Felçli Bireylerin Düşünceleriyle İletişim Kurmasını Sağlayacak Beyin-Bilgisayar Arayüzü Apple Vision Pro’ya Taşınıyor

Cognixion adlı girişim, felçli ve konuşma bozukluğu yaşayan insanların yalnızca düşünceleriyle iletişim kurmasını sağlamak amacıyla geliştirdiği beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) teknolojisini Apple Vision Pro ile entegre ederek klinik denemelere başladığını duyurdu.

Cognixion, Elon Musk’ın Neuralink’i de dahil olmak üzere, beyin sinyallerini yakalayarak dış cihazları kontrol etmeye yarayan sistemler üzerinde çalışan şirketlerden biri ancak Neuralink ve diğer bazı girişimler doğrudan cerrahi implantlar geliştirirken, Santa Barbara merkezli Cognixion invazif olmayan bir yöntem üzerinde çalışıyor. Şirket, Vision Pro ile birlikte hem bir artırılmış gerçeklik BCI uygulamasını hem de beyin sinyallerini okuyabilen özel bir baş bandı donanımını test ediyor. Denemeler, omurilik yaralanması, felç, travmatik beyin hasarı veya ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) nedeniyle konuşma bozukluğu yaşayan ABD’li 10 kişiye kadar katılımcıyla yürütülecek.

CEO Andreas Forsland, bu çalışmayı erişimi genişletmenin bir yolu olarak görüyor: “Erişimi demokratikleştirmek için bunu en az riskli ve çoğu insan için en kabul edilebilir şekilde yapmak gerekir.” Forsland’ın Cognixion’ı kurma hikayesi annesine dayanıyor. Annesi zatürre nedeniyle yoğun bakımda entübe edildiğinde bilinci açıktı ancak konuşamıyordu. Forsland, hastanede annesinin sağlık ekibiyle iletişiminde köprü olmak zorunda kaldı. “Bunun sonucunda annemle bakım sağlayıcıları arasında iletişimde büyük kopukluklar yaşadım ve sürekli müdahale etmek zorunda kaldım.” diyen Forsland, konuşma motor engelli bireyler için daha iyi iletişim yolları geliştirmeye karar verdi.

Şirket daha önce Axon-R adını verdiği kendi başlığını tasarlamış ve yılın başında ALS hastalarıyla test etmişti. Bu sistem, her bireyin konuşma kalıplarına göre eğitilen üretici yapay zeka modelleri kullanıyor. Yazılım ve donanım bir araya geldiğinde, hastaların normal konuşma hızına yakın şekilde “konuşmalarına” imkan verdi. Çalışma, katılımcıların BCI başlığını günde birkaç saat, haftada birkaç kez rahatlıkla kullanabildiğini gösterdi.

Şimdi Cognixion, Vision Pro’nun daha geniş işlevselliğinden yararlanmayı planlıyor. Forsland, “Vision Pro size tüm uygulamalarınızı, uygulama mağazasını, yapmak istediğiniz her şeyi veriyor” diyerek entegrasyonun önemini vurguladı. Apple, Mayıs ayında iPhone, iPad ve Vision Pro’nun ciddi hareket kısıtlılığı olan kullanıcılar tarafından fiziksel hareket olmadan kontrol edilmesine izin veren yeni bir protokol duyurarak BCI entegrasyonuna kapı açmıştı. Bir diğer BCI şirketi Synchron da, beyne yakın bir damara yerleştirilen implantıyla Vision Pro ile entegrasyon sağladı. Apple’ın ise kendi BCI geliştirdiği bilinmiyor.

Cognixion’ın klinik denemesinde Apple’ın standart baş bandı yerine, arka tarafta yer alan görsel ve parietal korteksten sinyaller toplayan altı EEG sensörüne sahip kendi bandı kullanılıyor. Sistem, gözün bir objeye odaklanması sırasında ortaya çıkan görsel sabitleme sinyallerini tanımlıyor. Kullanıcılar yalnızca zihinsel odaklanmayla arayüzde menü seçeneklerini seçebiliyor. Beyin verileri, kalçada taşınan bir nöral işlem paketiyle Vision Pro dışında işleniyor. CTO Chris Ullrich, felsefelerini “yaklaşımımızın temeli, kişinin iletişim ihtiyaçlarının yarattığı yükü azaltmak” sözleriyle özetledi.

Geleneksel iletişim araçları çoğu zaman yetersiz kalıyor. Örneğin düşük teknolojili el tahtaları, hastaların belirli harf veya resimlere bakarak mesaj iletmesini sağlıyor ancak bu yöntem hem zaman alıcı hem de yorucu. Göz takip sistemleri ise pahalı ve güvenilir değil. Ullrich, “Her katılımcı için, konuşma geçmişi, mizah tarzı, yazdığı veya söylediği her şeyden yararlanarak kişiselleştirilmiş bir yapay zeka oluşturuyoruz. Tüm bunları sıkıştırarak bir kullanıcı vekili ortaya çıkarıyoruz.” diyerek sistemi anlattı. Headset içinden kullanıcılara yapay zeka tarafından öneriler sunuluyor veya kendi cümlelerini oluşturabiliyorlar. Vision Pro ayrıca göz takibi ve baş hareketiyle kontrolü destekliyor, ancak ağır motor engelli kullanıcılar için EEG sensörleri ile beyin dalgalarının okunması kritik hale geliyor.

Cognixion, invazif olmayan yaklaşımının cerrahi implantlara göre çok daha hızlı şekilde hastalara ulaşacağını savunuyor. Tıbbi cihaz olarak onay almak için daha geniş, yaklaşık 30 kişilik yeni bir deneme yapması ve etkinliğini kanıtlaması gerekecek. Ullrich, FDA’nın cihazı kullanıcı dostuluğu ve yaşam kalitesine etkisi üzerinden değerlendireceğini belirtti.

UCLA’dan BCI araştırmacısı Jonathan Kao, invazif olmayan sistemlerin büyük potansiyel taşıdığını ancak beyin sinyallerinin cerrahi implantlara göre daha zayıf ve gürültülü olduğunu söyledi: “Hiç kimse tüketiciye sunulmuş, invazif bir cihazın performansını yakalayabilen bir ürün ortaya koyamadı. Sinyal kalitesi çok düşük, bu yüzden hızlı, güvenilir ve sağlam şekilde çözümleme yapmak zor.”

Kao, bunun kullanıcı deneyimini yavaş ve zor hale getirdiğini ama yapay zeka yardımcılarının bu farkı kapatabileceğini ifade etti: “Eğer bunu başarabilirsek, ameliyat gerektirmeyen ve yaygın şekilde kullanılabilecek bir cihaz geliştirmiş oluruz.”

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.wired.com/story/this-startup-wants-to-put-its-brain-computer-interface-in-the-apple-vision-pro/