AB’den Apple ve Meta’ya Toplamda 700 Milyon Euro Ceza: Teknoloji Devlerine Dijital Pazar Yasası Uyarınca İlk Yaptırımlar Uygulandı

Avrupa Birliği, büyük teknoloji şirketlerinin gücünü sınırlamayı amaçlayan yeni mevzuat çerçevesinde ilk yaptırımları uygulayarak Apple’a 500 milyon euro (570 milyon dolar), Meta’ya ise 200 milyon euro ceza verdi. Bu kararlar, Avrupa Komisyonu’nun yaklaşık bir yıl süren incelemelerinin ardından geldi. İncelemeler, Apple ve Meta’nın 2023’te yürürlüğe giren Dijital Pazarlar Yasası (DMA) ile uyumlu hareket edip etmediğini değerlendirmek amacıyla başlatılmıştı.

Cezaların açıklanmasının ardından, Apple cezaya itiraz edeceğini bildirdi. Şirketten gönderilen e-posta açıklamasında “Bugünkü açıklamalar, Avrupa Komisyonu’nun Apple’ı hedef alan ve kullanıcılarımızın gizliliği ile güvenliği açısından olumsuz, ürünlerimiz için zararlı ve teknolojimizi bedelsiz sunmamıza neden olan kararlar serisinin yeni bir örneğidir.” denildi.

Meta da kararı eleştirdi. Şirketin Küresel İşler Başkanı Joel Kaplan, e-posta yoluyla yaptığı açıklamada “Avrupa Komisyonu, başarılı Amerikan şirketlerini engellemeye çalışırken Çinli ve Avrupalı şirketlere farklı standartlar uyguluyor.” ifadesine yer verdi. Kaplan, ayrıca “Bu yalnızca bir para cezası meselesi değil; Komisyon’un bizi iş modelimizi değiştirmeye zorlaması, Meta için fiilen çok milyar dolarlık bir gümrük vergisi anlamına geliyor ve aynı zamanda daha düşük kaliteli bir hizmet sunmamızı gerektiriyor.” dedi.

Cezaların, eski AB rekabet komiseri Margrethe Vestager dönemindeki yaptırımlara kıyasla daha hafif olduğu dikkat çekti. İsimsiz kaynaklara göre bu durumun nedenleri arasında ihlallerin kısa sürmesi, cezadan çok uyumluluğa odaklanılması ve eski ABD Başkanı Donald Trump’ın olası misilleme tehditlerinden kaçınma isteği yer alıyor.

Avrupa Komisyonu, Apple’ın App Store dışındaki daha uygun fiyatlı teklifler için uygulama geliştiricilerini kullanıcıları yönlendirmekten alıkoyan teknik ve ticari kısıtlamaları kaldırması gerektiğini açıkladı.

Meta'nın Kasım 2023'te tanıttığı "kabul et ya da öde" modeli de eleştirildi. Söz konusu model, kullanıcıların kişisel verilerinin reklamlar için kullanılmasına onay verdiklerinde Facebook ve Instagram’ı ücretsiz kullanabilmelerine, aksi takdirde reklamsız kullanım için ücret ödemelerine dayanıyordu. Komisyon, modelin Kasım 2024’e kadar DMA kurallarını ihlal ettiğini belirtti. Meta, güncellenmiş versiyonun yasaya uyumlu olup olmadığını değerlendirmek üzere Komisyon ile görüşmelerini sürdürüyor. Şirketlerin, karara uymamaları halinde günlük para cezalarıyla karşı karşıya kalacakları ifade edildi.

Apple, iPhone kullanıcılarının tarayıcı ve arama motoru tercihlerini kolayca değiştirebilmesine imkân tanıyan değişikliklerle başka bir DMA soruşturmasından ceza almaktan kurtuldu. Düzenleyiciler, değişikliklerin yasalara uygun olduğunu belirterek soruşturmayı sonlandırdı.

Ancak Apple, cihazlara alternatif uygulama mağazaları veya doğrudan web sitelerinden uygulama yüklemeye olanak tanıyan “sideloading” uygulamasını engellediği gerekçesiyle hala DMA kurallarını ihlal etmekle suçlandı. Yetkililer, Apple’ın uygulama dağıtımı için yeni getirdiği “Core Technology Fee” adlı ücretin, geliştiricileri alternatif kanalları kullanmaktan caydırdığını ve bunun iOS işletim sistemi için olumsuz bir teşvik olduğunu vurguladı.

Meta’nın Marketplace platformu ise kullanıcı sayısının belirli bir eşik değerinin altına düşmesi nedeniyle DMA kapı bekçisi (gatekeeper) statüsünden çıkarıldı.

AB Rekabet Şefi Teresa Ribera, “Her iki şirkete karşı da açık ve öngörülebilir kurallara dayalı kararlı ancak dengeli yaptırım adımları attık. AB’de faaliyet gösteren tüm şirketler yasalarımıza uymalı ve Avrupa değerlerine saygı göstermeli.” açıklamasında bulundu.

Avrupa Parlamentosu milletvekili Andreas Schwab, Avrupa Komisyonu’nu Google’ın kârlı reklam teknolojisi işi ve Elon Musk’a ait X platformuna karşı yürütülen soruşturmaları sürdürmeye çağırdı. Schwab, “Uygulamada herhangi bir esnekliğe izin verilmemeli; aksi takdirde rekabet politikasının genel geçerliliği de zarar görebilir.” dedi ve alınan kararların ticaret politikalarına bağlı olması ihtimalinin Avrupa bütünlüğü açısından “tehlikeli” olduğunu vurguladı.

ABD’de bu ayın başlarında bir mahkeme, Google’ın çevrim içi reklam teknolojisi pazarında yasa dışı bir şekilde hakimiyet kurduğuna karar verdi. Avrupa Komisyonu kaynakları, kararın ABD'deki antitröst savcılarının Google'ın reklam ürünlerini bölme girişimlerine zemin hazırlayabileceğini belirtti.

Kaynak: https://www.reuters.com/sustainability/boards-policy-regulation/apple-fined-570-million-meta-228-million-breaching-eu-law-2025-04-23/