Çin, Yeni “Hayalet Kamyonlar” Ordusuyla Taşımacılığın Geleceğini Şekillendiriyor

Pekin, otonom lojistik alanını 2030 ulusal gündeminde öncelikli hedeflerinden biri olarak belirledi ve agresif planının işlediği görülüyor. Hainan Adası’nın en güneyindeki Qionghai kentinde güneşli bir otoyolda ilerleyen boş bir hafif kamyon, yanından geçen bir araç tarafından kaydediliyor. Görüntüde, kamyonun direksiyonunda sürücü olmadığı, hatta kabinin bile bulunmadığı görülüyor. Ön kısmında yalnızca sensörler ve kameralar yer alıyor. Bu manzara, sürücüsüz kamyonları, gerçek bir başsız atlı kadar ürkütücü gösteriyor.

Fütüristik görünmesine rağmen basit tasarımlı bu araç, tamamen insansız şekilde 1.000 paketi, 110 milden fazla mesafeye taşıyabilen sürücüsüz hafif kamyon filosunun bir parçası. Çin’in lojistik devi ZTO Express tarafından işletilen araçlar, ülke çapında taşımacılığı devrimleştirmeyi amaçlayan sessiz, devlet destekli çabanın öncüsü. Bu filonun performansı, ABD’deki girişimlerin çok ötesine geçmiş durumda. Kamyonlar, lazerler ve yüksek çözünürlüklü kameralarla dünyayı 3D algılayan yapay zeka destekli bilgisayar sistemi sayesinde Hainan’ın banliyö ve kırsal yollarında ilerliyor. Trafik ışıklarına uyuyor, engellerden kaçıyor, yayalara yol veriyor ve hem yolla hem de diğer araçlarla “konuşabiliyor.”

Program Kasım 2024’te tek bir araçla başladı; ardından Hainan Eyaleti Doğu Posta İdaresi gözetiminde üç araç daha devreye alındı. İdarenin direktörü Zhang Zhi, açılışta bunun Qionghai’nin kargo sektörü için “yeni bir akıllı çağın başlangıcı” olduğunu söyledi. İlk aşamada Qionghai’deki kampüsler, ticaret bölgeleri ve konut alanlarında faaliyet gösteren araçlar, kısa sürede ada geneline ve Çin’in diğer bölgelerine yayıldı.

Pekin’in Hızlı Hamlesi

Söz konusu gelişme, Çin’in otomatik lojistik yolundaki adımlarından yalnızca bir tanesi. ZTO, kısa mesafe ve uzun mesafe taşımacılıkta otonom teknolojiler konusunda önceden deneyime sahipti. Temmuz 2024’te şirket, Şanghay’ın güneyindeki Taizhou’da otonom teslimat minibüslerini devreye soktu. Araçların her biri 600–800 paket taşıyarak insan kuryelerin kapasitesini ikiye katladı. 2021’den beri geliştirilen bu minibüsler, 360 derece kameralar ve YZ tabanlı engel algılama sistemleri ile donatıldı. Bugün Taizhou’nun sanayi bölgelerindeki son teslimatların neredeyse üçte birini bu araçlar gerçekleştiriyor. Araçlarda kullanılan V2X (vehicle-to-everything) iletişim sistemi, trafik ışıkları, yol sensörleri ve diğer araçlarla gerçek zamanlı bağlantı kurarak çarpışmaları azaltıyor ve trafik akışını optimize ediyor.

Ağustos 2024’te ZTO, Çin otoyol ağında 400 ağır hizmet kamyonunu devreye aldı. Bu araçlar, Şanghay merkezli Inceptio Technology ve devlet şirketi Dongfeng Motor Group’un bir yan kuruluşu olan Dongfeng Commercial Vehicle ile ortak geliştirildi. Dünyanın o güne kadarki en büyük otonom yük kamyonu teslimatı olan bu filodaki araçlar, 3D çevre haritaları üreten lidar sensörleri, yedekli fren sistemleri ve Inceptio otonom sürüş yazılımı ile donatıldı. Şirket, yazılımın bugüne kadar 124 milyon mil yol katettiğini açıkladı.

