İran, Elon Musk'ın Starlink’ini Yasakladı: Kullanıcılarını Kırbaçlama Tehdidinde Bulundu

İran Parlamentosu, Elon Musk'ın sahibi olduğu Starlink uydu internet hizmetini yasaklama kararı aldı. Bu adım, ABD ve İsrail’in düzenlediği hava saldırılarının ardından dış etkilere karşı yürütülen sert müdahalenin yeni bir aşamasını temsil ediyor. Devlet medyasına göre, SpaceX tarafından işletilen Starlink hizmetini kullananlar artık para cezası, kırbaçlama veya iki yıla kadar hapis cezalarıyla karşı karşıya kalabilecek.

Yeni yasa yalnızca Starlink’i hedef almakla kalmıyor, aynı zamanda casuslukla ilgili düzenlemeleri de sıkılaştırıyor ve dış destekli muhalefet hareketlerini bastırmayı amaçlıyor. Henüz nihai onay sürecinde olan yasa tasarısı, Tahran yönetiminin internet kesintileri sırasında Starlink’in oynadığı rol ve Batı ile yürütülen enformasyon savaşında bu teknolojinin simgesel etkisi karşısındaki artan endişelerini gözler önüne seriyor.

Neden Önemli?

Starlink yasağı, özel teknoloji şirketlerinin küresel çatışmalara nasıl dahil olduğunu gözler önüne seriyor. ABD ve İsrail’in saldırılarının ardından alınan bu karar, uydu internetinin artık modern savaşın bir aracı haline geldiğini ve İran gibi hükümetlerce ciddi bir tehdit olarak algılandığını gösteriyor.

Bilinmesi Gerekenler

İran’ın yeni yasası, dijital faaliyetler ve yabancı bağlantılı girişimler üzerinde devletin yetkilerini genişletiyor. Starlink’in yasaklanmasının yanı sıra, casusluk ve düşman ülkelerle iş birliği konularında ağır cezalar içeren hükümler getiriliyor. Yasa, ABD ve İsrail gibi ülkelerle "operasyonel iş birliğini" "yeryüzünde bozgunculuk" olarak tanımlıyor. İran yasalarına göre bu suç, idamla cezalandırılabiliyor. Tanıma göre bu kapsama; siber saldırılar, insansız hava araçları ya da sabotaj ekipmanlarının kullanımı, ve herhangi bir harekete geçilmese bile yabancı istihbarat servislerinden para kabul edilmesi gibi eylemler giriyor.

İran’da Starlink

14 Haziran’da, İsrail’in İran’ı hedef alan hava saldırılarından yalnızca bir gün sonra Elon Musk, X platformunda dört kelimelik bir mesaj paylaştı: "The beams are on." Bu paylaşım, İran üzerinde Starlink uydu internetinin etkinleştirildiğini doğruladı. Geniş çaplı bir devlet kaynaklı internet kesintisinin uygulandığı bu dönemde, Starlink hizmetinin devreye alınması, dış dünyayla bağlantının kesildiği anlarda hızlı ve sansürsüz bir iletişim imkanı sundu.

2024 yılı boyunca sosyal medyada dolaşıma giren görüntülerde, İran'daki çatılara yerleştirilen Starlink antenleri açıkça görülüyordu. Bunların birçoğu yerel yasalara doğrudan aykırı şekilde kullanılıyordu. İran merkezli teknoloji yayını Zoomit’e göre, cihaz ekipmanlarının maliyeti 400 milyon ila 2 milyar İran Riyali (yaklaşık 673 ila 3.367 Amerikan Doları) arasında değişiyor. Aylık kullanım ücretleri ise ortalama 40 dolar civarında; bu da hizmeti çoğu İran vatandaşı için erişilemez hale getiriyor.

Hükümetin uyguladığı yoğun sansür ve sık sık yaşanan internet kesintileri nedeniyle birçok İranlı, dış dünyayla bağlantı kurabilmek için VPN ve benzeri araçlara yöneliyor. Starlink ise, bu tür kısıtlamaların yaşandığı dönemlerde protestocular ve muhalifler için nadir bulunan, güvenilir bir bağlantı alternatifi haline geldi.

Casusluk Gözaltıları

Son haftalarda İran, ABD ve İsrail adına casusluk yaptıkları gerekçesiyle 700’den fazla kişiyi gözaltına aldı. Devlet medyasına göre en az altı kişi idam edildi; bunlar arasında İsrail dış istihbarat servisi Mossad’a yardım etmekle suçlanan üç Kürt birey de bulunuyor. İran güvenlik güçleri, çok sayıda insansız hava aracıyla yapılan gözetim hücresini dağıttı ve 53 kişiyi hassas bölgeleri filme alıp bu görüntüleri yabancı medya kuruluşlarıyla paylaştıkları iddiasıyla tutukladı.

Uluslararası insan hakları örgütleri, bu gözaltı ve infazları siyasi amaçlı olarak nitelendiriyor ve adil yargılanma hakkının ağır şekilde ihlal edildiğini vurguluyor.

İran Öğrenci Haber Ajansı (ISNA) ise yasanın cezai boyutlarını şu sözlerle aktardı: "Yasa kapsamında ihlaller, para cezası, kırbaç veya iki yıla kadar hapisle cezalandırılabilir."

Sırada Ne Var?

İran Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin, Starlink yasağını önümüzdeki günlerde onaylaması bekleniyor. Onay sonrası yetkililer, kullanıcıları, ekipmanı dağıtan kişileri ve düşman ülkelerle iş birliği yaptığı düşünülen kişi veya kuruluşları hedef alan operasyonlara hızla başlayabilir.

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.newsweek.com/iran-ban-starlink-elon-musk-spies-arrests-2092435