Arizona'da Vurularak Öldürülen Adam, Katiline Yapay Zeka ile Mahkemede Seslendi

‍Mahkemede yankı uyandıran bir yapay zeka ilkesi: Ölen bir adamın dijital sesi ve görüntüsü, kız kardeşinin yardımıyla katiline hitap etti

Chandler, Arizona’da yaşanan bir öfke nöbeti sonucunda Christopher Pelkey isimli adam hayatını kaybetti. İki yıldır kardeşinin katilinin ceza duruşmasına hazırlanmakta olan Stacey Wales, sonunda mahkeme salonuna çıkıp konuşmak üzere yazıya dökülmüş bir ifade hazırlamaya karar verdiğinde, kelimeleri bulmakta zorlandı. Ancak kafasında yankılanan tek bir ses vardı: kardeşininki.

Wales, NPR’ye verdiği röportajda "Kafamda onun ne söyleyeceğini duymaktan kendimi alamadım." diye anlattı.
İşte o an aklına bir fikir geldi: Yapay zeka kullanarak, kardeşi Christopher Pelkey'nin, mahkeme salonunda ve özellikle de onu 2021 yılında kırmızı ışıkta vurarak öldüren adama sesleneceği bir video oluşturmak.

Geçtiğimiz Perşembe günü, Stacey Wales mahkemede ayağa kalktı ve o videoyu oynattı — YZ uzmanlarına göre bu durum, ABD'de ölen bir mağdurun ifadesinin YZ ile yeniden yaratıldığı ilk örnek olabilir.

Kardeşinin Sesiyle Konuşmak

Stacey Wales, mağdur etki beyanı hazırlığına 2023 yılındaki ilk duruşmadan itibaren başlamıştı. Ancak ilk duruşmadaki usule ilişkin problemler nedeniyle dava 2025 yılında yeniden görülmeye başlandı.

Mahkemede konuşma hakkı kazanmak, duygularını iki duruşma boyunca bastıran Stacey için büyük anlam taşıyordu.

"Sana tepki gösteremezsin, duygularını ifade edemezsin, ağlayamazsın deniyor. Cezanın açıklanmasını dört gözle bekledik çünkü sonunda tepki gösterebilecektik." dedi. 

Avukatı ona, Pelkey'yi insanileştirmesini ve onun kim olduğunu tüm yönleriyle anlatmasını söyledi.

Wales bunun üzerine harekete geçti. Kardeşinin hayatına dokunmuş insanları tek tek aradı — ilkokul öğretmeninden lise mezuniyet balosu partnerine, Irak ve Afganistan'da birlikte görev yaptığı askerlere kadar.

Toplamda 48 ayrı mağdur etki beyanı topladı — kendi beyanı hariç. Ancak kendi yazısını kaleme alma zamanı geldiğinde, yüreğindekileri söylemek ile hâkimin duymak isteyeceği şeyleri dile getirmek arasında sıkıştı: "Çıkıp 'Seni affediyorum' demek istemedim çünkü affetmiş değilim, orada değilim henüz. Ama çelişkili bir durum vardı; Chris'in sesi kafamda yankılanıyordu ve o, 'Ben affettim,' diyordu." 

Wales’e göre Pelkey'nin yaşam mottosu her zaman Tanrı’yı ve insanları sevmekti. Üzerindeki gömleği başkasına verecek kadar cömertti. Kendisi doğru kelimeleri bulmakta zorlanırken, onun bakış açısından yazmak çok daha doğal geldi.

"Neye inandığını biliyordum ve ne söyleyeceği bana çok netti." diye ekledi.

Dijital Sakal Düzeltmesi ve Eklenmiş Kahkahalar

O gece Wales, işinde YZ kullanan eşi Tim’e danıştı.

Wales, kardeşinden kastederek "Konuşma hakkı yok. Sesini duyuramıyor.Buna izin veremeyiz. Ona bir ses vermemiz gerekiyor." dedi.

Tim ve iş ortağı Scott Yentzer’ın yalnızca birkaç günü vardı. Karşılarında ciddi bir zorluk vardı: Böyle bir proje için özel olarak geliştirilmiş bir yazılım yoktu. Ayrıca Pelkey'nin uzun ve net bir ses kaydına ve doğrudan kameraya baktığı bir fotoğrafa ihtiyaçları vardı — Stacey’de bunların hiçbiri yoktu.

Yine de çeşitli YZ araçları kullanarak yaklaşık 4,5 dakikalık bir video oluşturmayı başardılar. Ellerindeki cenaze fotoğrafı ve Stacey Wales’in hazırladığı metinle çalıştılar. Videoda Pelkey’nin şapkasının üstündeki güneş gözlüğü dijital olarak silindi, teknolojik sorunlara yol açan sakalı kısaltıldı.

Wales, videonun gerçekçi olması için yapım sürecine doğrudan katıldı. Kardeşinin kahkahasını yeniden oluşturmak ise en zorlu kısımdı, çünkü elindeki çoğu video kaydı arka plan gürültüsüyle doluydu.

