Florida’daki Cerrah, İskoçya’daki Hastaya Uzaktan Müdahale Etti: Dünyanın İlk Robot Destekli İnme Ameliyatı Gerçekleştirildi

Bir robot, Atlantik Okyanusu’nu adeta saniyelere indirgeyerek uzaktan inme tedavisini gerçeğe hiç olmadığı kadar yaklaştırdı.

Dundee Üniversitesi’nden Profesör Iris Grunwald, insan kadavrası üzerinde dünyanın ilk uzaktan trombektomi (damar tıkanıklığı giderme) operasyonunu gerçekleştirdikten yalnızca birkaç saat sonra yeni bir kilometre taşına ulaşıldı.

Başarılı test, beynindeki tıkalı bir damarın, uzman doktorun hastanın yanında olmadan da açılabileceğini kanıtladı. Bu çığır açıcı işlem, Litvanyalı tıp teknolojisi şirketi Sentante tarafından geliştirilen robotik sistem sayesinde mümkün oldu.

Profesör Grunwald, Dundee’deki Ninewells Hastanesi Tıp Fakültesi’nde uzaktan erişimle gerçekleştirdiği operasyonla, endovasküler inme tedavisinin gerçek cerrahi hassasiyetle uzaktan yapılabileceğini gösterdi.

Daha sonra gerçekleşen asıl dönüm noktasında, Florida, Jacksonville’deki Baptist Medical Center’dan bağlanan Dr. Ricardo Hanel, Dundee’deki Görüntü Kılavuzlu Tedavi Araştırma Tesisi (IGTRF)’nde bulunan kadavralar üzerinde dünyanın ilk transatlantik trombektomi operasyonunu başarıyla gerçekleştirdi.

Uzaktan Cerrahide Milimetrik Hassasiyet

Sentante’nin geliştirdiği sistem, cerrahın el hareketlerini algılayan sensörlerle donatılmış standart kılavuz teller ve kateterler kullanıyor. Masanın başındaki robot, cerrahın hareketlerini gerçek zamanlı olarak taklit ediyor.

Joystick tabanlı diğer cerrahi robotlardan farklı olarak, sistem dokunsal geri bildirim sağlayarak cerrahın parmak uçlarına manuel operasyondaki direnç hissini iletiyor.

Uzaktan işlem başlamadan önce yalnızca damar erişimini sağlamak için eğitimli bir profesyonelin hastanın yanında bulunması gerekiyor. Profesör Grunwald, deneyimi “Bir nörointervansiyonist olarak, canlı bir işlemde hissettiğim ince kontrol ve direnci robotik bir arayüz üzerinden aynı şekilde hissetmek olağanüstü. Sentante’nin teknolojisi, cerrah ve hasta arasındaki mesafeyi gerçekten ortadan kaldırıyor.” şeklinde anlatıyor.

Her yıl dünya genelinde yaklaşık 15 milyon kişi inme geçiriyor. Yalnızca Birleşik Krallık’ta hastalığın ekonomik yükü 26 milyar sterlin olarak tahmin ediliyor.

Trombektomi, büyük damar tıkanıklıkları için altın standart tedavi yöntemi olarak kabul ediliyor ancak erişim son derece sınırlı. İskoçya’da 2024 yılında yalnızca 212 trombektomi işlemi yapıldı. Bu, iskemik inme hastalarının sadece %2,2’sine denk geliyor.

Bu sınırlılığın en önemli nedeni, girişimsel nöroradyolog sayısının yetersiz olması. Uzman merkezlere uzak bölgelerdeki hastalar, zaman kaybı nedeniyle geri dönüşsüz beyin dokusu kaybı yaşıyor. Grunwald, “Hastalar uzman merkeze ulaştığında çoğu zaman kurtarılacak beyin kalmamış oluyor. Tedavide her altı dakikalık gecikme, iyi bir sonuç alma ihtimalini yüzde 1 azaltıyor.”

Robotik Sistemler Mesafeyi Ortadan Kaldırıyor

Sentante gibi robotik sistemler sayesinde, uzmanların hastaları kilometrelerce taşımak yerine uzaktan tedavi etmesi mümkün hale geliyor.

Dr. Ricardo Hanel, uzaktan nörocerrahinin potansiyelini anlattı: “Tele-nörointervansiyon, tedaviye erişim farkını azaltacak ve insanlık tarihinin en etkili prosedürlerinden biri olan trombektominin yaygınlaşmasını sağlayacak. ABD’den İskoçya’ya yalnızca 120 milisaniyelik (bir göz kırpması kadar) gecikmeyle operasyon yapmak gerçekten olağanüstü.”

Dundee’deki IGTRF, Dünya Girişimsel İnme Tedavisi Federasyonu’nun küresel eğitim merkezi olarak, canlı dolaşım sistemiyle çalışan bütüncül insan beyin modelleri kullanıyor. Böylelikle gerçek operasyon koşullarını simüle eden eğitim ortamları oluşturulabiliyor.

Sentante’nin kurucu ortağı ve CEO’su Edvardas Satkauskas, teknolojinin potansiyelini “İskemik inmede, hastanın hastaneden yürüyerek çıkmasıyla ömür boyu sakat kalması arasındaki fark yalnızca iki ila üç saat olabilir. Sentante ile uzman, güvenli bir ağ üzerinden hastaya bağlanarak tüm işlemi uzaktan gerçekleştirebiliyor.” sözleriyle özetledi.

Şirketin robotik platformu şu anda düzenleyici onay süreçlerinden geçiyor. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Sentante’nin inme tedavi sistemi için “Çığır Açan Cihaz (Breakthrough Device)” statüsü verdi.

‍

‍

‍

Kaynak: https://interestingengineering.com/ai-robotics/remote-robotic-thrombectomy-sentante-breakthrough