Başarıdaki kilit unsur, Pekin’in 2030 vizyonu kapsamında lojistik sektörünü tamamen otomatikleştirme yönündeki agresif tutumu. Dünya Bankası’na göre bu vizyonun hedefi, “modern, uyumlu ve yaratıcı bir toplum inşa etmek.” Hainan, bu hızlı ölçeğe geçişin deneme alanı oldu. Eyalet, sertifikasyon gerekliliklerini yalnızca 1.864 mil test sürüşüne indirerek, Çin’in en kalabalık eyaleti Guangdong’daki 9.320–18.600 mil şartına kıyasla süreci büyük ölçüde hızlandırdı. Ardından 12 eyalet daha Hainan’ın hızlandırılmış sertifikasyon modelini benimsedi. Pekin, otoyolların 5G ağları ve V2X altyapısıyla yenilenmesi için 1,4 milyar dolar ayırdı. 5G’nin düşük gecikmesi, sensör verilerinin anında işlenmesini ve araçların güvenli şekilde iletişim kurmasını sağlıyor. ZTO’nun geçen yıl hayata geçirdiği insansız araç yönetim platformu, bugün 40 şehirde 200 otonom aracı pil seviyesi ve yaya etkileşimlerine kadar ayrıntılı şekilde izliyor.

Hayalet Kamyonlar ve Robotlar Ordusu

Bu yıl ölçeklendirme daha da hızlanıyor. Nisan 2025 itibarıyla şirketin Pekin’in güneyindeki Shandong eyaletindeki Laiwu lojistik parkında 27 sürücüsüz araç faaliyete geçti. Araçların rotaları işçilerin el terminalleriyle senkronize çalışıyor. Yetkililer, 2025 sonuna kadar yalnızca Shandong’da 1.500 araç devreye sokmayı ve işçilik maliyetlerini %50 azaltmayı planlıyor. Bu dönüşümün arkasında ekonomik gerekçeler var: Çin’in lojistik sektöründe işçilik maliyetleri 2022’den beri yıllık %8 artış gösterirken, 2024’te e-ticaret paket hacmi 130 milyarı aştı.

ZTO yalnız değil. Alibaba’nın Cainiao lojistik kolu, 2024’teki Cainiao Smart Global Logistics Summit’te “binlerce” otonom teslimat aracı konuşlandırdığını açıkladı. JD Logistics, 600 otonom araç ile milyonlarca teslimat yapıyor. Meituan, 2024’ün üçüncü çeyrek raporuna göre Pekin ve Shenzhen gibi büyük şehirlerde “yüzlerce” sürücüsüz teslimat aracı devreye soktu. Neolix ise 2021’den beri binlerce aracı farklı ticari teslimat uygulamalarında kullanıyor.

ABD’de ise tablo daha parçalı. Eyalet ve şehir bazlı düzenlemeler, ölçeklenmeyi sınırlıyor. Kodiak Robotics ve Gatik orta mesafe teslimat için otonom kamyonlar test ediyor; Gatik, Arkansas’ta Walmart için küçük filo işletiyor. Ancak dağıtımlar sınırlı. Örneğin Kaliforniya’da ticari operasyon için hem DMV’den hem de Kamu Hizmetleri Komisyonu’ndan izin gerekirken, Texas sürücüsüz testlere izin veriyor. Aurora Innovation, Volvo ile geliştirdiği kamyonlarını Dallas-Houston arasında çalıştırmaya başladı; bugüne kadar yalnızca 1.200 mil sürüş yaptı. Bu rakam, Inceptio’nun 124 milyon mili ile kıyaslandığında çok küçük kalıyor.

Küçük araçlarda da fark belirgin. Waymo Via’nın tamamen sürücüsüz teslimat minibüslerinin sayısı onlarca ile sınırlı. 2022’ye kadar test edilen Waymo kamyonları 2023’te durduruldu. Nuro, Mountain View, Palo Alto ve Houston’da faaliyet gösteriyor. Amazon ise tam otonom kara araçları için büyük ölçekli rakam açıklamadı; hava teslimat sistemleri de beklendiği gibi çalışmıyor.

2030’a Doğru Yarış

S&P Global Mobility, 2030’a gelindiğinde Çin’in otonom taşımacılıkta lider olacağını öngörüyor: 250.000 Seviye 4 lojistik aracı, ABD’nin 230.000 aracını geride bırakacak ancak ABD’deki araçların çoğu taşımacılıktan çok yolcu taşımacılığına odaklanacak. Raporda şu ifadeler yer aldı: “Çin’in güçlü otomatik sürüş atağı, devlet desteği ve düzenleyici çerçevelerle destekleniyor. Bu, ülkeyi otonom araç teknolojisi geliştirme ve ticari uygulamaya geçirme konusunda potansiyel lider konumuna taşıyor.” Bugüne kadar 28.000 mil yol, otonom araçlara açıldı ve 16.000 lisans verildi. ABD’nin Pekin’i geçip geçemeyeceğini yalnızca zaman gösterecek, ancak şu an için Çin’in Büyük Duvar ötesinde dev bir hayalet kamyon ordusu kurarak yolların geleceğini şekillendirdiği görülüyor; ABD ise hâlâ sınırlı, belirlenmiş alanlarda testlere devam ediyor.

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.fastcompany.com/91327028/china-shaping-future-of-logistics-with-ghost-trucks