Bu süreç, Wales’in kendi ölümlülüğü hakkında düşünmesine neden oldu. Bir akşam, dolabına girdi ve kendisinin konuşup güldüğü dokuz dakikalık bir video kaydetti — ailesinin bir gün net bir ses kaydına ihtiyaç duyabileceği ihtimaline karşı.

"Kendi ölümün üzerine düşünmek garip, beden dışı bir deneyim gibiydi ama ne zaman gideceğini asla bilemezsin." ifadelerini kullandı.

Mahkemeye Yansıyan Etkisi

Cezanın açıklanacağı duruşmadan bir gece önce, Wales mağdur hakları avukatı Jessica Gattuso’yu arayarak videoyu anlattı. Gattuso başta tereddütlüydü; daha önce Arizona’da böyle bir uygulama duymamıştı. Ayrıca videonun mahkemede olumsuz karşılanabileceğinden endişeliydi. Ancak videoyu izledikten sonra mahkemede gösterilmesi gerektiğini hissetti.

"Herkes üzerinde — fail dahil — etkili olacağını biliyordum çünkü bu bir bağışlama mesajıydı." dedi Gattuso.

Mahkemede toplam on kişi Pelkey için konuştu. YZ ile oluşturulan video en sona bırakıldı.

"Merhaba. Şunu netleştirmek gerekirse, ben Chris Pelkey’nin, yapay zeka kullanılarak fotoğrafım ve ses profilimle yeniden oluşturulmuş bir versiyonuyum." diye başladı avatar.

Video, mağdur etki beyanı yazan ve duruşmaya katılan herkese teşekkür etti. Ardından, Pelkey’yi vuran Gabriel Paul Horcasitas’a seslendi:

"O gün o koşullar altında karşılaşmamız ne büyük bir talihsizlik. Başka bir hayatta muhtemelen arkadaş olabilirdik. Affetmeye ve affeden Tanrı’ya inanıyorum. Her zaman inandım, hâlâ da inanıyorum."

Avatar, herkesin birbirini sevmesini ve hayatı dolu dolu yaşamasını öğütledikten sonra sözlerini şu ifadeyle noktaladı: "Ben şimdi balık tutmaya gidiyorum. Hepinizi seviyorum. Öte tarafta görüşmek üzere."

Ne savunma ne de yargıç videoya karşı çıktı. Hatta duruşma sırasında Yargıç Todd Lang şunları söyledi:

"O yapay zekayı çok beğendim. Teşekkür ederim."

Devamında, "Ailenin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Bana ne kadar öfkeli olduğunuzu ve en ağır cezayı istediğinizi söylediniz. Bunu istemenize rağmen, Chris’in kalbinden gelen sesi — sizin yorumladığınız haliyle — mahkemeye taşıdınız. Ondan en ağır cezayı istediğini duymadım." diye konuştu.

Horcasitas, adam öldürme suçundan 10,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Uzmanlardan Görüşler

Son yıllarda, YZ’nin mahkeme salonundaki sınırlarını test eden girişimler giderek artıyor.

Örneğin, 2023 yılında eski Başkan Trump’ın avukatı Michael Cohen, istemeden avukatına YZ tarafından uydurulmuş yasal kaynaklar göndermişti. Daha yakın tarihte, bir kişi mahkemede YZ ile oluşturulmuş bir avukat avatarı kullanmaya çalışmış, ancak hâkim bu girişimi hızla reddetmişti.

Ancak bir mağdur etki beyanında YZ’nin kullanılması, Waterloo Üniversitesi’nden ve YZ’nin ceza ve hukuk davalarındaki uygulamalarını inceleyen profesör Maura Grossman’a göre yeni bir örnek oluşturuyor. Grossman, Pelkey örneğinde ciddi bir yasal ya da etik sorun görmediğini belirtti:

"Çünkü bu bir jüri önünde değil, yargıç önünde gerçekleşti ve video doğrudan bir delil olarak sunulmadı. Etkisi bu nedenle sınırlı."

Grossman dahil bazı uzmanlar, üretici YZ’nin hukuk sisteminde daha yaygın hale geleceğini öngörüyor. Ancak içeriklerin iyi niyetle hazırlanıp hazırlanmadığı, adalet duygusu, onay ve hakkaniyet gibi hukuki ve etik sorular gündemde kalmaya devam ediyor.

Arizona Eyalet Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Gary Marchant ise e-posta ile verdiği demeçte şöyle yazdı:

"Ölen mağdurun sesi gerçekten temsil edilmeye çalışılıyorsa, yapay zeka ile oluşturulmuş böyle bir video, sahte içeriklerin en az itiraz edilen kullanım şekli olabilir. Yapay zekayla oluşturulmuş sahte videoların çoğu çok daha kötü niyetli olacaktır."

Stacey Wales de aynı görüşte. Kendisi gibi davranmak isteyenlere şu uyarıda bulunuyor:

"Çok bencilce yaklaşabilirdim, Ama önemli olan, herhangi bir kişiye ya da gruba kapanış fırsatı verip, başka birini dışarıda bırakmamaktı."





Kaynak:https://www.npr.org/2025/05/07/g-s1-64640/ai-impact-statement-murder-victim