaş davranırken, ekip öncelikle filo araç operatörleri, nakliye şirketleri ve genç sürücülerin ebeveynlerini hedefliyor. Saha araştırmaları sırasında, iletişim kurdukları ebeveynlerin %90’ından fazlası SoberRide’ı satın alabileceklerini belirtti.

Geniş çaplı üretim zorluklarına rağmen, SoberRide ulusal düzeyde dikkat çekti. CES 2025 fuarına davet edilen ilk lise takımı olarak Las Vegas’ta sahne aldılar. Honda, Nissan ve Toyota temsilcileri standlarını ziyaret ederek ilgilerini belirtti ve bazıları beta test süreci için iş birliği önerdi.

Ayrıca SoberRide, Conrad ve Diamond Lise Girişimcilik Yarışmaları’nda global finalist seçildi. Geçtiğimiz yıl TiE Young Entrepreneurs Globals’da ikincilik elde eden ekip, TiE Angels programından 100.000 dolarlık destek alma sözü aldı. Fon, ürünün pazara sunulması ve teknolojinin mükemmelleştirilmesi için kullanılacak.

Kar Amacı Değil, Toplumsal Değişim

Geniş çapta benimsenmenin zaman alacağını bilen Shah ve ekibi, kararlılıkla yollarına devam ediyor.

Shah’ın sözleriyle: “Sadece bir ürün satmak istemiyoruz. Alkollü araç kullanımını tamamen sona erdirmek istiyoruz.”

Kaynak:https://spectrum.ieee.org/students-device-deters-drunk-driving