ABD ve AB, %15 Gümrük Tarifesiyle Ticaret Savaşını Önledi

Yeni anlaşmayla birlikte daha yüksek tarifelerden kaçınıldı, enerji ve savunma yatırımları öne çıktı.

Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ile Pazar günü bir çerçeve ticaret anlaşmasına vararak, çoğu AB malı için %15'lik ithalat tarifesi getirilmesini kabul etti. Oran, daha önce gündeme gelen %30'luk tehdidin yarısı seviyesinde kaldı ve küresel ticaretin yaklaşık üçte birini oluşturan iki müttefik arasında daha büyük bir ticaret savaşının önüne geçilmiş oldu.

ABD Başkanı Donald Trump ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, anlaşmayı İskoçya'nın batısındaki Trump’a ait lüks golf sahasında yaptıkları bir saatlik görüşmenin ardından duyurdu. Haftalar süren zorlu müzakerelerin sonucunda gelen anlaşma, taraflar arasında uzun süredir devam eden ticari gerilimleri yatıştırmayı amaçlıyor.

Trump gazetecilere verdiği demeçte, “Bence bu şimdiye kadar yapılmış en büyük anlaşma.” diyerek AB’nin ABD’ye yaklaşık 600 milyar dolarlık yatırım yapma ve Amerikan enerji ile askeri ekipman alımını ciddi ölçüde artırma planlarını övdü. Japonya ile geçtiğimiz hafta imzalanan 550 milyar dolarlık anlaşmayı da aşan bu yeni düzenleme, Trump’ın açıklamasına göre, yıllardır ABD ihracatçılarının uğradığı adaletsiz muamelenin ardından, transatlantik ilişkileri güçlendirmeyi hedefliyor.

Von der Leyen ise Trump’ı “zorlu bir müzakereci” olarak tanımlayarak, %15’lik tarifeyi “genel uygulama” olarak nitelendirdi ve “alabileceğimizin en iyisi” ifadelerini kullandı. “Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında bir ticaret anlaşmamız var ve bu büyük bir anlaşma. İstikrar ve öngörülebilirlik getirecek.” şeklinde konuştu.

Anlaşma, ABD’nin Japonya ile daha önce sağladığı çerçeve anlaşmanın temel unsurlarını yansıtıyor fakat tıpkı o örnekte olduğu gibi, ruhsatlar ve bazı ürün gruplarındaki tarife detayları henüz netleşmedi. Alkollü içecekler gibi hassas ürünler üzerine tartışmalar sürüyor.

Trump, AB’nin önümüzdeki yıllarda ABD’den 750 milyar dolarlık enerji ve yüz milyarlarca dolarlık silah satın alacağını belirtti. Anlaşmanın ayrıntıları geçerli olduğu sürece, Airbus, Mercedes-Benz ve Novo Nordisk gibi AB merkezli şirketler açısından da olumlu sonuçlar doğurması bekleniyor.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz, anlaşmayı memnuniyetle karşıladı ve ülkesinin ihracat odaklı ekonomisinin ve büyük otomotiv sektörünün etkilenmesini önlediğini vurguladı. Volkswagen, Mercedes ve BMW gibi Alman otomobil üreticileri, halihazırda uygulanan %27,5’lik ABD tarifesinden en çok zarar gören şirketler arasında yer alıyor.

Yine de %15’lik tarife, sıfır tarifeye ulaşma hedefiyle yola çıkan Avrupa cephesi için yüksek bulunuyor. Avrupa Parlamentosu Ticaret Komitesi Başkanı Bernd Lange, tarifelerin dengesiz olduğunu ve ABD’ye yönlendirilen dev AB yatırımının, blok içi kaynakları olumsuz etkileyebileceğini ifade etti.

Üst düzey bir ABD yetkilisine göre Trump, Avrupa ülkelerinin yatırım taahhütlerine sadık kalmaması durumunda tarifeleri artırma yetkisini elinde bulunduruyor. Anlaşmanın açıklanmasının ardından euro, dolar, sterlin ve yen karşısında yaklaşık %0,2 değer kazandı.

Teneo Araştırma Başkan Yardımcısı Carsten Nickel, anlaşmayı “yalnızca siyasi düzeyde bir çerçeve anlaşma” olarak niteledi ve detaylı müzakerelerle desteklenmemesi halinde farklı yorumlara açık olabileceğini vurguladı. ABD–Japonya anlaşmasının ardından yaşanan karmaşanın bu durumu doğruladığını söyledi.

Tarifeler, yarı iletkenler ve ilaçlar dahil çoğu ürünü kapsarken bazı istisnalar da mevcut. ABD, çelik ve alüminyum üzerindeki %50’lik tarifeyi korumaya devam edecek. Von der Leyen, bunun yerine bir kota sistemine geçilmesini önerdi. Üst düzey bir ABD yetkilisi ise iki tarafın bu konuda görüşmeye devam edeceğini belirtti.

Tarife dışı kalan ürünler arasında uçak ve uçak parçaları, bazı kimyasallar, jenerik ilaçlar, yarı iletken ekipmanları, bazı tarım ürünleri, doğal kaynaklar ve kritik hammaddeler yer alıyor. Von der Leyen, “Bu listeye daha fazla ürün eklemek için çalışmaya devam edeceğiz.” dedi.

ABD’li bir yetkili, ticari uçaklara uygulanan tarife oranının şimdilik sıfır olduğunu, ancak bu konunun inceleme tamamlandıktan sonra yeniden değerlendirileceğini belirtti. “Tarifenin %15’in altında kalma ihtimali oldukça yüksek.” diye ekledi.

Trump, anlaşmayı küresel ekonomiyi yeniden yapılandırma hedefinin bir parçası olarak sunacak. Japonya, Birleşik Krallık, Endonezya ve Vietnam ile benzer çerçeve anlaşmalar yapılmış olsa da, yönetimin “90 günde 90 anlaşma” hedefi hâlâ tamamlanmadı.

ABD yetkilileri, AB’nin otomobil ve bazı tarım ürünleri üzerindeki tarife dışı engelleri düşürmeyi kabul ettiğini belirtse de, Avrupa tarafı bu standartların hâlâ müzakere aşamasında olduğunu bildirdi.

“Unutmayın, onların ekonomisi 20 trilyon dolar... Japonya’nın beş katı büyüklüğünde.” diyen üst düzey bir ABD yetkilisi, “Pazarlarını açmaları, çiftçilerimiz, balıkçılarımız, hayvancılıkla uğraşanlarımız ve sanayicilerimiz için büyük bir fırsat.” ifadelerini kullandı.

Trump, uzun süredir AB'nin ABD’yi ticarette sömürmek için kurulduğunu savunuyordu. ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, ülkenin AB ile olan mal ticaretinde verdiği açık 2024 yılında 235 milyar dolara ulaştı. AB ise hizmet sektöründeki ABD fazlasını denge unsuru olarak gösteriyor.

Trump, uyguladığı tarifelerin ABD’ye “yüz milyarlarca dolar” gelir sağladığını savunurken, ekonomistlerin enflasyon uyarılarını ise göz ardı ediyor. 12 Temmuz'da yaptığı açıklamada, 1 Ağustos itibarıyla AB ürünlerine %30 tarife uygulayacağını duyurmuştu. Anlaşma sağlanamaması halinde AB'nin karşı önlem olarak 109 milyar dolarlık ABD malına karşılık tarifeler hazırladığı biliniyordu.

‍

‍

‍

‍

‍

‍

Kaynak: https://www.reuters.com/business/us-eu-avert-trade-war-with-15-tariff-deal-2025-07-28/